مهرداد آگاهی، معاون فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در حاشیه بیست و سومین نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم در گفتوگو با خبرنگار کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، اظهار کرد: امسال نمایشگاه خیلی دیر شروع شد یعنی حداقل باید در زمستان آغاز سیاستگذاری آن زده میشد و مکان نمایشگاه تا قبل از سال 94 تعیین میشد و در 94 وارد فاز اجرایی میشدیم؛ از خود ما نیمه اردیبهشتماه بود که خواستند وارد این قضیه بشویم.
وی افزود: با توجه به ضیق وقت ما یک مقداری با نگرانی وارد شدیم چراکه میخواستیم این زمان کم به کار ضربه نزند و کیفیت کار را پایین نیاورد و در این موضوع به مشکل برنخوریم ولی با تجربهای که دوستان و همکاران داشتند موجب شد این بخش بهخوبی شکل بگیرد.
معاون فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: وقتی که بخش بینالملل میخواهد کارش را شروع کند برای فراخوان کردن تا تحویل آثار معمولا دو تا سه ماه زمان میبرد که با تداخلی که در تعطیلات وجود دارد این کوتاه بودن زمان، مشکلاتی را شامل میشد ولی با این وجود این دفعه کمتر از سه هفته این روند انجام شد و در سه هفته یک چیزی شبیه به معجزه است که شما بخواهی هنرمند بیاورید.
آگاهی اظهار کرد: دوستان بر اساس سیاستهای نمایشگاه تنوع در ارائه آثار را بالا بردند یعنی فقط نگفتند خوشنویسی؛ هم خوشنویسی، هم نقاشی و هم عکس در این مجموعه به نمایش گذاشته شد که من فکر نمیکردم واقعاً عکس از امکان مذهبی و قرآنی و اسلامی انتخاب شود و حتی در کاشیکاری و سرامیک.
وی در پاسخ به اینکه چرا از محصولات تولید شده در معاونت فرهنگی در نمایشگاه عرضه نمیشود، بیان کرد: ما بنایمان این نبود که حتماً از پتانسیل داخل کشور استفاده کنیم؛ زمانی بعضی ارگانها از خارجیهای داخل استفاده میکردند که در شهرستانهای قم و مشهد هستند و تجربه شد که هیچکس موافق نبود و این گزینه جواب نداد.
ارائه آثار هنرمندان داخلی در بخش بینالملل نمایشگاه جذابیت لازم را برای مردم ندارد
معاون فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ادامه داد: مردم تولید این طرف را نمیخواهند و از بخش بینالملل این انتظار را ندارند؛ بلکه جذابترین حالت این است که آن فرد خارجی را ببینند که اصلا زبان مادریاش نه عربی بوده و نه با خط عربی آشنا بوده، میآید با زیباترین حالت این هنر را به نمایش میگذارد؛ مثلاً خانم هنرمند خوشنویس که از فرانسه آمده واقعاً کارش در سطح عالی بود یعنی در خط ثلث کشور، ما خانم به این قوت شاید کم داشته باشیم خصوصا خانم؛ کارشان بسیار مورد تحسین بسیاری از خوشنویسان که در این چند روز از این بخش نمایشگاه بازدید کردند قرار گرفت و یا هنرمند سوری و برخی دیگر از هنرمندان خارجی.
آگاهی عنوان کرد: واقعا در بخش بینالملل ما گاهی اوقات این را میگفتیم که حتما نباید از هنرمندان خارجی خیلی انتظار کار در حد هنرمندان جمهوری اسلامی داشته باشیم، چون در خوشنویسی خط ما عربی است و اصلا هنر ما بالاتر است؛ ولی آن اندونزیایی که خط و زبانش کاملاً متفاوت است و آمده عربی یاد گرفته، بعد خط عربی را مینویسد و بعد در حد خوشنویسی عالی مینویسد این هنرمند جذب و انتخابش بیشتر است. وقتی که اثر این هنرمندان را دیگران میبینند خوششان میآید و این سؤالات در ذهنشان شکل میگیرد که چطور یک هنرمندی که در بوسنی هست و خطش سیریلیک و یا لاتین است و به هیچ عنوان در آنجا عربی تدریس نمیشود اینچنین اثر زیبایی خلق میکند.
