مهم‌ترین آیه‌ای که رهبری در دیدار نیروهای مسلح یادآوری می‌کنند

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، رهبر معظم انقلاب در دیدار کارکنان و فرماندهان ارتش جمهوری اسلامی که روز یک‌شنبه، 30 فروردین‌ماه صورت گرفت به نکات مهمی از جمله توصیه اکید به عمل به آیه شریفه 60 سوره انفال اشاره و آن را به عنوان دستورالعملی برای نیروهای مسلح مطرح کردند.
ایشان به تهدیدهای وقیحانه آمریکایی‌ها اشاره کردند و گفتند: بعد از مدتی سکوتِ طرف مقابل، یکی از مقامات آنها اخیراً بار دیگر از گزینه‌های روی میز سخن گفته است. آنها از یک طرف اینگونه «لاف» می‌زنند و از طرف دیگر می‌گویند جمهوری اسلامی ایران باید پیشرفت‌های دفاعی خود را متوقف کند که سخنی ابلهانه است.
ایشان تصریح کردند: حتّی اگر ما را این‌جور صریحاً هم تهدید نمیکردند، لازم بود به حکم «وَاَعِدُّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّةٍ و مِن رِباطِ الخَیل» ما به فکر باشیم؛ حتّی اگر تهدید هم نمی‌کردند باید ما این مراقبت را می‌کردیم، این آمادگی‌ها را افزایش می‌دادیم.
فرمانده کل قوا خطاب به نیروهای مسلح گفتند: همه دستگاه‌ها اعم از وزارت دفاع تا ارتش و سپاه باید آمادگی‌های نظامی و دفاعی و سازماندهی‌های رزمی و آمادگی‌های روحی خود را روزبه‌روز افزایش دهند و این به منزله یک دستورالعمل رسمی است.
این بخش از آیه 60 سوره انفال که به عنوان دستورالعمل قرآنی رهبر معظم انقلاب به نیروهای مسلح مطرح شد، دستوری است که خداوند خطاب به سپاه اسلام مطرح کرده بود. در این بخش از آیه خداوند به مسلمانان دستور می‌دهد «هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آنها [= دشمنان‌]، آماده سازید! و (همچنین) اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد) ...».
این دستور صریح قرآن به مسلمانان نشان می‌دهد که در هر دوره‌ای مرزها همواره مورد تهدید خطرات قرار می‌گرفته است و که یکی از مهم‌ترین این خطرات از سوی گروه‌های متخاصم و افرادی است که بر اساس سیاست‌های منفعت‌طلبانه و یا برتری‌جویانه خود نسبت به دیگران تصمیم‌گیری می‌کنند. در این صورت هر فرد یا گروهی برای تأمین منافع مادی و دنیوی خود دست به هر اقدامی خواهند زد تا طرف‌های مقابل را تسلیم خواسته‌های خود کنند.
تفسیر نمونه ذیل این بخش از آیه 60 سوره انفال آورده است: در این آیه به یک اصل حیاتى که در عصر و زمان باید مورد توجه مسلمانان باشد اشاره مى‏کند، و آن لزوم آمادگى رزمى کافى در برابر دشمنان است. نخست مى‏گوید: «در برابر دشمنان هر قدر توانایى دارید از نیرو و قدرت و اسب‌هاى ورزیده براى میدان آماده سازید»؛ یعنى در انتظار نمانید تا دشمن به شما حمله کند و آنگاه آماده مقابله شوید، بلکه از پیش باید به حدّ کافى آمادگى در برابر هجوم‌هاى احتمالى دشمن داشته باشید. تعبیر آیه به قدرى وسیع است که بر هر عصر و زمان و مکانى کاملاً تطبیق مى‏کند و اگر این دستور بزرگ اسلامى «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ» به عنوان یک شعار همگانى در همه جا تبلیغ شود و مسلمانان از کوچک و بزرگ، عالم و غیر عالم، نویسنده و گوینده، سرباز و افسر، کشاورز و بازرگان، در زندگى خود آن را به کار بندند، براى جبران عقب ماندگیشان کافى است.
