موسوی‌بلده، معلمی که گوهر شخصیت قرآنی خود را معامله نکرد
گروه فعالیت‌های قرآنی: استاد موسوی‌بلده هرگز به خاطر رسیدن به امکانات دنیوی و مناصب اعتباری، گوهر شخصیت قرآنی خود را معامله نکرد و شأن و منزلت قرآنی خود را در عین تواضع و فروتنی در کنار اصحاب قرآن و مؤمنان هرگز کوچک نپنداشت.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، محمدرضا پورزرگری، از شاگردان استاد سیدمحسن موسوی‌بلده در مراسم تکریم ایشان که به همت کارگروه مطالعات قرآن خانه اندیشمندان علوم انسانی در تالار فردوسی این مرکز برگزار شد در مقام تجلیل از معلمش و به‌منظور سپاس از زحمات این استاد، همچنین قدردانی از تلاش‌‌های سایر معلمان به بیان مطالبی پرداخت و سخن خود را اینگونه آغاز کرد؛
در ابتدا عنایت و توجه پروردگار عالمیان را به مقام علم، عالم، تعلیم، تعلم و معلم متذکر می‌شوم از آنجا که خداوند حکیم، دانش و معرفت را از لحاظ شرافت و برتری در اوج همه مراتب و مقامات قرار داد و با نخستین نعمت خود یعنی(دانش و بینش) بر حضرت آدم ابوالبشر و نیز در اولین کلمات وحی بر آخرین پیامبرش حضرت محمد مصطفی(ص) معلمی در قرآن را به‌عنوان جلوه‌ای از قدرت لایزال الهی، نخست ویژه ذات اقدس خود دانسته و فرمود: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ/ خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ/ اقْرَأْ وَرَبُّکَ الْأَکْرَمُ/ الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ/ عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ»(علق/1 تا 5).
و یا در توجه دادن بندگان به اینکه صاحبان علم و دانش از برتری ویژه‌ای نسبت به سایر خلایق برخوردارند در آیه نهم از سوره زمر فرمود: «هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ» و در سوره مبارکه مجادله با بیان نورانی «یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ» رفعت و جایگاه بلند اهل ایمان و صاحبان علم و اندیشه را به کمال رساند و اهمیت کار معلمی را که همان احیای روح و دل و جان آدمی از خمار مستی و غفلت و بی‌خبری است، برابر با احیای نفس و جان بخشیدن و حیات آفریدن معادل کرد و فرمود: «وَ مَنْ أَحْیاها فَکأَنَّما اَحیا النَّاسَ جمیعاً»(مائده/32).
احادیث فراوان در فضیلت مقام علم، عالم، معلم و متعلم
برای معلم همین افتخار بس که خداوند بعثت پیامبرش را برای تزکیه و تعلیم مؤمنان با قید «لَقَد منَّ الله...» بیان می‌فرماید و پیامبر عظیم‌الشأن اسلام حضرت ختمی مرتبت محمد‌بن عبدالله(ص) که اشرف خلایق خداست خود را معلم می‌داند و می‌فرماید «إِنَّما بُعِثتُ مُعَلماً» (احیاءعلوم الدین، ج 1، ص31) و در باب اهمیت هدایت و آموزش نفوس خطاب به پسرعم و وصی خویش، حضرت علی‌بن ابیطالب(ع) می‌فرماید: «لَأن یَهدِی الله بِکَ رَجُلاً واحِدًا خَیرٌ لَکَ مِمَّا طَلَعَت عَلَیهِ الشَّمس»(بحارالانوار، ج32، ص447). اگر خداوند تنها یک نفر را به‌وسیله تو هدایت کند از آنچه خورشید بر آن می‌تابد برایت باارزش‌تر است.
احادیث و روایات در فضیلت مقام علم، عالم، معلم و متعلم به قدری فراوان است چنانکه پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند: «إن معلم الخیر یستغفر له دواب الأرض و حیتان البحر و کل ذی روح فی الهواء و جمیع أهل السماء و الأرض و إن العالم و المتعلم فی الأجر سواء» و از این نمونه سخنان چنین استباط می‌شود که منزلت معلم قرآن به‌ویژه به‌خاطر شرافت کلام الله بر سایر کلام‌ها به اندازه‌ای حائز اهمیت و توجه است که حضرت امام حسین(ع) وقتی معلمی، اولین آیه سوره حمد «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِین» را به فرزندش می‌آموزد، به پاس قدردانی از معلم، 1000 دینار و 1000 حُلّه به او می‌بخشد و دهان او را پر از دُر و گوهر می‌گرداند و خطاب به منتقدین که از ایشان خرده گرفتند که چرا اینقدر زیاد احسان کردید، می‌فرماید: «اَیْنَ یَقَعُ هذا مِنْ عَطائِهِ» این پاداش بی‌مقدار کجا و ارزش واقعی تلاش و آموزش او کجا؟ (بحارالانوار، ج44، ص19).