وی با اشاره به محل برگزاری نمایشگاه در باغ موزه دفاع مقدس و تأثیر آن بر میزان مخاطب، بیان کرد: نظر شخصی من بهعنوان مدیر بخش نسبت به نمایشگاه این است که من با اینجا موافق نیستم چون اینجا به حالت جزیرههای جدا از هم افتاده و با مشکلاتی مواجه است؛ با این وجود این ساختمان جای قشنگی است و باغ کتاب این شأنیت را دارد، البته تازه راه افتاده است و هزینههای زیادی برای این سازهها و غرفهبندیها شده؛ ولی با سختیهایی که بود قابل ستایش است. از آنجایی که ورودی نمایشگاه ناشناخته است و بسیار دشواری به جهت مسیر طولانی دارد باعث شده است که میزان مخاطب قابل توجه نباشد.
بخش بینالملل نمایشگاه از نظر مکانی دارای شأنیت خوبی نسبت به سال گذشته بود
معاون فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی افزود: امسال بخش بینالملل نمایشگاه از نظر مکانی دارای شأنیت خوبی نسبت به سال گذشته بود ولی بهدلیل فاصله زیادی که با دیگر بخشها داشت میزان مخاطب کم بود؛ در سال گذشته ما جایمان را قبول نداشتیم به این دلیل که شأنیتش خیلی شأنیت بالایی نبود ولی مردم و هنرمندان زیاد میآمدند. البته من معتقد هستم که انتخاب باغ موزه دفاع مقدس برای برگزاری نمایشگاه، سیاستگذاری کلان نظام است چراکه با توجه به اینکه در این سالهای اخیر که اوضاع ارزی و ریالی بهتر بود باید یک جای کاملی برای مجموعه نمایشگاهی عظیمتر اختصاص داده میشد.
وی بیان کرد: بسیاری از بینندهها که آثار سالهای گذشته و امسال این بخش را دیدند نسبت به قوت هنرها و هنرمندانی که امسال آمده بودند همه اعتراف داشتند؛ و یکی از راههای اصلاحیههای ما کیفی کردن همین موضوع بوده است. برای ارائه آثار بهتر در نمایشگاه احتیاج به زمان بیشتری است؛ همانطور که عرض کردم از الان باید پلان سال بعد مشخص شود، شورای سیاستگذاری میگوید که شما در سال آینده در ساختمان باغ کتاب هستید و این مقدار فضا به شما اختصاص پیدا میکند و این را من باید بدانم در این صورت است که برای ارائه کار بهتر حتی میتوانیم به هنرمندان سفارش کار دهیم که در چه زمینهایی کار کنند.
کارهای بزرگ باید با طمأنیه پیش روند
آگاهی با اشاره به اینکه در زمان کوتاه نمیتوان کارهایی بزرگ انجام داد، گفت: هنرمند آمده واقعاً کارش خوب است اما از 20 تا 30 کاری که آورده از این تعداد تنها 8 یا 10 کار قرآنی را به سختی جدا کردیم چراکه زمان کوتاه برنامهریزی است که این مشکلات را دارد. در زمان کوتاه نمیتوان کارهایی بزرگ انجام داد در واقع کارهای بزرگ باید با طمأنیه پیش روند.
