نوروز امسال متفاوت با آن چیزی بود که در سالهای گذشته شاهدش بودیم، چون امسال بهار، نام و عطری فاطمی(س) داشت. این ویژگی را میتوانستیم در تمام بخشهای جامعه به خوبی مشاهده کنیم. حتی در سطح شهر (تهران) هم چنین خصیصهای به خوبی قابل رؤیت بود. این ویژگی در برنامههای نوروزی سیما هم نمود داشت.
در بخش اول این بحث به برنامههایی میپردازیم که قبل از سال تحویل روی آنتن رفت. در این سال چند برنامه از شبکههای مختلف پخش شد که هر کدام میخواستند لحظاتی دوست داشتنی برای تماشاگران تلویزیون رقم بزنند، اما مهمترین اتفاق را باید به برنامه «بهار نارنج» با حضور احسان علیخانی اختصاص داد. این برنامه نوعی «ماه عسل» نوروزی بود که اکثریت مطلق تماشاگران تلویزیون را مجذب خود کرد.
حضور موفق احسان علیخانی در برنامه سال تحویل
در برنامه «بهار نارنج» سعی شده بود تا نحوه اجرا و دعوت از میهمانان به نحوی باشد که هم تماشاگر از دیدن آن لذت ببرد و هم اینکه، احترام مناسبت خاصی که در آن قرار داشتیم حفظ شود. این ویژگی در شرایطی است که برنامههای مشابه سال تحویل عموماً شکلی کسل کننده و یکنواخت داشتند. مطلب دیگری که درباره این برنامه میتوان گفت این است که برنامه وی مهیمانانی متفاوت داشت، چون در کنار آدمهای ارزشی از افرادی دعوت میشد که برای مردم محبوب بودند.
اما بحث اصلی ما به برنامههای نمایشی سیما مربوط میشود که دو سریال «مهر طوبی» و «بزم آخر» آثار اصلی در این حوزه هستند. در ابتدا به «مهر طوبی» میپردازیم؛ این کار پنجمین اثر سیدمجید موسویان در مقام کارگردان است. در این کار داستان مرد جوانی بیان میشود که میخواهد به وصیت پدرش عمل کند. برای همین در پی یافتن زنی برای گرفتن رضایت است.
جنس داستان به خوبی مشخص میکند که کارگردان این سریال، سعی داشته به بحث حقالناس توجه کند. همچنین مالاندوزی و روزی حلال و حرام از دیگر مفاهیمی است که در این مجموعه مورد توجه قرار گرفته است. حرف این مجموعه آن است که خدا ممکن است در روز قیامت از حق خود بگذرد، اما به هیچ وجه از حقالناس نخواهد گذشت، بنابراین اگر میخواهیم در روز جزا سرافکنده نباشیم باید در این دنیا اعمالی را انجام دهیم تا در قیامت، سربلند باشیم.
مهر طوبی ملودرامی ضعیف داشت
اما درباره کیفیت فنی این سریال باید گفت که فیلم یک ملودرام اجتماعی است که کیفیتی پایین داشت و سعی میکرد مضامین مد نظر خود را به ابتداییترین شکل خود بیان کند. حتی این مسئله را در پوشش و طراحی صحنه سریال نیز میتوان مشاهده کرد. به ویژه انتخاب کاراکترها و ظاهری که برای آنها انتخاب شده به نظم نتوانسته برای مخاطب امروز جذابیتی داشته باشد، البته اینکه عدهای این سریال را دیدهاند هیچ امتیازی برای مجموعه نیست، چون با توجه به رایگان بودن تلویزیون بدیهی است هر کاری در نهایت مخاطبانی به دست میآورد.
درباره بازیگری این سریال نیز بهتر است حرفی بیان نشود، چون تمامی کاراکترها بازی کاملاً دمدستی داشتند و در برخی مواقع نیز اغراقهای دور از واقعیت را در بازی آنها شاهد بودیم. این اتفاق نشان میدهد که کارگردان مجموعه تنها میخواسته کاری تولید کند که در مناسبتی مذهبی روی آنتن برود و به هیچ وجه کیفیت برایش اهمیتی نداشته است. بحث دیگر به فیلمنامه «مهر طوبی» بر میگردد که بدون هیچ اوج و فرودی تنها یک داستان را که بارها تکرار شده، روایت میکند.
درباره این مجموعه بیش از این نمیتوان صحبت کرد، چون مطلب دیگری برای گفتن ندارد، اما «بزم آخر» دیگر سریال مناسبتی سیما هم چنین وضعیتی را دارا بود. زیرا یک قصه کاملاً تخت و تکراری با لوکیشنهایی بود که بارها در سریالهای تلویزیونی مشاهده شده است. در این میان تنها بازی آتیلا پسیانی از جمله امتیازات مثبت این سریال به شمار میرفت.
درباره قصه فیلم نیز همین اندازه میتوان گفت که قرار است یک دختر دانشجو درباره تعزیه تحقیقی انجام دهد. در راه انجام این کار هم، گذشته و حال وی روایت میشود، اما شاخصههایی که از پیامهای مذهبی کار، مورد توجه قرار میگیرد، تنها شکلی کلامی دارد و از این حیطه فراتر نمیرود.
فیلمنامه این کار هم نظیر «بزم آخر» هیچ اوج و فرودی نداشت و کاملاً مشخص بود کاری است که صرفاً برای پُر کردن آنتن تولید شده بود و هیچ اندیشهای را نمیتوان در آن مشاهده کرد. کارگردانی این کار هم مطلب خاصی برای گفتن نداشت، حتی میتوان گفت که این کار در کارنامه فیلمسازش یک نمره منفی محسوب میشود.
در انتهای این یادداشت باید به روی این امر تاکید کرد که سیما در حوزه برنامههای نمایشی به هیچ وجه نتوانست بهار فاطمی را پشت سر بگذارد. هر چند جدا از برنامههای مناسبتی سیما، سریال «فوق سری» و «در حاشیه» از جمله کارهای موفق سیما بودند، به ویژه «در حاشیه» که بازگشتی بسیار قوی برای مهران مدیری پس از پنج سال محسوب میشود. در پایان این یادداشت به مسئولان سیما توصیه میشود که سریالهایی چون «پردهنشین» را الگوی خود قرار دهند تا در آینده شاهد تولیدات خوبی در مناسبتهای مورد نظر باشیم.