برگزاری همایش «تاریخ مجلس» در نیمه دوم امسال/ بررسی آغاز به کار مجلس ۲۱ و نهضت امام(ره)

علی ططری، رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان اینکه ششمین همایش تاریخ مجلس که قرار بود خردادماه برگزار شود به دلیل تغییر مدیریت کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به نیمه دوم سال موکول شده است، توضیح داد: تاکنون 145 مقاله به دبیرخانه همایش ارسال شده که در حال بررسی، داوری و اصلاح هستند.
ططری با بیان اینکه عنوان ششمین همایش تاریخ مجلس، «نگاهی به ساختار و کارکرد مجلس 21 و 22 شورای ملی» است، گفت: این دوره‌ها سال‌های 1342 تا 1350 را شامل می‌شوند که آغاز مجلس 21 در دوره پهلوی دوم مصادف با آغاز نهضت امام خمینی(ره) و جریان مخالفت امام و روحانیون با لایحه کاپیتولاسیون است.
رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در معرفی محورهای این همایش افزود: دورۀ فترت بین مجلس بیستم و بیست و یکم، مجلس و دولت‌ها، مجلس و دربار، مجلس و انتخابات، مجلس و مسائل اجتماعی و فرهنگی، مجلس و زنان، مجلس و اقلیت‌های دینی، مجلس، آب، محیط زیست و منابع طبیعی، مجلس و نیروهای مسلح، مجلس و سیاست خارجی، رویارویی مجلس و نهضت اسلامی، مجلس و اقتصاد، مجلس و احزاب، مجلس و نظام قضایی، مجلس و مردم، مجلس و کارگران، مجلس و روستاها، مجلس و بحران‌های سیاسی، مجلس و علما، مجلس و مطبوعات، مجلس و عشایر،  پایگاه طبقاتی نمایندگان مجلس، سازمان داخلی مجلس، مناسبات مجالس بیست و یکم و بیست و دوم با مجالس سنا، لوایح قانونی در مجالس بیست و یکم و بیست و دوم، بررسی عملکرد مجلس بیست و یکم، بررسی عملکرد مجلس بیست و دوم، دلایل انحلال مجلس بیست و دوم و مأخذشناسی مطالعات تاریخ مجلس محورهای این همایش است.
وی با بیان اینکه در دوره مجلس 21 و 22 شورای ملی با وقایع مهم تاریخی از جمله قیام 15 خرداد 42، آغاز نهضت امام خمینی(ره)، ترور حسنعلی منصور و آغاز مناسبات سیاسی با برخی کشورها از جمله مصر و عراق مواجه شدیم، گفت: از جمله لویح مجالس 21 و 22 شورای ملی می‌توان به  لایحه کاپیتولاسیون، قانون تشکیل مجلس مؤسسان، قانون حمایت از خانواده، قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی، قانون اساسنامه بانک ملی ایران، قانون خدمات اجتماعی زنان، قانون تأسیس سازمان اسناد ملی ایران، قانون تشکیل وزارت منابع طبیعی و نیز قانون پیمان منع استقرار سلاح‌های هسته‌ای اشاره کرد.
ططری همچنین از انتشار مقالات پنجمین همایش تاریخ مجلس با عنوان «نگاهی به ساختار و کارکرد دوره‌های 19 و 20 مجلس شورای ملی» تا پایان تیرماه خبر داد و افزود: این کتاب در 750 صفحه به کوشش من، 38 مقاله برگزیده از مجموع 85 مقاله این همایش را شامل می‌شود.
انتشار کتاب «مجلس بیست و یکم شورای ملی» در آینده نزدیک
ططری همچنین گفت: کتاب «مجلس بیست و یکم شورای ملی» تألیف حمید بصیرت‌منش و توران منصوری در مرحله صحافی قرار دارد.
رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی افزود: در این کتاب با رویکردی جدید به عملکرد مجلس بیست و یکم شورای ملی پرداخته شده و یک کار پژوهشی در چهار فصل است.
وی به بیان ویژگی‌های خاص مجلس بیست و یکم شورای ملی پرداخت و گفت: این مجلس مهرماه 1342 پس از وقفه دو و نیم ساله پس از تعطیلی مجلس بیستم تاسیس شد که با گذشت یک سال از شکل‌گیری نهضت روحانیون (مهر 41) همراه بود و مهر 46 به کار خود پایان داد.
ططری عنوان کرد: این دوره از مجلس شورای ملی با مخالفت‌های روحانیون با رفراندوم رژیم پهلوی همراه بود.
رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در معرفی فصول این کتاب گفت: در فصل اول به زمینه‌های سیاسی و اجتماعی که منجر به شکل‌گیری مجلس 21 شده به طور مختصر پرداخته‌ایم و به طور مختصر به مقطع تاریخی کودتای 28 مرداد سال 32 تا نهضت روحانیون و پایان این دوره مجلس اشاره کرده‌ایم. مبارزات روحانیون در این مقطع به قیام 15 خرداد و دستگیری امام خمینی (ره) منجر شد و انتخابات این دوره مجلس با مهاجرت علمای دین برای جلوگیری از دستگیری امام خمینی(ره) همراه بود.
وی اظهار کرد: در فصل دوم توضیحاتی درباره گروه‌های دست‌اندرکار برگزاری مجلس بیست و یکم و گروه‌های مخالف آن از جمله روحانیون داده شده و آیین‌نامه‌های دولت، تخلفات و تقلب‌های انتخابات مجلس و اعمال نفوذ آمریکا و گروه‌های مخالف انتخابات از جمله نهضت آزادی که به تبع روحانیون به تحریم آن پرداختند تشریح شده است.
ططری افزود: در فصل سوم به مسائل کلی مجلس بیست و یکم و ترکیب نمایندگان و فراکسیون‌ها پرداخته‌ایم. فصل چهارم کتاب مهمترین بخش اثر و دارای 12 گفتار است. در این فصل کارکرد مجلس بیست و یکم و مصوبات آن از جمله لایحه کاپیتولاسیون و مخالفت‌های امام خمینی(ره) با آن و واکنش‌های بعدی مجلس به سخنرانی امام خمینی درباره کاپیتولاسیون در چهارم آبان که به تبعید امام در 13 آبان منجر شد تشریح شده است. از دیگر مصوبات مورد طرح در این کتاب لایحه خانواده، مواضع نمایندگان مجلس به ترور نافرجام شاه و اعطای لقب آریامهر به محمدرضای پهلوی و نام‌گذاری 21 فروردین به عنوان روز «نیایش» است.
رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی افزود: در این کتاب به دلیل اینکه شش نفر از نمایندگان مجلس شورای ملی زن بوده‌اند، به عملکرد این زنان و نیز در پایان کتاب به سیاست خارجی این دوره مجلس پرداخته شده است. بخش ضمائم 80 صفحه از این کتاب 480 صفحه‌ای را به خود اختصاص داده که در آن اسناد روزنامه‌ها و اعتبارنامه‌ها گنجانده شده است.
ططری همچنین گفت: از ابتدای امسال به دلیل تحولات صورت گرفته در مدیریت کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی خرید سند نداشته‌ایم و در انتظار سیاستگذاری مدیریت جدید برای خریداری اسناد تازه هستیم.