داعش رسوب‌یافته فکری است/ ارائه عملی اسلام رحمانی؛ راه مقابله با جریان تکفیری
گروه سیاسی: در نشست «اسلام رحمانی و نفی خشونت» که در نمایشگاه قرآن برگزار شد، تأکید شد که داعش رسوب یافته فکری است و آنچه این جریان را خطرناک می‌کند همین رسوبات است، بنابراین داعش را نمی‌توان به راحتی از بین برد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست «اسلام رحمانی و نفی خشونت» شب گذشته، 19 تیرماه در سالن هویزه باغ دفاع مقدس و در حاشیه بیست‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن از سوی مؤسسه سماوات سبع و وزات فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این همایش حسین کلباسی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در مورد دیدگاه قرآن نسبت به موجودات به ویژه انسان گفت: هر موجودی در عالم در جهت و سمت و سوی خاصی حرکت می‌کند؛ انسان نیز در مسیر خاص خود حرکت می‌کند که بر اساس دیدگاه قرآن این مسیر خاص، حرکت به سمت فطرت است.
وی با بیان اینکه فطرت همان توحید است، گفت: این فطرت اساس و پایه خلقت بشری قرار گرفته است که هدایت عامه برای نوع بشر است که راه و طریق تکامل در آن پیدا شده است.
کلباسی با بیان اینکه یکی از وجوه فطرت عقل است، اظهار کرد: بر اساس آنچه در کتاب اول اصول کافی آمده است برای انسان دو حجت است؛ یکی حجت ظاهری و دیگری حجت باطنی؛ حجت ظاهری امام و حجت باطنی عقل است که این دو با یکدیگر هماهنگ هستند.
وی با بیان اینکه داعیه تفکر اسلام عبارت است از رفتار، کردار و تأمل بر اساس عقلانیت، گفت: توحید در وجود همه انسان نهاده شده و با هر خصوصیتی که کمال انسان را هدف قرار داده باشد، تنافر دارد.
کلباسی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به آیه 190 سوره بقره اظهار کرد: در این آیه آمده است که «وَقَاتِلُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللّهَ لاَ یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ» (و در راه خدا با کسانى که با شما می جنگند بجنگید ولى از اندازه درنگذرید زیرا خداوند تجاوزکاران را دوست نمی دارد)؛ بر اساس این آیه مقاتله باید در راه خدا باشد نه بر اساس هوای نفس؛ همچنین در جهاد اصل بر دفاع است و نباید اصل را بر تعدی گذاشت.
وی با بیان اینکه خداوند متعدیان را دوست ندارد، گفت: اصل مقاتله برای احقاق حق است، نه تاراج.
در بخش دیگر این همایش، محمود کلاه‌چیان مدیر مؤسسه ابرار معاصر با اشاره به تأخیر یک و نیم ساعته در برگزاری همایش گفت: یکی از نکات مهمی که در جریان‌های تکفیری می‌بینیم این است که به شدت نظم را رعایت می‌کنند.
وی در مورد سلفی‌گری گفت: سلف مفهوم مشترک کلیه جریان‌های تکفیری است که که از جهت لغوی به معنای پیشینه است و از نظر مفهومی نیز بر رفتارهای سه قرن اول صدر اسلام متکی هستند؛ قرن اول صحابه، قرت دوم تابعین و قرن سوم تابعین تابعین را ملاک قرار می‌دهند.
کلاه‌چیان ادامه داد: بنیاد نظری سلفی را احمد بن تیمیه بنا گذاشت که رویکرد احمد بن حنبل مبنی بر بسته شده باب اجتهاد را در پیش گرفته بود و جریان‌هایی را به وجود آورد که در شاکله وهابیت خود را نشان داد و در القاعده و داعش به صورت کامل بروز کرد.
وی با اشاره به انواع سلفی‌گری گفت: یکی از انواع سلفی تکفیری است که طرف مقابل را کافر و مرتد تعبیر می‌کند؛ نوع دیگر آن تکفیری تبلیغی است که اندیشه‌های سلفی‌گری را رشد می‌دهد و به دنبال شبهه‌افکنی میان مذاهب است.
کلاه‌چیان افزود: نوع دیگر سلفی‌گری سیاسی است که بیشتر در کسب قدرت سیاسی است؛ سلفی‌گری اصلاحی و جهادی نیز از دیگر گونه‌های سلفی‌گری است که در سلفی جهادی رویکرد مبارزه‌ای دارد.