وی با بیان اینکه برای انجام هر کاری باید پروسه زمانی مناسبی طی شود، اظهار کرد: درست است که تیم آقای ضرغامی بهدلیل سابقهای که در برگزاری نمایشگاهها در حجم بالا داشتند توانستند سریع کار را جمع کنند وگرنه شاید به همین هم نمیرسید چون میدانستند باید چه کار انجام دهند؛ ولی واقعاً کاری است که خیلی تلفات دارد و این تلفات غیر قابل اجتناب است؛ باید به سمت حرفهایی شدن برویم و بعد توقعاتمان از بینالملل را بنویسیم و اگر در آن مسیر حرکت نکردیم آن موقع باید نقد و سؤال کنیم.
معاون فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با اشاره به اجرای برنامههای امسال هفتههای قرآنی در رایزنیها، بیان کرد: ما هر ساله در ماه مبارک رمضان یک سری برنامههای قرآنی در کشورهای خارجی داریم که بخشی از آن با حمایت ما و بخشی دیگر بدون حمایت ما در ستاد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی انجام میشود و البته ربطی به نمایشگاه قرآن ندارد؛ بهطور مثال همین برنامهای که شما در نمایشگاه دیدید در بحث هنرهایی که بود ما اعزام خوشنویس، نقاشی خط، معرقهای کار اسلامی و منبتهای کار اسلامی و کارهایی که در این زمینه بود را سامان دادیم.
آگاهی اظهار کرد: امسال کار جدید کردیم و امیدوارم که خداوند کمک کند چون هنوز برای انجام آن بسیار زیر بار فشار هستیم؛ علاوه بر تک اعزامهایی که داشتیم مثلاً یک خوشنویس به فلان کشور و سه خوشنویس و نقاشی خط و یک هنر برای جای دیگر، به شش، هفت کشور ما اعزام داشتیم. بهطور مثال در بعضی کشورهای اروپای غربی و کشورهایی که ایرانی در آنها زیاد است خود رایزن فرهنگی ما از پتانسیل موجود یعنی هنرمندان به نامی که در آن کشور وجود دارند استفاده میکنند و در ماه مبارک رمضان نمایشگاه برگزار میکنند.
وی با اشاره به برگزاری نمایشگاه از 24 ماه مبارک رمضان تا عید سعید فطر در مسکو، گفت: نمایشگاهی که در مسکو برگزار شده است در واقع مجموعه کوچک شده این نمایشگاه بوده که در آنجا با 18 غرفه به ارائه آثار پرداخته است.
بحث هفتههای فرهنگی معقولهای است که باید کشور به کشور بررسی شود
معاون فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا بخش ثابتی در هفتههای فرهنگی بهعنوان بخش قرآنی توسط این سازمان در نظر گرفته شده است؟ گفت: بحث هفتههای فرهنگی معقولهای است که باید کشور به کشور بررسی شود؛ بهعنوان مثال ما در هفته فرهنگی آنکارا در خردادماه سال 91 این بحث را داشتیم یعنی ما یک غرفه خیلی شکیلی از قرآنهای مختلف که در ایران چاپ شده بود و یک بخشی مؤسسه نور و امثال این را گذاشتیم و خیلی هم مورد توجه قرار گرفت.
وی با بیان اینکه حضور افراد و استفاده از همه محصولات در هر جایی قابل عرضه نیست، اظهار کرد: چندوقت پیش با آقای علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسامی در یکی از هفتههای فرهنگی عربی بودیم و یک نفر از قاریان کشوری را همراه گروه گذاشته بودیم. 40 نفر بودیم و انواع هنرها بود و با اینکه رایزن ما یک رایزن کاملاً قرآنی بود و آدمی بود که در این قضایا کار کرده بود با من تماس گرفت که قاری با خودتان نیاورید چون حضور ایشان در اینجا موضوعیت ندارد. وقتی رفتیم، دیدیم که بنده خدا درست ارزیابی و کارشناسی کرده بود و در این کشور مسلمان که فوقالعاده حافظ قرآن دارد اصلا چیزی به نام هفته فرهنگی مرسوم نیست و این موضوع کار و فضا را لوث میکند. ما هر هنری را هر جا نمیبریم و این موضوع باید کشور به کشور بررسی شود.