نوروز سال گذشته فیلم سینمایی «چ» آخرین ساخته ابراهیم حاتمیکیا روی پرده رفت. فیلمی که توانسته بود در سیویکمین جشنواره بینالمللی فیلم فجر توجه بسیاری را به خود جذب کند، حتی در بخش جوایز نیز این فیلم در اکثر بخشها کاندیدا داشت. این پیش زمینه که برای فیلم به وجود آمده بود سبب شد که کار بتواند در اکران عمومی هم موفق بشود به نحوی که عنوان پرفروشترین فیلم سال را این کار به خود اختصاص داد.
درباره چرایی موفقیت این فیلم میتوان بسیار سخن گفت، اما شاید مهمترین دلیل آن را پشت دوربین باید جستجو کرد. آنجایی که ابراهیم حاتمیکیا ایستاده و سعی دارد قصهای دفاع مقدسی بگوید. در این زمان آنچه روایت میشود، زیبا خواهد بود، چون حاتمیکیا تنها از آنچه که در جنگ روی داده نمیگوید، بلکه ناگفتههایی را بازگو میکند که بسیاری از جوانان نسل امروز از آن بیخبر هستند.
«چ» نگاهی واقعگرا به موضوعات دارد
در «چ» حوادثی که در ابتدای انقلاب در شهر پاوه روی داد بیان میشود. در آن زمان منافقین با مهیا کردن شرایط سعی کردند این شهر را در اختیار بگیرند، اما با سیاست شهید چمران و دقت نظر حضرت امام (ره) این دسیسه آنها بینیتجه ماند. مطلب مهم در این بحث این نیست که این اتفاق در فیلمی تصویر شده، بلکه نکته مهم چگونه ساخته شدن آن است. در این کار هیچ گاه ما تصویری خارج از واقعیت از چمران نمیبینیم برای همین تماشاگر آن را به خوبی باور میکند.
یکی از تصاویر دوست داشتنی فیلم «چ» مربوط به سکانسهایی است که در آن چمران خانواده خود را به یاد میآورد. این یادآوری یکی از صحنههای به یاد ماندنی فیلم است، البته در این فیلم سینمایی صحنه ماندگار کم نیست. برای مثال میتوانم به صحنه سقوط هلیکوپتر و اکثر صحنههای نبرد فیلم اشاره کنم.
درباره نقاط قوت این فیلم تنها به صحنههای جنگ نمیتوان اکتفا کرد، بلکه بسیاری از صحنههای گفتوگو فیلم پر از ریزبینیهایی است که در فیلمنامه خوب این کار لحاظ شده، برای مثال دیالوگی که بیین اصغر وصالی و تیمسار فکوری میشود به بسیاری از اتفاقات ابتدای انقلاب اشاره دارد، همچنین گفتوگویی که چمران با سرکرده گروههای ضدانقلاب داشت از دیگر اتفاقات اثرگذار این فیلم است. درباره این کار میتوان باز هم سخن گفت که در این مجال نمیگنجد، اما باید امید داشت که دیگر شخصیتهای انقلاب اسلامی هم این گونه پردازش شوند.
با کار ضعیف به شهدا بیحرمتی نکنیم
در انتها باید آرزو کرد که اگر قرار است ما شخصیتهایی چون چمران، جهانآرا، همت، زینالدین و... را جلوی دوربین ببریم کاری نظیر «چ» تولید کنیم، زیرا ضعف در ساخت چنین کارهایی تنها یک نقصان سینمایی نیست، بلکه نوعی بیحرمتی به خون شهداست.