سیره عملى پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و پیشوایان بزرگ اسلام نیز نشان مى‏‌دهد که آنها براى مقابله با دشمن از هیچ فرصتى غفلت نمى‏‌کردند، در تهیه سلاح و نفرات، تقویت روحیه سربازان، انتخاب محل اردوگاه، و انتخاب زمان مناسب براى حمله به دشمن و به کار بستن هرگونه تاکتیک جنگى، هیچ مطلب کوچک و بزرگى را از نظر دور نمى‏‌داشتند.
از آنجا که مشی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اسلام مغایر با تسلیم شدن و قبول استضعاف و وابستگی است، ضمن تأکید بر اصل برادری و مدارا، در برابر متجاوزان و دشمنان دستور به جهاد و ایستادگی می‌دهد.
قرآن کریم بر اساس آنکه انسان‌ها به صورت گروهی و قبیله‌ای زندگی می‌کنند آنها را به همراهی و زندگی مسالمت‌آمیز دعوت کرده است، آنجا که می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن ذَکَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا» (اى مردم ما شما را از مرد و زنى آفریدیم و شما را ملت ملت و قبیله قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایى متقابل حاصل کنید). در ادامه این نکته که بخشی از آیه 13 سوره حجرات است، خداوند هیچ قومی را نسبت به دیگری برتری نداده است و تنها یک عامل را برای نزدیکی به منشأ هستی معرفی می‌کند و می‌فرماید «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ» (در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست).
باید به این نکته توجه داشت که اسلام تا زمانی اصل شناخت متقابل و صلح و آشتی را معیار خود قرار خواهد داد که طرف مقابل نگاه سوئی به منافع مسلمانان نداشته باشد. در این صورت مسلمانان وظیفه شرعی خود می‌دانند که با تمام قوا در برابر متجاوزان بایستند. چرا که خداوند می‌فرماید «وَقَاتِلُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ» (و در راه خدا با کسانى که با شما مى‏جنگند بجنگید)؛ هرچند خداوند متجاوزان را دوست نمی‌دارد، از همین رو به مؤمنان هشدار می‌دهد که در این جنگ، مبادا زیاده‌روی کرده و از متجاوزان شوید: «وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللّهَ لاَ یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ» (از اندازه درنگذرید زیرا خداوند تجاوزکاران را دوست نمى‏دارد) (آیه 190 سوره بقره).
قطعاً هر تجاوزی با ابزاری صورت می‌گیرد که گاه از ابزار سخت استفاده شده و گاه از ابزار نرم؛ در روایات آمده است که در جنگ‌های صدر اسلام گاه کفار شعارهایی به عنوان رجزخوانی و با هدف تخریب روحیه مسلمانان سر می‌دادند که رسول اکرم(ص) به عنوان فرمانده سپاه اسلام دستور مقابله صادر می‌کردند.
در جنگ احد پیامبر(صلى الله علیه وآله) در مقابل شعار «أُعْلُ هُبَلَ، أُعْلُ هُبَلَ» (سربلند باد بت بزرگ هبل) که از سوی بت‌پرستان سر داده می‌شد، شعار «اللّهُ أَعْلى وَ أَجَّلُّ» (خدا برتر و بالاتر از همه چیز است) را به مسلمانان تعلیم دادند تا در برابر سپاه کفر به کار بگیرند (بحار الانوار، جلد 20، صفحات 23، 44، 56 و 91) و یا در برابر شعار «اِنَّ لَنَا الْعُزّى وَ لا عُزّى لَکُمْ» (بت بزرگ عزّى براى ماست و شما عزّى ندارید) شعار «اللّهُ مَوْلانا وَ لا مَوْلا لَکُمْ» (خداوند ولىّ و سرپرست و تکیه‌گاه ماست و شما تکیه‌گاهى ندارید) سر داده شد. (بحار الانوار، جلد 20، صفحات 23 و 44، و جلد 31، صفحه 521، و جلد 44، صفحه 77).
