دلی که جای هوای نفس شد، جای خدا نیست/ گناه چشم دل را کور می‌کند
گروه اندیشه: دل آینه صورت غیبی است و لکن شرط است که بر آینه زنگار نباشد، یک پر کاه چشم سر را کور می‌کند؛ این همه گناهانی که می‌کنیم آیا چشم دل را کور نمی‌کند؟ مسلم است که کور می‌کند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آیت‌الله سیدمحمد ضیاء آبادی، مفسر قرآن کریم در جلسه تفسیر خود با اشاره به نزدیکی به روز مبعث و زمان آغاز نزول قرآن، گفت: برای دیدن هر حقیقتی اعم از محسوسات یا معنویات سه شرط لازم است؛ شرط اول اینکه نور باشد، فضا روشن باشد. اگر فضا تاریک باشد نمی‌شود چیزی را دید. دوم اینکه باید چشم آدم سالم باشد تا در فضای روشن ببیند و سوم اینکه میان چشم آدم مانع و پرده‌ای در میان نباشد.
وی افزود: عین همین سه شرط در دیدار معنویات و حقایق معنوی لازم است، خدا را شناختن، به وحی و نبوت آشنا بودن، به معاد معتقد بودن، اینها حقایق معنوی است. شرط اول نور است، خداوند مناسب با عالم انسان نور قرار داده است؛ «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ»، (نور/35). از طرف خداوند هم نور و هم کتاب روشنگر آمده است. این نوری است که هرگز خاموش نمی‌شود. آورنده قرآن نور است و فرستنده‌اش هم نور است. شنیده‌ایم که پیغمبر(ص) سایه نداشت، چون نور محض که تولید سایه و ظلمت نمی‌کند. آفتاب خاتمیت وقتی طالع شد بساط همه سایه‌ها برچیده شد.
این مفسر قرآن اظهار کرد: جای خورشید نبوت آفتاب امامت نشسته است و تا روز قیامت هم نورافشانی می‌کند. سایه پیغمبر(ص) ندارد می‌دانی چرا/ آفتابی چون علی در سایه پیغمبر(ص) است. اولین شرط برای دیدن حقایق معنوی نور است. شرط دوم داشتن چشم عقل است تا در پرتوی آن نور را ببیند.
وی گفت: نور و عقل هست اما هر چه به قرآن نگاه می‌کنیم روشن نمی‌شویم و آن طور که باید در ما اثر نمی‌کند و نور نمی‌گیریم و روشن نمی‌شویم. صداهای خوب و خط خوب و همه اینها هست اما به خدا نزدیک نمی‌شویم. آن نورانیت ایجاد نمی‌شود، صفات خدا در ما روشن نشده است. قرآن برای همین آمده اما چرا اینطور است. معلوم میشود در شرط سوم مانده‌ایم. سه شرط را گفتیم؛ نور، چشم بینا و نبودن مانع. نور هست، عقل هم هست اما مانع داریم که نمی‌گذارد حقیقت قرآن را ببینیم.
آیت‌الله ضیاءآبادی اظهار کرد: مانعی در کار است، میان عقل و چشم و قرآن چیزی مانع است. خدایا چنان کن موقع خواندن قرآن مهر به چشمم نخورد که کور شوم، قرآن حقیقی این نیست که ما می‌بینیم، آن چیزی هم که ما می‌شنویم آن هم قرآن نیست. اینها یک مرتبه بسیار نازله‌ای از قرآن است. قرآن حقیقی این نیست. قرآن نغمه آسمانی دارد و مانعش گناهان ما است که مقابل چشم و دل ما حائل است. گناهان ما چشم دل ما را کور کرده است. «أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً»، (جاثیه/23). خداوند می‌فرماید آیا ندیده‌ای کسی که هوای نفس را معبود خدا قرار داده است. در وجود اکثر ما هوای نفس حاکم است. خداوند می‌فرماید اگر گناه کنی من همین دنیا کیفرت می‌دهم.
دل آینه صورت غیبی است
وی گفت: در زمان ما اکثراً اینگونه هستند و در گناهان فراوان غرق هستند. چشم کور شده و گوش کر شده و راجع به قرآن چیزی نمی‌شنود. دل آینه صورت غیبی است و لکن شرط است که بر آینه زنگار نباشد. دل ما باید جمال خدا در آن نمایان شود اما وقتی آینه تیره و تاریک شد نور در آن منعکس نمی‌شود. یک پر کاه چشم سر را کور می‌کند این همه گناهانی که می‌کنیم آیا چشم دل را کور نمی‌کند؟ مسلم است که کور می‌کند. یک آیه از قرآن را بگیرید و آن را هر روز بخوانید ولی با تدبر بخوانید. به خودت بگو خدا اینطور گفته است. مطمئن باشید هزار بار ختم قرآن عمل نکرده فایده ندارد. نمی‌خواهد همه قرآن را بخوانیم. اگر با یک آیه قرآن انسان درست نشد هزار ختم قرآن هم فایده ندارد.
آیت‌الله ضیاءآبادی به مثالی اشاره و اظهار کرد: مرد عرب خدمت پیامبر(ص) رسید و گفت: من در بیابان زندگی می‌کنم و نمی‌شود همیشه پیش شما بیایم، دستوری به من بدهید که همیشه برایم فایده داشته باشد. فرمود: « فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ ﴿۷﴾ وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ ﴿۸﴾»، (الزلزلة/8). بدان هر کسی به قدر سنگینی ذره‌ای گناه کند آن را می‌بیند اگر ذره‌ای هم خوبی کند آن را می‌بیند. مرد گفت: برای من همین بس است. مرد فقیه شد و رفت. با همین آیه دین‌شناس شد. فهمید که هر ذره کار خوب را خواهم دید و هر ذره کار بد را هم خواهم دید.
این مفسر قرآن تصریح کرد: قرآن برای این آمده که ما را شنوا و بینا کند. اما ناشنوا و کور شده‌ایم. آدم نابینا از خورشید فقط گرمی را می‌فهمد ما هم از قرآن فقط همین را می‌فهمیم. دلی که جای هوای نفس شد دیگر جای خدا نیست. اگر توانستیم بفهمیم خدا چه می‌خواهد کار درست میشود. با هوای نفس است که داریم گناه می‌کنیم.
وی با اشاره به لزوم توجه به هم‌نوعان به‌ویژه در ماه رمضان، گفت: محبوب‌تر پیش خدا آن کسی است که بندگان خدا را کمک کند. شب اول قبر که همه رفته‌اند خداوند ملکی مقرر می‌کند که انیس میت شود می‌گوید من را نشناختی؟ من همان مسرتی هستم که به قلب کسی در ماه رمضان وارد کردی. خانواده‌ای را خوشحال کردی من آن ملک هستم. پس سرور و مسرتی که به دیگران می‌رسانیم در شب اول قبر به داد ما می‌رسد.
جلسه تفسیر آیت‌الله ضیاءآبادی دوشنبه، 21 اردیبهشت‌ماه بعد از نماز مغرب و عشاء در مسجد علی بن حسین(ع) دربند برگزار شد. صوت کامل این جلسه را بشنوید:
