ضرورت الگوبرداری نمایشگاه قرآن از رویدادهای موفق بین‌المللی/ باغ‌موزه شرایط میزبانی را ندارد
گروه هنر: مسئولان فرهنگی و هنری حوزه قرآن کریم در برگزاری برنامه‌های مرتبط با قرآن، همچون نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم از برخی رویدادهای قرآنی موفق در جهان همچون همایش کاتبان وحی کویت الگو بگیرند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) رائین خانزاده، هنرمند خوشنویسی است که بیشترین فعالیت هنری خود را طی این سال‌ها معطوف به کتابت قرآن کرده است. از ویژگی‌های بارز این هنرمند در خوشنویسی قرآن، ریزنگاری است آن هم با چشم غیرمسلح؛ ریزنگاری که برای خواندن آن حتماً نیاز به ابزار و تجهیزاتی برای بزرگنمایی است.
این هنرمند خوشنویس اخیراً در همایش بین‌المللی کاتبان وحی کشور کویت شرکت کرده که با کسب عنوان خادم‌القرآنی به ایران مراجعت کرده است؛ با وی گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
- در مورد همایش کاتبان وحی کویت و حال و هوای آن بیشتر توضیح دهید؟
این همایشی است که هر ساله در کشور کویت و در سطح وسیعی برگزار می‌شود و در آن از همه هنرمندان خطاط قرآن از کشورهای اسلامی گوناگون دعوت به عمل می‌آید؛ هنرمندانی که در این همایش شرکت می‌کنند جزء هنرمندان طراز اول هنر خوشنویسی هستند که امسال هم از مصر، لبنان، سوریه و ترکیه و... و حتی چند کشور اروپایی به این همایش دعوت شده بودند. دولت کویت هزینه زیادی را خرج برگزاری این همایش می‌کند، این همایش مورد حمایت مقامات ارشد این کشور است که در طول برگزاری آن مقامات بلندپایه این کشور اعم از وزارء، معاون ولیعهد و ... برای بازدید از آخرین دستاوردهای هنر قرآنی برای بازدید به نمایشگاه می‌آیند.
- نکته بارز این همایش چیست؟
برنامه‌ریزی خوب و منسجم برگزاری بخش‌های آن، نکته بارز آن است. مسئولان برگزاری این همایش خود جزء خبره‌ترین هنرمندان خطاط و خوشنویس هستند. در بخش اجرایی همایش نیز مجرب‌ترین نمایشگاه‌داران که تجربه زیادی در حوزه مدیریت همایش و نمایشگاه دارند این همایش را اداره می‌کنند؛ نکته دیگر اینکه برنامه جدی برای خرید محصولات فرهنگی هنرمندان حاضر در این نمایشگاه وجود دارد، به شکلی که آثاری که از نظر کیفیت به نسبت سایر آثار همایش در سطح پایینی قرار دارند، خریداری می‌شود؛ این موضوع کنجکاوی مرا برانگیخت و وقتی از یکی از مسئولان در مورد اینکه چرا آثار بی‌کیفیت هم خریداری می‌شود، گفت باید این آثار خریداری شود که هنرمند بتواند با استفاده از پول آن به فکر خلق اثر دیگری باشد و به شرکت در همایش سال بعد ترغیب شود.
- به نظر شما چنین تصمیمی چرا از سوی مسئولان برگزاری این همایش اتخاذ می‌شود؟
آنها به فکر اعتباربخشی بیشتر به همایش خود هستند، اگر دقت کنید این همایش عمر چندانی ندارد، اما چنان در میان ممالک اسلامی ارزش و اعتبار دارد که هر هنرمند خوشنویسی در آرزوی دعوت مسئولان برای شرکت در این همایش است، حتی معاون ولیعهد کویت برای دیدن این همایش آمد. وقتی چنین بالندگی و رشدی را در زمینه خوشنویسی قرآنی دید، پیشنهاد داد که این همایش سالی یکبار برگزار نشود و موزه‌ای تشکیل شود که به شکل دائمی با خریداری محصولات و آخرین دستاوردهای خوشنویسی، آنها را به شکلی مداوم به نمایش بگذارند.
- قبول دارید که کویت کشور ثروتمندی است و لذا توانایی خرید این همه محصول را قطعاً دارد، حال آنکه ایران در شرایط نامناسب اقتصادی است و مورد تحریم است؟
به نظر من کج‌سلیقگی مدیریتی ربطی به شرایط بد اقتصادی و تحریم ندارد، هنرمندان ما هیچ گاه چشم‌داشت مالی نداشته و ندارند، تنها باید برای آنها ارزش و اعتبار قائل شد و به هنر آنها بهاء داد تا انگیزه‌ای برای کار و فعالیت مستمر در عرصه فرهنگی و خلق آثار تازه هنری داشته باشند، همایش کاتبان وحی کویت آثار خوشنویسی هنرمندان را با مبالغ گزافی مثلاً 20 میلیون تومان خریداری می‌کند. حاضرم قسم بخورم که در ایران بسیاری از هنرمندان حتی قانع به این هستند که اثر هنری خود را با قیمت‌های پایینی حتی 500 هزار تومانی هم بفروشند.