در کنار تقابل با جنگ روانی دشمن، ضرورت استفاده از تجهیزات نظامی متناسب با توان و امکانات دشمنان نیز مورد تأکید قرار گرفته است. بارزترین آیه در این رابطه آیه‌ای است که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر فرماندهان ارتش مورد استفاده قرار داده و آن را به عنوان یک دستورالعمل برای نیروهای مسلح بیان کرده‌اند.
مفسران بر این عقیده‌اند که این آیه در هر دوره‌ای مورد توجه مسلمانان بوده است؛ چرا که پس از علنی شدن دعوت پیامبر(ص) به اسلام و گسترش نفوذ اسلام در میان گروه‌های مختلف مردمی، کفار و مشرکان که منافع خود را در خطر می‌دیدند و برتری اسلام را برنمی‌تافتند هجمه‌های خود را به مرزهای اسلام افزایش دادند تا جایی که مسلمانان چاره‌ای جز مقابله و جهاد نداشتند.
بر اساس آیه 60 سوره انفال که می‌توان آن را کامل‌ترین فرمان برای سپاه اسلام نامید، لازم است مسلمانان برای مقابله با دشمن هر نیرویی در توان و هر ابزاری در اختیار دارند به کار گیرند تا دشمن را از حمله و تجاوز بترسانند.
در جلد هفتم تفسیر نمونه، ذیل این آیه به روایتی از پیامبر اشاره کرده است که بر اساس آن پیامبر در جریان جنگ حنین پس از آنکه با خبر می‌شوند سلاح تازه و مؤثرى در «یمن» اختراع شده است، فرستاد‌ه‌ای به این منطقه می‌فرستند تا آن را تهیه کند.
این که مسلمانان از مسیحیان نجران سلاح‌هایى را به عاریت و غیر عاریت گرفته‌اند، در مدارک ذیل آمده است:
«سبل السلام» ابن حجر عسقلانى، جلد 4، صفحات 66 و 67، شرکة مکتبة و مطبعة مصطفى البابى الحلبى و اولاده بمصر، طبع چهارم، 1379 هـ ق؛ «نیل الاوطار» شوکانى، جلد 8، صفحه 215، دار الجلیل بیروت؛ «سنن» ابى داود ابن اشعث سجستانى، جلد 2، صفحه 43، دار الفکر بیروت، طبع اول، 1410 هـ ق و «عون المعبود» عظیم‌آبادى، جلد 8، صفحه 202، دار الکتب العلمیة، طبع دوم، 1415 هـ ق.
با این حال اسلام با توجه به رسالتی که داشته نیاز به آمادگی دفاعی در برابر حملات و هجمه دشمنان شناخته و ناشناخته داشته است تا بتواند ضمن ایجاد عوامل بازدازندگی، در صورت بروز خطرات احتمالی توان مقابله و رفع شر مهاجمان را داشته باشد.
36 سال پیش نیز جمهوری اسلامی با هدف تعامل سازنده با کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در مسیر پیشرفت و توسعه قرار گرفت اما با توجه به اینکه برخی کشورها به ویژه قدرت‌های جهانی منافع خود را در منطقه به دلیل هوشیاری ملت در برابر سلطه‌گران و مستکبران در معرض خطر می‌دیدند، تلاش‌های گسترده‌ای برای مقابله با این نظام انجام دادند. در چند دهه اخیر دشمنان ضمن حمایت از متجاوزان به مرزهای ایران و اعمال تحریم‌های شدید، همواره از تهدید نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران سخن گفته و سیاست‌های جنگ‌طلبانه خود را آشکارا مطرح کرده‌اند، حتی زمانی‌که گزینه مذاکره به عنوان راه حلی منطقی میان طرفین مورد پذیرش قرار گرفت، با این حال گزینه حمله نظامی همچنان روی میز طرف مقابل بود.