همچنین امام زین‌العابدین(ع) در رساله حقوق در مورد حقوق معلم و استاد می‌فرماید «و اما حق پدر علمی تو و استادت، تعظیم او و احترام مجلس اوست که خوب به او گوش کنی و بدو رونمایی و به او یاری دهی برای خودت تا آنچه را نیاز داری به تو بیاموزد به اینکه عقل خود را خاص او سازی و فهم و هوشت را به او پردازی و دل خود را به او دهی و خوب چشمت را به او اندازی و... و بدانکه هر چه به تو آموزد باید رسول او باشی و آن را به نادانان برسانی و بر تو لازم است که این رسالت را به خوبی از طرف او ادا کنی و در ادایش خیانت نورزی و خوب به آن بپردازی».
معلم در جامعه، ایفاگر نقش انبیاست
بی‌جهت نیست که امام خمینی(ره) درباره مقام و منزلت معلم می‌فرماید: «نقش معلم در جامعه، نقش انبیاست. انبیاء هم معلم بشر هستند، نقش معلم بسیار حساس و مهم است و مسئولیت زیادی دارد و همان نقش تربیت است که «اخراج مِنَ الظلمات الی النور...» است. معلم امانت‌داری است که امانت او غیر از همه امانت‌هاست، انسان امانت اوست».
مقام معظم رهبری در مورد معلم می‌فرماید: «شما معلم‌ها در سر کلاس، نه فقط درسی که می‌دهید، بلکه نگاهی که می‌کنید، اشاره‌ای که می‌کنید، لبخندی که می‌زنید. اخمی که می‌کنید، حرکتی که انجام می‌دهید و لباسی که می‌پوشید بر روی دانش‌آموز اثر می‌گذارد. ما به خودمان که مراجعه می‌کنیم، عمیق‌ترین احساسات و عواطف و حالات خودمان را اگر ریشه‌یابی کنیم، در انتهای خط، یک معلم را مشاهد می‌کنیم، معلم است که ما را می‌تواند شجاع یا جبان، بخشنده یا بخیل، فداکار یا خودپرست، اهل علم و طالب علم و فهم و فرهنگ یا منجمد و بسته و پای‌بند به تفکّرات جامه را بیاورد. معلم است که می‌تواند ما را متدین، با تقوا، پاک دامن، یا خدای ناکرده بی‌بندوبار، بار بیاورد. معلم چنین نقشی دارد، این ارزش معلم است و این تأثیر معلم است.
حُسن و خُلق و وفای کس به یار ما نرسد/ ترا در این سخن افکار کار ما نرسد
اگرچه حُسن‌فروشان به جلوه آمده‌اند/ کسی به حسن و صلاحت به یار ما نرسد
استاد سیدمحسن موسوی‌بلده از دوران کودکی با عشق به قرآن و اهل‌بیت(ع) و تحت ارشادات والدین و معلمان خود، مسیر قرآنی خویش را آغاز و حتی پس از ورود به دانشگاه و کسب مدارج علمی با شرکت در جلسات قرآنی از اساتید والا‌مقامی همچون محمدتقی مروت و مرحوم مولایی و اساتید دیگر بهره گرفت و به موازات تلاوت قرآنی و کسب مهارت‌های علوم قرآنی و مطالعه در مفاهیم قرآن کریم و تاریخ اسلام از باب «خَیْرُکُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرآنَ وَ عَلَّمَهُ» آموزش قرآن را آغاز کرد و در مسجد ارک و سپس سال‌ها در مؤسسه دارالتحفیظ القرآن الکریم با ارائه سبکی نوین در طریق آموزش قرائت قرآن به روایت حفص از عاصم، جلسات هفتگی منظم و آموزش کلاسیک را با شیوه‌ای بدیع و جذاب در ارائه مباحث تجویدی و علم قرائت قرآن به همراه بیانی زیبا و روان و مؤثر همراه با وقار و حُسن خلق و صبر و آراستگی در ظاهر و باطن و تداوم حضور مشفقانه و نظمی مثال‌زدنی، میل و رغبت را در شیفتگان قرآن و علاقه‌مندان به جلسات آموزش ایشان بیشتر کرد و پس از طرح شش ماهه آموزش تجوید برای قاریان و نخبگان و دانش‌آموزشان و همچنین مربیان، شهرت این استاد فرهیخته و بزرگوار دو چندان شد.
