۳۰۰ امضا پای طومار چکن‌دوزی/ هنر دست دختران بلوچ را احیا کنید + متن کامل و اسامی
کانون خبرنگاران نبأ: جمعی از مسئولان محلی و هنرمندان چکن‌دوز با امضای طوماری ضمن تشریح هنر باارزش مردم سیستان‌و‌بلوچستان، خواهان توجه مسئولان استانی و کشوری برای احیای سوزن‌دوزی و چکن‌دوزی شده‌اند.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، سوزن‌دوزی و چکن‌دوزی یکی از ظریف‌ترین هنرهای دستی ایران است. در چکن‌دوزی روی سطح پارچه‌های ساده طرح‌هایی را با نخ‌های رنگی ترسیم می‌کنند. این کار با کمک سوزن و قلاب انجام می‌شود و بخیه‌های ظریفی روی پارچه می‌دوزند. این هنر علاوه بر بلوچستان ایران، در افغانستان، پاکستان و تاجیکستان نیز رواج دارد.
بدون تردید، سوزن‌دوزی بلوچ را باید در زمره یکی از اصیل‌ترین و جالب‌ترین صنایع دستی کشور به حساب آورد. ذوق و خلاقیت زنان سوزن‌دوز به صورت طرح‌های سنتی- محلی بسیار متنوعی جلوه‌گر می‌شود که بیانگر خصوصیات و ویژگی‌های هر منطقه است.
هر دختر بلوچ از سنین کودکی، ضمن آموختن و انجام امور مربوط به خانه‌داری، موظف به فراگرفتن چکن‌دوزی نیز هست و به سبب دخالتی که سلیقه‌های گوناگون در تهیه نوارهای سوزن‌دوزی دارد، می‌توان طرح‌ها و نقش‌های متنوع و اصیل سوزن‌دوزی را در منطقه بلوچستان مشاهده کرد.
چکن‌دوزی با وجود برخورداری از قدمت چندهزار ساله و زیبایی چشم‌نواز، این روزها با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند و رونق سابق را ندارد. باوجود مشکلات موجود بر سر راه سوزندوزان، بخش قابل توجهی از معیشت مردم در سیستان و بلوچستان از همین طریق تأمین می‌شود که در صورت تقویت و احیا، می‌تواند شرایط زندگی خانواده‌های بلوچ را دگرگون کند.
اخیرا سازمان بسیج سازندگی حمایت از کارگاه‌ها و تعاونی‌های چکن‌دوزی را با هدف کمک به تحقق اقتصاد مقاومتی و اشتغال‌زایی در دستور کار قرار داده که با استقبال مردم سیستان و بلوچستان نیز روبرو شده است. در همین راستا جمعی از مسئولان محلی و هنرمندان چکن‌دوز با امضای طوماری ضمن تشریح هنر باارزش مردم سیستان و بلوچستان، خواهان توجه مسئولان استانی و کشوری برای احیای سوزن‌دوزی و چکن‌دوزی شده‌اند.
متن این طومار به شرح زیر است:
بلوچستان، این خطه گسترده و خشک، با مردمان سخت‌کوش و خستگی‌ناپذیرش خاستگاه یکی از ظریف‌ترین هنرهای دستی ایرانی نیز هست و آنچه ساکنان این منطقه از دیر باز پیشکش سایر هموطنان خود و نیز ساکنان دیگر نقاط جهان کرده‌اند تلفیقی صمیمانه از صبر و هنر زنان و دختران هنرمندی است که در هیئت سوزن‌دوزی‌هایی ظریف و جذاب متجلی است. هنر صنعت ارزنده‌ایی که فقط می‌توان نور چشم زنان بلوچ نامیدش و نه هیچ چیز دیگر...
بدون تردید سوزن‌دوزی بلوچ را باید در زمره یکی از اصیل‌ترین و جالب‌ترین صنایع دستی کشور به‌حساب آورد. این صنعت که در آن ذوق و خلاقیت زنان سوزن‌دوز به صورت طرح‌های سنتی محلی که بیانگر خصوصیات و ویژگی‌های هر منطقه است خلاصه می‌شود، امروزه در میان صنایع هنری و سنتی کشور مرتبه و مقام بسیار والایی دارد.
در مناطق شهری و روستائی بلوچستان کمتر زن یا دختری را می‌توان یافت که با این هنر اصیل و ارزنده آشنایی نداشته باشد و اصولا سوزن‌دوزی آن‌چنان با زندگی زن بلوچ آمیختگی یافته که وقتی درصدد یافتن منشأ و مبدأ آن برآئیم در این کار توفیقی چندان نخواهیم یافت زیرا هر دختر بلوچ از سنین کودکی، ضمن آموختن و انجام امور مربوط به خانه‌داری موظف به فرا گرفتن سوزن‌دوزی نیز هست و به سبب دخالتی که سلیقه‌های گوناگون در تهیه نوارهای سوزن‌دوزی دارد، می‌توان طرح‌ها و نقش‌های متنوع و اصیل سوزن‌دوزی را در منطقه ی بلوچستان مشاهده کرد. بر این اساس می‌توان به جرأت گفت تقریبا تمام دختران و زنان بلوچ که در فاصله سنی ۱۰ تا ۴۵ سالگی قرار دارند با سوزن‌دوزی آشنا هستند.
شناخت این هنر ارزنده توسط ساکنان سایر شهرها با افزایش تقاضا برای محصولات سوزن‌دوزی و ازدیاد تولید در مناطق مختلف مقارن بوده است و از این رو انواع رومیزی، کوسن، سفره، آباژور، پرده و غیره نیز توسط سوزندوزان تولید می‌شود.
مهمترین مراکز تولید سوزن‌دوزی عبارت است از: اسپکه، هریدک، کوپچ، پیپ، مته سنگ، چانف، مهنت، ایرندگان، قاسم‌آباد، گشت، سوران، کله‌گان، بم‌پور، اسماعیل آباد و زاهدان.
در سوزن‌دوزی به بیش از دو نوع ماده اولیه نیازی نیست: نخ و پارچه سوزندوزان حسب امکانات و سلیقه از نخ دمسه بر(D.M.C.) یا از نخ‌های پاکستانی استفاده می‌کنند.
پارچه‌هایی که روی آن سوزن‌دوزی انجام می‌گیرد یا پارچه پنبه‌ای پاکستانی است که نازک و ریزباف بوده و برای محصولات پرکار در قطعات کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا پارچه گاندی ایرانی است که معمولا به عرض ۱۲۰ سانتیمتر در بازار زاهدان بافت می‌شود.
معمولا سوزندوزان مستقلا به تهیه محصول می‌پردازند و در صورت کار گروهی پس از پیاده کردن طرح کلی، هرزن یا دختر سوزن‌دوز یک رنگ را تماما سوزن‌دوزی می‌کنند و برای قسمت بعدی و استفاده از رنگ دیگر در تولید محصول آن را به هنرمند بعدی سپرده و این عمل تا خاتمه کار و تکمیل محصول ادامه می‌یابد.
بر اثر اقداماتی که توسط سازمان صنایع دستی ایران به منظور شناساندن و معرفی محصولات سوزن‌دوزی بلوچ انجام شده، عرضه فرآورده‌های تولیدی در منطقه مذکور از محدوده این استان پای فراتر نهاده و آوازه نقش‌های اصیل و زیبای آن تا خارج از کشور و اقصی نقاط عالم راه یافته و با استقبال فوق‌العاده علاقه‌مندان به محصولات هنری و سنتی ایران روبرو شده و در حال حاضر همه ساله مقادیری از نمونه‌های جالب و ارزنده اینگونه محصولات به ممالک مختلف جهان صادر می‌شود.
از نمونه‌های سوزن‌دوزی، فرآورده‌های تکمیلی نظیر کیف، جای جوراب، قوطی سیگار، کیف بغلی، کیف پول خرد، جلد عینک، جای کلید، جای دستمال کاغذی، دستمال سفره، شلوار، کت، مانتو، کراوات، پارچه، کفش، کمربند، کیف، آباژور، چکمه، شلیته، بلوز، کاپشن، جلد آلبوم و قاب عکس تهیه می‌شود.
زنان سیستانی و بلوچ صبور و بردبار از زمان‌های دور تاکنون هم‌دوش مردان خود، با ذوقی سرشار، بیشتر وسایل خانه را به بهترین شکل درست می‌کردند و با نقوش زیبا می‌آراستند.
از تهیه پارچه تا دوخت و تزئین پوشاک و بافت فرش، گلیم و جاجیم با زییاترین نقوش برجای مانده از آبا و اجدادشان که سینه به سینه منتقل شده، از دیرباز بر دوش زنان این دیار بوده است.
