به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، معرفی خادمان قرآن یکی از کارهای ماندگار در تکریم از کسانی است که در حوزههای قرآنی فعالیتهای ارزندهای داشتهاند. طرحی که از اوایل دهه شصت به مرحله اجرا درآمده است و تا امروز همچنان در ایام نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم برگزار میشود. درباره جزئیات انتخاب خادمان قرآن کریم در بیست و سومین نمایشگاه قرآن با حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی خسروی دبیر کمیته خادمان قرآن کریم گفت و گویی صورت گرفته که در پی میآید.
مسئولیت انتخاب خادمان قرآن کریم امسال به جنابعالی محول شده است لطفاً در مورد سابقه این امر توضیح مختصری بفرمائید.
اصل این سنت حسنه و معرفی شخصیتهای قرآنی به جامعه، به اوایل انقلاب و سالهای اولی دهه شصت برمیگردد که به ابتکار دانشمند متعهد جناب آقای احمد مسجدجامعی در معاونت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طراحی و در ماه مبارک رمضان در قالب «نمایشگاه قرآن کریم و تکریم از خادمان قرآنی» به مرحلة اجرا درآمده و به تدریج با گسترش حوزه های مختلف حول محور قرآن کریم مانند خوشنویسی، ترجمه، پژوهش، قرائت، حفظ و غیره به صورت یک طرح ملی فرهنگی جای خود را به سرعت در برنامههای تثبیت شده سالیانه در نظام جمهوری اسلامی باز کرد. معرفی خادمان قرآن از لحاظ پذیرش عمومی و خواست اقشار مختلف مردم در جایگاهی است که قابل حذف و یا کمرنگ شدن نیست. البته این جاذبه فوق العاده بیش از آنکه نتیجة تلاش دستاندرکاران و طراحان این برنامهها باشد مرهون حقیقت قرآن کریم و زیبائیهای پایان ناپذیر این معجزة جاویدان و این جلوة جمال و جلال پروردگار است.
تعریف خادمان از نظر شما چیست و شیوة انتخاب آنها چگونه است؟
کسانی که طراحان اصلی این برنامه بودند طی شیوه نامهای هم تعریف خادم و هم چگونگی انتخاب را معین کردهاند و این شیوه نامه با حضور متخصصان و اصحاب فن در رشتههای مختلف در جلسات متعدد بررسی و تصویب شده است. البته در برخی سالها در انتخاب افراد چندان بر اساس شیوه نامه عمل نشده و گاهی سلیقههای فردی حاکم بر ضوابط بوده است ولی در مجموع از ساز و کار محکم و روش مند برخوردار است. خادم قرآنی کسی است که در یکی از رشتههای هفتگانه قرآنی اثر ماندگار و فاخری را خلق کرده و یا در مدیریت امور قرآنی نوآوری داشته و به طور کلی در بسط اندیشة قرآنی در جامعه اقدام قابل توجهی را انجام داده است که بتواند در آن رشته به عنوان الگو به جامعه معرفی شود.
منظور از هفت رشته قرآنی چیست؟
برای برگزیدن منتخبان و فعالان قرآنی هفت رشته در نظر گرفته شده است که عبارتند از:
رشته پژوهشهای قرآنی که شامل تفسیر، ترجمه و پژوهشهای قرآنی میشود.
رشته تبلیغ و ترویج قرآن که شامل قرائت و حفظ قرآن میشود.
رشته چاپ و نشر قرآن کریم که شامل چاپ و نشر متن قرآن و کتابهای علوم قرآنی میشود.
رشته مدیریت امور قرآنی که شامل مدیریتهای دولتی و مؤسسات غیر دولتی میشود.
رشته امور هنری قرآن که شامل خوشنویسی، منبت کاری، صحافی، ترمیم نسخههای خطی و غیره میشود.