با توجه به این تهدیدات آشکار دشمن که هر لحظه نشان داده است بی‌هیچ دلیل و منطقی می‌تواند جنگ‌افروزی‌های خود را در هر جای دنیا در پیش گیرد، حفظ آمادگی و تجهیز قوا مسئله ضروری به نظر می‌رسد و به گفته رهبر معظم انقلاب «حتی اگر ما را این‌جور صریحاً هم تهدید نمی‌کردند» لازم بود که نیرویی پرتوان و مجهز به جدیدترین و مدرن‌ترین ابزار را در اختیار داشتیم تا دشمن به مرزهای کشور عزیزمان چشم طمع نداشته باشد.
بهانه‌تراشی دشمن علیه جمهوری اسلامی در تهیه و به کارگیری سلاح هسته‌ای در صورتی مطرح می‌شود که رهبر معظم انقلاب تهیه و استفاده از آن را تحریم کرده‌اند چرا که این سلاح مردم بیگناه یک سرزمین را به مخاطره می‌اندازد و خطری برای آینده بشریت محسوب می‌شود که می‌توان آن را مصداق عبارت «وَلاَ تَعْتَدُواْ» (از اندازه درنگذرید) دانست که در آیه 109 بقره مورد تأکید قرار گرفته است.
با این حال در شرایطی این دستورالعمل قرآنی از سوی رهبر معظم انقلاب مورد تأکید قرار گرفت که امروز ایران در شرایط حساس  منطقه‌ای قرار گرفته است و علاوه بر قدرت‌های بزرگ جهانی، برخی گروه‌های افراطی و تروریستی نیز با حمایت بازیگران مطرح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به دنبال فرصتی برای دست‌درازی به مرزهای جمهوری اسلامی دارند.
البته رهبر معظم  انقلاب پیش از این نیز این دستورالعمل راهبردی را در دیدار نیروهای مسلح مطرح کرده بودند. ایشان در خرداد سال 1369 در مراسم اعطای نشان فتح به تعدادی از فرماندهان عملیات فتح‌المبین و بیت‌المقدس به بخشی از این آیه اشاره کردند. رهبر معظم انقلاب ضمن برشمردن وظایف و مسئولیت‌های ارتش و سپاه اظهار کردند: مجموعه‌ی شما باید برای اثبات قدرت و توان جمهوری اسلامی، بر دفاع جانانه در هر زمان و در هر کجا، آمادگی داشته باشد؛ «ترهبون به عدوّاللَّه و عدوّکم».
بر این اساس وظیفه مشترک سپاه و ارتش آمادگی برای ترساندن دشمنان است.
رهبر معظم انقلاب بار دیگر بخشی از این آیه را در آذرماه همان سال مورد اشاره قرار دادند. ایشان در مراسم صبحگاه ناوگان منطقه یکم نیروی دریایی ارتش تصریح کردند: مسلمان آن نیست که بنشیند تا خطر او را غافلگیر کند و سراسیمه دنبال علاج‌جویی باشد؛ بلکه مسلمان آن است که به حکم قرآن - که فرموده است: «و اعدّوا لهم مااستطعتم من قوّة و من رباط‌الخیل» - خود را از پیش در حد اعلای توان آماده می‌کند. ما به‌خصوص به خاطر تهدیدهایی که نظام جمهوری اسلامی و کشور عزیزمان همواره پیرامون خود داشته است و امروز هم دارد، باید این حکم «اعدّوا» را به معنای دقیق کلمه بفهمیم و عمل کنیم. از لحاظ نظامی، در درجه اول، ارتش و سپاه و سپس آحاد مردم باید آمادگی داشته باشند.