رهاورد اهتمام مردان و زنان این دیار برای تامین مایحتاج زندگی خود، هنری ممتاز و ارزنده از سرزمین کهن سیستان و بلوچستان است که پیوند تنگاتنگ این آثار با زندگی روزمره مردم، آنها را از سایر هنرهای ایرانی متمایز کرده است. اگر به نقوش بکار رفته در آثار هنری مردم این دیار به دقت بنگری، پیوند عمیق لحظه‌ها، باورها و قصه‌های مردانگی و غیرتمندی گذشتگان طی قرن‌های متمادی در شکل‌گیری تمدن این منطقه را حس خواهی کرد.
عمده‌ترین هنرهای سنتی و دستی سیستان و بلوچستان، پشتی، گلیم، قالی، سیاه دوزی، سکه و آیینه دوزی، سوزن دوزی بلوچی، خامه دوزی، پریوار دوزی، حصیربافی، پرده بافی، سیاه چادر بافی، سفالگری، جواهر سازی، آویزدیواری از نوع اسفند، تولید ابزارآلات موسیقی، توتن و لنج سازی است.
امروز هنر سوزن‌دوزی در سیستان و لوچستان بیشتر با نام بلوچ‌دوزی و پریواردوزی یاد می‌شود زیرا این هنر در منطقه سیستان اکنون به صورت خامه‌دوزی و سیاه‌دوزی انجام می‌گیرد و تا اندازه‌ای متمایز از سوزن‌دوزی بلوچستان است.
اهمیت سوزن‌دوزی در نقوشی است که به‌طور عمده به صورت اشکال هندسی پدید می‌آید و هنرمند با استفاده از ساده‌ترین مواد اولیه چون پارچه، نخ و سوزن، بی‌نظیرترین نقوش رنگی را روی پارچه بوجود می‌آورد و در پریواردوزی از آینه‌های کوچک نیز استفاده می‌کنند.
سوزن‌دوزی به عنوان شغلی دائمی برای زنان بلوچ به شمار می‌رود که به طور عمده از این طریق امرار معاش می‌کنند و استفاده از رنگ، نوع نقوش و جنس پارچه‌ها رابطه مستقیمی با درآمد اقتصادی هر خانواده دارد.
نقش‌های نمادین روی پارچه‌ها در سوزن‌دوزی بلوچی با عقاید، باورها، طبیعت و معیشت مردم رابطه مستقیم دارد و تداوم این نقوش را می‌توان در سایر هنرهای سنتی استان از جمله سفال گری، گلیم بافی و قالی بافی به وضوح مشاهده کرد.
عمده‌ترین منطقه تولید سوزن‌دوزی شهرستان‌های نیشکهر، فنوج و ایرانشهر است و به صورت پراکنده در سراسر سیستان و بلوچستان نیز می‌توان اشتغال به این نوع هنر دستی را مشاهده کرد.
به این هنر ارزشمند زنان بلوچ نه تنها از دید یک هنر می‌توان نگاه کرد بلکه آن را می‌توان به عنوان یک شغل و اشتغال‌زایی تلقی کرد و همانند سایر صنعت‌ها و هنرهای مردمان ایران‌زمین مثل فرش‌بافی و قالی‌بافی آن را به یک تجارت جهانی تبدیل کرد.
طرح‌ها و نقش‌های لباس‌های بلوچی که طرفداران خاص خود را دارند را می‌توان به صورت انبوه تولید و روانه بازارها حتی در سطح جهانی کرد.
برای اینکه در عصر حاضر بخواهیم از طریق‌های مختلف مثل احداث کارخان‌ه‌ها اشتغال‌زایی کنیم نیاز به هزینه‌ای هنگفت داریم اما بر خلاف آن هنر سوزن‌دوزی زنان بلوچ تنها وسایل مورد نیازش نخ و سوزن و بارچه مرغوب است. از این طریق می‌توان برای هزاران نفر با کمترین هزینه اشتغال‌زایی کرد.
اکنون ما جوانان بلوچ می‌خواهیم این هنر را اعتلا بخشیده و به آن رونق بخشیم تا در اقتصاد مقاومتی نقش آفرینی کنیم و در این مسیر از مسئولان استانی و کشوری برای حمایت از ایجاد اشتغال از طریق توجه به هنرهای دستی یاری می‌طلبیم.
1. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد علی قریشی، امام جمعه فنوج
2. سهراب لشگری، عضو شورای اسلامی شهر فنوج
3. قاسم اربابی، عضو شورای اسلامی شهر فنوج
4. شه‌بخش نصرتی، عضو شورای اسلامی شهر فنوج
5. بهنام نصرتی
6. علی نصرتی
7. الیاس قاضی زاده
8. رحیم بخش
9. احمد کرنگش
10. یوسف نصرتی
11. حمید رئیسی
12. عثمان بلوچ نور
13. محمد تاج احمدی
14. علی بلوچ نور
15. سید مرتضی قریش
16. حمید ملکزهی
17. عابد شهنوی
18. عثمان سابکزی
19. امید محمدی
20. عبدالحمید محمدی
21. شهرام محمدی
22. بهرام محمدی
23. عبدالرحمن محمدی
24. سهیل محمدی
25. سعید اربابی
26. دادخدا گذدری
27. سجاد لشگری
28. مرادی بکنزهی
29. اصغر طالب زاده
30. امید ملکزهی
31. احمد محمد اربابی
32. اسماعیل نصرتی
33. اسماعیل اربابی
34. علی هوتی
35. محمود اربابی
36. جمال اربابی
37. میلاد محمدی
38. محمد محمدی پور
39. لشگر هکری
40. وحید محمدی
41. احسان کرده کمتدان
42. رسول بخش نصرتی
43. امان کدخدائی
44. نادر لشگری
45. فرزاد لشگری
46. اسماعیل لشگری
47. اسماعیل سلیمانی
48. شهرام رئیسی
49. عبدالحسین چاکری
50. نصیر محمدی
51. امیر محمدی
52. میثم نصرتی
53. محمود ملازهی
54. محمد میلادی
55 .امید نصرتی
56. امیر کدخدائی
57. خنضله درزاده
58. عظیم اربابی
59. عبدالاستاد اربابی
60. هاشم اربابی
61. محمد نصرتی
62. عبدالله درزاده
63. محمد لشگری
64. میلاد اربابی
65. جمشید غلامی
66. آمنه ارباب
67. احمد نصرتی
68. احمد عظیمی زاده
69. احمد کدخدائی
70. عیسی امیری
71. جابر بلوچی
72. جواد امیری
73. اصغر عظیمی
74. محمد امین محمدی
75. حسن قاضی زاده
76. محمد امین نصرتی
77. احمد محمدی
78. محمد اکبر محمدی
79. بنی بخش قاضی زاده
80. احسان قاضی زاده
81. آرمان نصرتی
82. علی نصرتی
83. عبدالله نصرتی
84. میلاد نصرتی
85. سجاد نصرتی
86. اسماعیل نصرتی
87. عبدالحمید اربابی
88. جلال اکبری اربابی
89. رحیم بخشی اربابی
90. یونس اربابی
91. وحید اربابی
92. حسین اربابی
93.آسا محمدی
94. حمید اربابی
95. انور محمدی
96. محمد امین قاضی زاده
97. علیرضا بلوچی
98. نوید بلوچی نور
99. دوشنبه اربابی
100. عبدلله میرزایی
101. عبدلوحید اربابی
102. یوسف اربابی
103. نعمان اربابی
104. آرش ارباب
105. محمد اسایی
106. مصطفی اربابی
107. عبدالخیر قاضی زاده
108. فریدون میری
109. مرتضی محمدی
110. محمد امین محمدی
111. مصطفی اربابی
112. منصور اربابی
113. عبدلله غلامی
114. یونس اربابی
115. عبدالحمید اربابی
116. یعقوب اربابی
117. خدا بخش کدخدائی
118. بنی الله خادمی
119. نیما بلوچی
120. عبداحسین نصرتی
121. غلام ریگی
122. نواب ریگی
123. سعید ریگی
124. علی ریگی
125. حسن ریگی
126. محمد ریگی
127. عیسی اربابی
128. کمال ریگی
129. حاجی احمد عرب
130. حسین اربابی
131. امیر رستمی
132. احمد اربابی
133. موسی اربابی
134. امید محمدی
135. علی رخشانی
136. عبدالله شهنوازی
137. عبید نصرتی
138. محمد نصرتی
139. امیر حسین اربابی
140. میران رئیسی
141. حامد رئیسی
142. عبدالصمد رئیسی
143. جاسم حنانی
144. صمد کدخدائی
145. راشهر بلوچی
146. ابراهیم بلوچی
147. عبدالغفور ایزد پناه
148. علی ایزدیان
149. احمد کدخدائی
150. کمال میرزایی
151. یوسف کدخدائی
152. قاسم اربابی
153. پیر بخش کدخدائی
154. قادر بخش کدخدائی