رشته تدریس و آموزش قرآن
رشته نرم افزارهای قرآنی
آیا تنها معیار شما در انتخاب خادمان تخصص در یکی از رشته های قرآنی است؟
داشتن تخصص یکی از شرایط است نه همة شرایط. شرط دیگر مزین بودن به اخلاق قرآنی در اندیشه و رفتار است. ما در انتخاب خادم قرآن کریم شرط تعهد را کمتر از تخصص نمیدانیم. کسی میتواند الگوی خوشنویسان باشد که علاوه بر رعایت همه اصول و فنون کتابت قرآن کریم اصول عقیدتی و اخلاقی و منش اجتماعی و فضایل انسانی را هم رعایت کند.
ممکن است فردی دانشمند و ادیب از لحاظ دقت در پژوهشهای قرآنی و بیان نکات تفسیری در حد بسیار بالایی باشد. ولی در عمل و رفتار او نشانهای از معنویت و اخلاق قرآنی مشاهده نشود. به تعبیر امام خمینی (ره) چه بسا کسانی در باب توحید کتاب بنویسند ولی موحد نباشند. به هر حال داشتن تخصص و تعهد به یک میزان در انتخاب خادمان مؤثر است. علاوه بر اینها پیشکسوت بودن و سابقة کاری هم یکی دیگر از امتیازهاست. مثلاً کسی که پنج قرآن را کتاب کرده نسبت به خوشنویسی که دو بار قرآن را نوشته است از اولویت بیشتری برخوردار است. همچنین در بخش انتشارات، کسانی که تیراژ بالاتری را از کتب قرآنی و یا متن قرآن را در قطع های مختلف عرضه کرده باشند امتیاز بیشتری دارند.
آیا مراسم تکریم از خادمان قرآن کریم فقط در تهران انجام میشود؟ و آیا شهرستانیها هم از آن بهرهای دارند؟
البته در شهرستانها کسانی که فعالیت برجستة قرآنی در سطح شهرستان یا استان داشتهاند مورد تجلیل قرار میگیرند و در همة استانها مراسمی در این زمینه برگزار میشود. ولی طرح خادمان قرآن کریم یک طرح ملی است افرادی که در تهران یا شهرستانها فعالیت گستردهای در سطح کلان داشته باشند با توجه به ضوابط لازم انتخاب به کمیتة خادمان قرآن که در معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مستقر است معرفی میشوند. این کمیته که از اساتید برجسته در هر رشته متشکل شده با تشکیل کارگروههایی افراد پیشنهادی را مورد بررسی قرار میدهد و از میان آنها سه نفر را به کمیته انتخاب خادمان معرفی می کنند. ازمیان آنها یک نفر که دارای اولویت های بیشتری باشد به عنوان خادم قرآن کریم انتخاب میشود که طی مراسم ویژه با حضور مسئولین فرهنگی کشور لوح خود را از دست رئیس جمهور میگیرد. تاکنون بیست و یک دوره از این مراسم برگزار شده است.
آیا امسال در انتخاب و معرفی خادمان تأخیری رخ داده است؟
این مراسم همه ساله همزمان با ایام خجسته میلاد امام مجتبی (ع) برگزار میشود و تأخیری نداشتهایم. ارزش این مراسم که هدف آن الگوسازی قرآنی و ترغیب جامعه به خلاقیتها و توجه ویژه به نهادینه کردن انس با قرآن کریم و تدبر در آن است از سایر برنامههای فرهنگی اگر بیشتر نباشد کمتر نیست. کمیته خادمان قرآن با دقت کار خود را انجام داده و آمادة برگزاری مراسم است. با رایزنیهایی که با دفتر رئیس جمهور صورت گرفته است و اهتمامی که ایشان به امر خادمان قرآن کریم دارند، انشاء الله در اولین فرصتی که برای دکتر روحانی میسّر باشد این تکریم صورت میگیرد.
کار ثبت انجمن خادمان قران کریم در چه مرحلهای است؟
اساسنامه این مجمع نهایی شده است و به زودی انشاء الله ثبت قانونی آن و تشکیل مجامع تخصصی آغاز میشود.