اقبال عمومی از مطالب ارائه شده استاد
اقبال عمومی، نوع آموزش و چند جا‌نبه بودن موضوعات جلسات ایشان و سطح انتظار علاقه‌مندان و درخواست اصحاب قرآنی در حوزه آموزش، وی را به آن داشت که با تألیف کتاب «حلیةالقرآن» انقلابی در مسیر آموزش تجوید قرآن کریم رقم بخورد و با گسترش حضور عاشقان کلام وحی در کلاس‌های او و احساس نیاز به برگزاری کلاس‌های دیگر در سطوح مختلف استاد را بر آن داشت تا کتاب حلیةالقرآن در دو جلد 2 و 1 با رویکرد تجوید مقدماتی و آموزش جامع تجوید به روایت حفص از عاصم به زیور طبع آراسته شود.
حُسن تدبیر و شاگردپروری سیدمحسن موسوی بلده باعث شد تا برخی از شاگردان ایشان با نظارت وی در همان سال‌ها ضمن گذراندن کلاس‌های خصوصی در منزل این استاد فرزانه خود به اداره جلسات قرآنی و کلاس‌هایی از قبیل آموزش حفظ، روخوانی، روان‌خوانی، تجوید سطح یک و صوت و لحن بپردازند و مسیر ورود به کلاس‌های تخصی استاد از این رهگذر امکان‌پذیر شد.
این همه نه فقط در مؤسسه دارالتحفیظ بلکه همزمان جلسه آموزشی بانوان در منزل ایشان و جلسات دیگری در سطح تهران و در دارالقرآن الکریم و سازمان تبلیغات اسلامی و حتی سراسر کشور برگزار شد و رفته رفته ادارات، نهادها و سازمان‌های دولتی از درخشش روزافزون این معلم توانمند و با اخلاق قرآن کریم مطلع و در امر آموزش تجوید بهره‌مند شدند.
صدا و سیمای جمهوری اسلامی و شبکه قرآن و معارف بارها توفیق حضور استاد را در برنامه‌های مختلف به‌عنوان کارشناس داشته است و این برکات همچنان از ناحیه این مردم بزرگ ساطع است.
راه‌اندازی مؤسسه احسن‌الحدیث
طی سال‌های اخیر مؤسسه قرآنی دیگری با نام احسن‌الحدیث با نظارت و هدایت‌های استاد موسوی‌بلده در سطوح مختلف علوم قرآنی و علوم اسلامی و هنر تلاوت و تحفیظ قرآن کریم برای بانوان و آقایان برپا شد که امید داریم با عنایت پروردگار متعال و توجهات حضرت ولی‌عصر(ع) و یاری دستگاه‌های قرآنی و مسئولان و مردم خیّر، ساختمانی در شأن و منزلت قرآن کریم جهت ارائه خدمات بهتر و شایسته‌تر فراهم شود تا این مؤسسه رسالت قرآنی خود را به نحو احسن انجام دهد.
بیش از 35 سال پیش استاد اولین کسی بود که ابتدا در جلسات خصوصی و سپس در جلسه عمومی آموزش خود، بحث آشنایی با نغمات موسیقی قرائت را مطرح کردند و این در حالی انجام پذیرفت که بسیاری از قاریان نام آشنا و فعالان حوزه قرائت، هیچگونه شناختی از الحان و اسامی آنها نداشتند. جلسات شب‌های ماه مبارک رمضان استاد از ویژگی و حال و هوای خاص برخوردار بود و شب‌ها پس از اقامه نماز جماعت و تفسیر آیت‌الله العظمی جعفر سبحانی تا نیمه شب، محفل قرآنی استاد ادامه داشت و از شکوه و عظمت خاصی بهره‌مند بود.
در کنار اقشار مختلف، خواص قرآنی کشور، اساتید و قاریان تهران و مشهد و سایر شهرها در جلسه استاد حاضر می‌شدند و حتی میهمانان خارجی، قاریان و اساتید و مؤسسان و مبتهلان سایر کشورهای اسلامی نیز از تلاوت و اجرای برنامه در محفل قرآنی این استاد فرزانه بی‌بهره نبوده‌اند و این همه از سیادت و حُسن تدبیر و اخلاص و صفای باطن و جامعیت استاد و دقت نظر و عمق مطالب و موضوعات آموزش ایشان بود.
ارائه مفاهیم و تفسیر قرآن در کنار علم قرائات و تجوید
استاد نه فقط در حوزه فن تلاوت و تجوید و علم قرائات برایمان سخن می‌گفت، بلکه بخش قابل توجهی از جلسات در باب ارائه مفاهیم و تفسیر قرآن و تاریخ اسلام می‌گذشت و از جریانات سیاسی روز و عالم اسلام مطالب مفیدی را از قرآن استنتاج می‌کرد و برایمان بسیاری از تحولات سیاسی و فرهنگی و اجتماعی انقلاب اسلامی و ولایت فقیه را با درکی عمیق از معارف اسلام و قرآن عزیز تحلیل می‌کرد.