155. مراد بخش کدخدائی
156. آزاد شهرویی
157. عابد شهرویی
158. دادرهم اربابی
159. علی کدخدائی
160. علی ساداتی
161. شهریار چاکری
162. حمید چاکری
163. عبدالقادر کدخدائی
164. یعقوب ارباب
165. رضا چاوشی
166. قادر بخش حیدری
167. عبدالرزاق ارباب
168. محمد حیدری
169. عظیم حیدری
170. شاهی حیدری
171. ولی محمد حیدری
172. یاسر کدخدائی
173. ناصر کدخدائی
174. محمد کدخدائی
175. امیر کدخدائی
176. عبدالعزیز کدخدائی
177. ناصر کدخدائی
178. عبدالنبی رئیسی
179. دکال نصرتی
180. حسن نصرتی
181. الله یار اربابی
182.رضا کدخدائی
183. علی کدخدائی
184. عارف کدخدائی
185. سید حسین ساداتی
186. محمد عظیمی
187. سید محمد قریشی
188. هاله قریشی
189. احمد نورانی
190. طلعت رئیسی
191. عبدلله ریگی
192. خداداد نورانی
193. محمد نورانی
194. جمال کدخدائی
195. عبدالرسول مسکرهی
196. شه بخش نصرتی
197. قاسم نصرتی
198. جمیل قاضی زاده
199. عبدلله قاضی زاده
200. جمعه نصرتی
201. کریم اربابی
202. اسماعیل اربابی
203. محمد ارباب
204. ادهم شیر خانزهی
205. ملک شیرانی
206. بهمن شیرانی
207. علی شیرانی
208. شهری نصرتی
209. صاجرالله نصرتی
210. عبدالله نصرتی
211. سیامک چاکری
212. علی چاکری
213. ابراهیم چاکری
214. کمال چاکری
215. جابر رسایی منش
216. شه بخش حاتمی
217. کریم چاکری
218. عبدالله محمدی
219. اسد محمدی
220. دادالله چاوشی
221. سپهر اسکندری
222. احمد لشگری
223. اسماعیل لشگری
224. غلام محمد لشگری
225. راز محمد لشگری
226. بنی بخش نصرتی
227. خدا بخش نصرتی
228. داد خدا حیدری
229. داد محمد حیدری
230. دلیل حیدری
231. خیر محمد حیدری
232. الیاس نصرتی
233. صفر نصرتی
234. نور محمد نصرتی
235. جمشید نصرتی
236. محمود نصرتی
237. رشید نصرتی
238. قدر زحمتکش
239. . معصومه اربابی
240. فاطمه اربابی
241. مریم اربابی
242. زهرا اربابی
243. کلثوم اربابی
244. نورخاتون اربابی
245. آمنه میرزایی
246. حلیمه نصرتی
247. مریم نصرتی
248. خدا رحیم نصرتی
249. کلثوم نصرتی
250. حمیرا درزاده
251. سلیمه بکوچی
252. شیما ریگی
253. ازگند چاکری
254. لال خاتون محمد پور
255. گلی لشگری
256. خدا خیردزاده
257. زینب اربابی
258. حدیثه میرزایی
259. میرخاتون اربابی
260. هاجر حیدری
261. نفیسه ویرازهی
262. سمیه دورازهی
263. ثریا داودی
264. عاطفه محمدی
265. طاهره قریشی
266. مطهره قریشی
267. آرزو محمد زهی
268. سارا اربابی
269. زهرا محمدی پور
270. راضیه کرنکش
271. صاحب خاتون رئیسی
272. گل خاتون فروغ لاشاری
273. مریم حیدری
274. لیلا چاکری
275. پریسا نصرتی
276. فریبا نصرتی پور
277. آسیه همتی
278. رشیده رحمانی
279. آرزو نصرتی
280. خداخیر چاوشی
281. جمیله لشگری
282. وحیده حسینی
283. سمیره نصرتی
284. آمنه نوکری
285. سمیه اربابی
286. صفا داودی
287. زیور اربابی
288. زینب نصرتی
289. نسیمه زبردستی
290. آرزو داودی پناه
291. خدیجه استادی
292. ناز خاتون استادی
293. گل بی بی نورایی
294. عطفه نصرتی
295. آسیه کر نگش
296. زینب بلوچی پناه
297. صفیه استادی
298. رقیه دینزاده
299. چمل نصرتی
300. مولد اربابی
301. حفیضه ارجمندی
302. گل نساء لشگری
303. زلیخا اربابی
304. رابیه محمدی پور
305. فاطمه ملک زهی
306. پریسا محمدی
307. خیر بی بی اربابی
308. امین محمدی
309. اسلام اربابی