ایشان همچنین در سال 1374 و در جریان دیدار یگان‌های حاضر در مانور عاشورا، توجه به آیه 60 سوره انفال را موجب ترس دشمن و خرسندی، امیدواری و اطمینان دوستان عنوان کردند و افزودند:  این، نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی را دیگر نمی‌توان غافلگیر کرد. این، نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی، گلِ خوشبوی معطّر زیبا را، آن چنان بی‌دفاع نگذاشته‌اند که دست دشمن، از هر طرف به تطاول دراز شود و آن را پرپر کند. این، شمشیر ذوالفقار است؛ شمشیر دودَمی که هم خوشحال‌کننده دوستان است، هم ترساننده دشمنان.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال 1383 نیز پس از بازدید از ستاد فرماندهی نیروی زمینی سپاه در سخنانی ضمن تأکید بر ضرورت آمادگی ملت گفت: ممکن است ملت ایران و کشور عزیز ما تا سال‌های متمادی هم مورد تهاجم هیچ دشمنی قرار نگیرد؛ ممکن است دشمنان با نگاه به ملت ایران و آمادگی‌های جوانان مؤمن و سلحشور ما هرگز جرأت نکنند به حریم این ملت نزدیک شوند؛ اما این نباید موجب کاهش آمادگی‌ها شود؛ همیشه باید آماده بود؛ آیات قرآن این را به ما تعلیم داده است؛ «واعدّوا لهم مااستطعتم من قوّة»؛ هرچه در توان یک ملت است، باید آن را برای آمادگی در مقابل زورگویی و تجاوز و تحقیری که از سوی قدرت‌های ظالم پیش می‌آید، به‌کار بگیرد.
ایشان در مراسم مشترک نیروهای مسلح استان کردستان که در سال 1388 صورت گرفت نیز به این آیه اشاره کردند و افزودند: از کید دشمنان نباید غافل بود؛ نه در این منطقه و نه در هیچ نقطه کشور. نظام اسلامی که با استکبار و ظلم جهانی پنجه در افکنده است، همیشه منتظر توطئه‌ها و ضربه‌ها و تعدی‌ها و تجاوزهای دشمنان باید باشد؛ خود را آماده نگه دارد. این دستور قرآنی است: «و اعدّوا لهم ما استطعتم من قوّة و من رباط الخیل». این آمادگی، یک وظیفه عمومیِ ملی است، اما بالخصوص متوجه به نیروهای مسلح است.
رهبر معظم انقلاب در آبان‌ماه سال 90 در دانشگاه افسری امام علی(ع)، آمادگی نیروهای مسلح را موجب بیمناکی دشمن عنوان کردند. ایشان در ادامه اظهار کردند: خدای متعال میفرماید: «و اعدّوا لهم ما استطعتم من قوّة و من رباط الخیل ترهبون به عدوّ اللَّه». آمادگی شما، دشمن را بیمناک میکند؛ نه بیمناک از تجاوز شما - که شما اهل تجاوز نیستید - بیمناک از ایستادگی شما، بیمناک از فکر حمله به شما. در دنیائی که هنوز متأسفانه تکیه به قدرت سرنیزه و اسلحه می‌تواند در ارتباط میان ملت‌ها و کشورها تعیین‌کننده باشد، در دنیایی که قلدرانی با داشتن مشت‌های پولادین بخواهند سرنوشت ملت‌ها را در دست بگیرند - در دنیای مادی - آن ملتی از آسیب محفوظ می‌ماند که ثابت کند آماده دفاع است. نیروهای مسلح ما، ارتش جمهوری اسلامی عزیز ما، این را ثابت کردند.
تأکیدات رهبر معظم انقلاب طی این سال‌ها و در دوره‌های مختلف نشان می‌دهد جمهوری اسلامی در حفظ آمادگی و هوشیاری نیروهای مسلح را تنها به زمان تهدید و احتمال هجوم دشمن ضروری نمی‌داند، بلکه این امر در هر شرایطی باید مورد توجه قرار گیرد تا همواره شرایط برای دفاع و مقابله در برابر حملات دشمن فراهم باشد.