در بسیاری از جریانات و تحولات، چندی پس از جلسه استاد از این دست تحلیل‌ها و تفاسیر قرآنی و سیاسی را تازه از علما و فضلا و حتی مسئولان نظام از تریبون‌های رسمی همچون نماز جمعه و صدا و سیما و سخنرانی‌ها می‌شنیدیم و بر خود می‌بالیدیم که خداوند به ما منت نهاده است که توفیق درک حضور چنین شخصیت جامع و ارزشمندی را پیدا کرده‌ایم و خدا را بابت این این نعمت شکر می‌کردیم که حضور در محضرش روزی ما شده است و این همه نه تمام آنچه از زوایای سال‌ها توفیق هم کلامی و بهره‌مندی از استاد است، که در اخلاق و منش و شخصیت حقیقی و رفتار چه در خانواده و چه در جامعه و چه بین قرآنیان، ایشان همواره الگوی حسنه برای ما بوده‌اند.
شخصیت‌های بزرگ، زلال و ارزشمندی همچون شهدای عزیزمان در محضرش حاضر و از کلامش درس تقوا، ایثار، شهامت، رشادت و جهاد گرفتند و در هر بار حضور در جبهه و دوری از جلسات ایشان برای رفع دلتنگی و تعلق خاطری که به محضرش داشتند رابطه خود را از طریق نامه و یا کلاس‌های تلفنی و حتی در مراجعات کوتاه‌شان با استاد، حفظ می‌کردند تا اینکه درس‌هایی که از قرآن و از کلام استاد گرفتند با نثار خون خود و شهادتشان جامه عمل پوشاندند و هنوز هم نام و یادشان و تصاویرشان در جلسه استاد زنده است و هم کلاسی‌هایشان و آنانی که پس از شهدا توفیق حضور در جلسه استاد را دارند در هر بار که استاد نام شهدای سرافراز جلسه را می‌برد به یادشان حاضر می‌گویند.
استاد موسوی‌بلده همانست که می‌نماید
استاد ما همانیست که می‌نماید او هرگز به خاطر رسیدن به امکانات دنیوی و مناصب اعتباری، گوهر شخصیت قرآنی خود را معامله نکرد و شأن و منزلت قرآنی خود را در عین تواضع و فروتنی در کنار اصحاب قرآن و مؤمنان هرگز کوچک نپنداشت و هرگز از وظایف قرآنی خویش در هر جا که لازم بود شانه خالی نکرد، او همان مرد بزرگی است که مخلصانه و شجاعانه و بر مدار تقوا جلسات آموزش بانوان را پذیرفت و بسیاری از اساتید امروز شاگردان دیروز استادند.
گوهر پاک تو از مدحت ما مستغنی است/ فکر مشاطه چه با حُسن خدا داد کند
نقش محوری و مؤثر استاد و ریشه مذهبی و قرآنی او و بیت، خانواده و همسر و خواهران و برادر ایشان را در این سرّ نورانی همراه کرده است و بیت قرآنی استاد هر جا که پرچم حضرت قرآن برافراشته است در خدمت و حمایت و هدایت پیش قدم هستند.
این کمترین، بیش از 35 سال در محضر استاد سیدمحسن موسوی‌بلده چه در جلسات عمومی و چه در محافل خصوصی و چه در سفرهای داخل و همچون در سفر نورانی حج توفیق بهره‌مندی از حضور با صفا و روحانی او را داشته‌ام و زوایای مختلفی از نمونه یک استاد مسلم و مبرز و شخصیتی ممتاز در مکتب قرآن در ذهن دارم که پرداختن به همه آنچه فهم کرده‌ام در این مجال غیر ممکن است و قطعاً بسیاری از نکات است که در این گفتار مغفول واقع شده است و زوایایی دیگر در نظر تیزبین دوستان و مجالسین و علاقه‌مندان به این معلم گرانقدر وجود دارد.
نه من بر آن گل عارض غزل سرایم و بس/ که عندلیب تو از هر طرف هزارانند
از این رو بسیاری از شخصیت‌های بزرگ حق تکریم و تجلیشان ادا نمی‌شود و البته تکریم و تجلیل حقیقتی در پیشگاه خداوند محفوظ است که فرمود: «أَنَّ اللّهَ لاَ یُضِیعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِینَ»
این شرح بی‌نهایت کز زلف یار گفتند/ حرفیست از هزاران کاندر عبارت آمد