وی در مورد جریان‌های تکفیری فعلی در منطقه گفت: در گونه‌شانسی جریان‌های تکفیری دو دیدگاه وجود دارد؛ اول اینکه تکفیری مبتنی بر اختلاف‌افکنی بین مذاهب اسلامی است؛ دیدگاه دوم معتقد است این جریان ریشه‌سیاسی دارد و به دنبال کسب قدرت است.
کلاه‌چیان با بیان اینکه داعش امروز ادعای خلیفه‌گری می‌کند، گفت: چهار راه برای رسیدن به خلافت وجود دارد؛ یکی راهکار شورایی است، دیگری راهکار استخلاف استف راهکار سوم حل و عقد و دیگری قهر و اسیتلاست.
وی گفت: بر اساس دیدگاه داعش خلیفه کسی است که صاحب سیف بوده و غالب بر سیوف دیگر باشد بنابراین هر جریانی که می‌خواهد در سرزمین خود زندگی کند باید با خلیفه داعش بیعت کند.
کلاه‌چیان با اشاره به شکل‌گیری جریان‌های تکفیری گفت: در سال 1989 مجموعه‌ای از مسلمانان افغانستان که تجربه مبارزه با شوروی را داشتند تفکر خود را بسط دادند؛ القاعده در چنین فضا به رهبری بن‌لادن شکل گرفت؛ همچنین در سال 2003 با ورود آمریکا به عراق نسل دوم این تفکر شکل می‌گیرد و در سال 2011 نیز جریان ورود القاعده به سوریه شکل می‌گیرد.
وی تصریح کرد: اولویت نسل اول مبارزه با غرب مسیحی در هر زمان و مکان بود؛ اولویت نسل دوم مبارزه با دولت شیعی و نیروهای مبارز و اولویت نسل سوم مبارزه با دشمنان نزدیک یا همان گروه‌های شیعی بود.
کلاه‌چیان با بیان اینکه اصالت سرزمینی از ویژگی‌های نسل سوم تکفیری است، گفت: اولویت از بین بردن دشمن نزدیک، عقل‌گرایی مطلق، ضعف دانش، جوان‌گرایی و یارگیری از بین جوانان، تکفیرگرایی، تأکید بر آیات جهادی قرآن، عدم تمرکز و واگذاری امور به امرای منطقه‌ای و ایجاد شبکه قوی و منظم از دیگر ویژگی‌های جریان تکفیری نسل سوم است.
وی تصریح کرد: اولویت تکفیری‌های نسل سوم عراق، سوریه و سپس ایران بود که به دلیل راهبرد دفاعی ایران به سمت افغانستان و پاکستان رفتند و تلاش می‌کنند در آسیای میانه نیز خلیفه‌گری ایجاد کنند.
کلاه‌چیان با بیان اینکه برخی این جریان را فرقه‌ای می‌دانند، گفت: داعش رسوب یافته فکری است و آنچه این جریان را خطرناک می‌کند همین رسوبات است، بنابراین داعش را نمی‌توان به راحتی از بین برد؛ تا زمانی که وحدت شکل نگیرد و رویکردهای فقاهتی برجسته نشود تمامی کشورهای آسلامی و اروپایی با این حوزه درگیر خواهند شد.
در پایان این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زائری در سخنانی گفت: برخی به دلیل اینکه عادت دارند بی‌اعتنا و بی‌خیال باشند نسبت به خطر داعش نیز بی‌تفاوت هستند.
وی تصریح کرد: تا نسخه اسلام رحمانی خود را مبتنی بر عقلانیت و فطرت عملاً نشان ندهیم هیچ اتفاقی نمی‌افتد.
زائری با اشاره به دغدغه دیگر کشورها در مورد خطر گسترش جریان‌های تکفیری گفت: اینکه اوباما سالانه به مسلمانان افطاری می‌دهد و یا کامرون، نخست وزیر انگلیس از مسلمانان کشورش می‌خواهد در برابر تندروی‌ها باستند و یا در ایتالیا و استرالیا سیاست‌های رسمی برای مقابله با تندروی‌ها گذاشته می‌شود، نشان می‌دهد که آنها نیز به فکر خطرات این جریان هستند.
وی گفت: هر چند ممکن است عده‌ای از نیروهای داعش با قرآن و اسلام آشنایی نداشته باشند اما عمده آنها با قرآن آشنا هستند برای همین نیاز به ارائه عملی اسلام رحمانی هستیم.
