نقش مشارکت‌های اجتماعی در تحقق سلامت مردم
گروه سلامت: نخستین روز هفته سلامت امسال به نام «سلامت و مشارکت‌های اجتماعی» نامگذاری شده و شعار سازمان جهانی بهداشت «ایمنی غذا؛از سفره تا مزرعه» است. از سویی دیگر شعار ملی امسال نیز «همدلی و همزبانی دولت و مردم» تعیین شده که وجه اشتراک همه اینها بر اهمیت نقش مشارکت‌های اجتماعی در تحقق سلامت، تاکید دارند.
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، هفته سلامت همه ساله با هدف جلب مشارکت همکاری‌های بین بخشی و دستگاه‌های مرتبط با سلامت مردم، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در راستای ارتقای سلامت، توجه به نقش پیش‌گیری برای داشتن جامعه‌ای سالم و بیان چالش‌های موجود و انتظارات برگزار می‌شود.
نخستین روز هفته سلامت امسال به نام «سلامت و مشارکت‌های اجتماعی» نامگذاری شده و شعار سازمان جهانی بهداشت «ایمنی غذا؛ از سفره تا مزرعه» است. از سویی دیگر شعار ملی امسال نیز «همدلی و همزبانی دولت و مردم» تعیین شده که وجه اشتراک همه اینها بر اهمیت نقش مشارکت‌های اجتماعی در تحقق سلامت، تاکید دارند.
موضوع «مشارکت» با زندگی انسان پیوند عمیقی داشته و اقدامی حیاتی و سازنده است که به نقش فعال و خلاق و اثربخش مردم توجه دارد و هر جامعه‌ای توفیق دستیابی به آن را داشته باشد، ثمرات ارزشمند آن را خواهد چشید.
با این رویکرد، شناخت مقوله مشارکت از این جهت دارای اهمیت است که یکی از مبانی اساسی و اصولی مردم سالاری در دنیای امروز به شمار می‌رود و صرفا یک واژه نمادین نیست چرا که منجر به نتایج مثبتی چون، افزایش بهره‌وری، ایجاد وحدت و یگانگی، تحول و دگرگونی، توسعه پایدار و سهیم شدن همه مردم در پذیرش مسئولیت می‌شود.
همه ما اذعان داریم که تامین و ارتقای سطح سلامت در جامعه علاوه بر تلاش‌های حاکمیت و دولت یک وظیفه همگانی است و مشارکت بین بخشی نیز یکی از اصول مراقبت‌های اولیه بهداشتی به شمار می‌رود که مهمترین هدفش، افزایش سطح سلامت مردم است.
از نگاهی دیگر با توجه به شعار امسال سازمان جهانی بهداشت مبنی بر تحقق امنیت غذایی، باید گفت: امنیت غذایی در یک نگاه کلی به عنوان یک شاخص برای سنجش توسعه پایدار تلقی می‌شود که اولویت‌های جدیدی را در سطح سیاست گذاری‌ها نمایان ساخته و یکی از برنامه های مهم دولت در سال جدید است.
مدیریت امنیت غذا در یک کشور مشتمل بر زیر ساخت‌هایی چون تولید، توزیع و مصرف است که سلامت تغذیه ای را شکل می‌دهند و متولیان عمده امنیت غذا، در سه حوزه مردم، جامعه علمی و حاکمیت قابل بررسی هستند.
تضمین سلامت مواد غذایی، توزیع عادلانه و اطلاع رسانی درست به مصرف کنندگان نسبت به ارزش غذایی مهمترین عوامل موثر در ایجاد امنیت غذایی هستند که لازمه آن تدوین الگوی برنامه‌ریزی و اجرای بین بخشی است.
از سویی دیگر امنیت غذایی به نحوه مصرف غذا در سطح خانوار نیز ارتباط دارد و عدم امنیت غذایی را نمی‌توان صرفا به فقر اقتصادی نسبت داد چرا که، کم بودن سواد تغذیه‌ای، افراد را در شرایط نامناسب تغذیه‌ای قرار می‌دهد.
بنابراین، اصلی‌ترین ویژگی تحقق امنیت غذایی در یک جامعه لزوم و ضرورت نگاه فرابخشی و چند مقوله‌ای به آن است. ضرورت‌هایی چون تعامل، ارتباط واجرای هماهنگ با سایر بخش‌ها در سیاست‌گذاری و پیاده سازی برنامه‌ها بطور هم‌خوان و هماهنگ است.
تاکید اسناد بالادستی بر امنیت غذایی و سلامت، جایگاه امنیت غذایی را به عنوان حاصل آموزش و احیای فرهنگی یک ملت در حوزه سلامت با تاکید بر حفظ استانداردها در بخش تولید، عرضه، تقاضا و مصرف می‌داند. طبیعی است در حوزه برنامه‌های آموزشی نظام سلامت، دو گروه بیش از همه مورد توجه هستند؛ نخست نهاد خانواده و نقش زنان در این نهاد و سپس نهاد آموزش و پرورش و تدوین متون آموزشی مربوطه برای آموزش در سطوح مختلف است.
علاوه بر این وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برای تامین امنیت غذایی شهروندان، خود را متعهد می‌داند تا در کنار دیگر ارگان‌ها و در همکاری و مشارکت تنگاتنگ با آنان، در برابر چالش‌های فقر غذایی و گرسنگی و توجه زیربنایی به الگوی مصرف به‌منظور نیل به امنیت غذایی، چاره‌اندیشی کرده تا کشور گذر آرامی به سوی توسعه همه‌جانبه و پایدار داشته باشد و محرومیت‌های ناشی از آن را جبران کند.
بنابراین، اهمیت فوق‌العاده امنیت غذایی به‌عنوان مقوله‌ای چند وجهی، به ما و دیگر متولیان امر، هماهنگی لازم را گوشزد می‌کند. طبیعی است فقدان هماهنگی می‌تواند فرآیند توسعه را طولانی کرده و آثار غیرقابل پیش‌بینی و منفی برای همگان رقم بزند. با این رویکرد ضروری است نگاه بعضی نهادها که متولی امنیت غذایی هستند، از غذا به‌عنوان کالا، به محصولی که سلامت را تامین می‌کند تغییر یابد.
باید به این باور برسیم که، تنها با ایجاد نگاه مشترک و همگرایی همه‌جانبه در برنامه‌ریزی و اقدامات، همچنین اصلاح موازی‌کاری‌های هزینه‌بر و بی‌حاصل در سطح دستگاه ها، می توانیم امیدوار به تامین سبد غذایی مناسب با تاثیر مثبت بر روی سلامت افراد در دهک‌های مختلف درآمدی کشور باشیم که ارمغان این همکاری بین بخشی، بهبود امنیت غذایی برای شهروندان خواهد بود.
بنابراین ضروری است که با مشارکت همه نهادهای مرتبط با سلامت مردم و آموزش‌های صحیح و به موقع، بتوانیم در تسریع تحقق سلامت جامعه گام برداریم.
سید محمد هادی ایازی/قائم مقام وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی در امور مشارکت‌های اجتماعی، سازمان‌های مردم نهاد و خیریه های سلامت