- پس چرا این اهتمام از سوی مسئولان فرهنگی و هنری در خرید آثار هنرمندان وجود ندارد؟
چون اساساً چنین موضوعی دغدغه آنها نیست و در اولویت برنامه‌های آنها قرار ندارد، صحبت از شرایط تحریم به میان آمد؛ چرا در چنین شرایطی به بالندگی و پیشرفت همه‌چیز در همه زمینه‌ها فکر می‌کنیم، اما کوچکترین وقعی به هنر نمی‌گذاریم، باید در زمینه‌های گوناگون علمی و فناوری در اوج قله باشیم، اما اینکه هنرمند ما چه وضعیت معیشتی دارد برایمان مهم نیست. هنرمندان مجرب زیادی را سراغ دارم که اگر برای آنها و هنرشان اهمیت قائل شوند، می‌توانند در زمینه هنر اسلامی، ایران را تبدیل به یک قطب و مرجع کنند، اما چون مشکل معیشت و دغدغه نان دارند، مجبور به انجام کارهایی همچون مسافرکشی هستند. به نظر من هنر و هنرمند در ایران جایگاه خوبی ندارد، در همایش‌ها و رویدادهای هنری هم که اساساً باید به این قشر بهاء داده شود، سر و کله سیاسیون و اشخاص غیرهنری پیدا می‌شود؛ اشاره به اختتامیه نمایشگاه قرآن سال گذشته می‌کنم که با حضور رئیس جمهور برگزار شد؛ چه اتفاقی افتاد؟ مگر نه اینکه جمعی از هنرمندان که حق‌شان بود وارد سالن شوند، پشت در نگاه داشته شدند و ردیف اول صندلی‌های سالن را افراد سیاسی پر کردند! تا این دیدگاه و رویکرد وجود دارد، هنر و به ویژه هنر قرآنی رشد نخواهد کرد.
- اشاره به نمایشگاه قرآن کریم کردید، امسال هم برخلاف نظر معاون قرآن و عترت، قرار است در ماه رمضان این نمایشگاه به میزبانی باغ موزه دفاع مقدس برگزار شود؛ نظر شما چیست؟
بله، متأسفانه برخلاف نظر حجت‌الاسلام والمسلمین حشمتی که ایده خوبی داشت مبنی بر اینکه وقتی دستاورد جدیدی در زمینه قرآن به دست نیاورده‌ایم، نباید نمایشگاه برگزار کنیم، توجهی صورت نگرفت و این نمایشگاه برگزار می‌شود؛ در حالی که نه شرایط مکانی آن مناسب برگزاری نمایشگاهی در شأن قرآن است و نه پیشرفتی در حوزه هنری و فرهنگی مرتبط با قرآن به دست آورده‌ایم؛ آخر مگر می‌شود نمایشگاه بین‌المللی قرآن را در پارک برگزار کرد؟ سال گذشته خانواده‌ای که گویا برای پیک‌نیک به باغ موزه آمده بودند، در حالی که در دستان پدر خانواده قلیان و قابلمه و زیلو بود، از غرفه ما نیز گذر کردند و بعد روی چمن پارک نشستند و منتظر شدند تا افطار شود. به نظر شما چنین صحنه‌ای برای نمایشگاهی که محل گذر میهمانان و هنرمندان خارجی است، زیبنده است؟ من می‌گویم نمایشگاه را در فضایی کوچکتر آن هم هر چند سال یکبار برگزار کنید تا هم برای مردم تازگی داشته باشد و هم در آن شاهد محصولات تازه و متنوع‌تری باشیم. بگذارید مقایسه‌ای مع‌الفارق میان همایش کاتبان وحی کویت با نمایشگاه قرآن کریم تهران داشته باشم؛ در همایش کاتبان وحی از سه ماه قبل با هنرمند تماس گرفته می‌شود تا آخرین دستاورد هنری او برای شرکت در این همایش فرستاده شود و تازه بعد از ارزیابی اگر آن را در سطح کیفی همایش نبینند از هنرمند خالق آن دعوت به عمل آورده نمی‌شود، چگونه است که تا چند روز قبل از برگزاری نمایشگاه قرآن کریم در تهران هیچ اتفاقی نمی‌افتد و بعد از هنرمندان درخواست می‌شود که برای نمایشگاه به خلق اثر هنری بپردازند و اگر میسر نشد، کپی و پرینت دست چندمی اثر آنها برای به نمایش درآمدن در نمایشگاه استفاده می‌کنند؟
- گویا عزمی برای متفاوت برگزار شدن نمایشگاه قرآن کریم نیز وجود ندارد؟
بله، دقیقاً و می‌دانید علتش چیست؟ چون در برگزاری این نمایشگاه با نخبگان فرهنگی و هنری برای برگزاری هر چه مطلوب نمایشگاه مشورت نمی‌شود. افراد زیادی امثال من وجود دارند که سابقه شرکت در چندین رویداد بین‌المللی قرآن در طول سال را دارند و ما دلسوزانه حاضر هستیم تا تجربیات خود را در مورد برگزاری مطلوب یک نمایشگاه قرآنی و استانداردهای آن با ستاد برگزاری در میان بگذاریم، آن هم بدون هیچ چشم‌داشتی، اما عملاً این اتفاق نمی‌افتد و هر سال برگزاری این نمایشگاه در اختیار کسانی است که کوچکترین سابقه‌ای در زمینه‌های فرهنگی و رویدادهای هنری ندارند. انگار هر سال باید برگزار شود که سر آخر بگویند الحمدالله برگزار شد و بعد هم یک آمار دروغین بدهند که مثلاً آمار بازدید و خریداری محصولات فرهنگی و قرآنی از این نمایشگاه نسبت به سال گذشته اینقدر درصد افزایش داشته است، آیا واقعاً این گونه بوده؟ به نظرم بهتر است به جای هزینه‌‌کرد این بودجه که هیچ خروجی مؤثری ندارد، حمایت جدی از هنرمند قرآنی به عمل آید و برنامه‌ای جامع برای آن تدوین شود. مطمئن هستم که اگر برنامه‌ریزی درستی صورت نگیرد، حتی به فرض هر 5 سال یکبار برگزار شدن نمایشگاه قرآن اتفاق خاصی در زمینه هنر و فرهنگ قرآنی رخ نخواهد داد.
