پاسخ دبیرخانه دینپژوهان کشور به دغدغه‌های آیت‌الله امینى
کانون خبرنگاران نبأ: مدیرمسئول دبیرخانه دینپژوهان کشور پس از بازگشت از سفر اعضای هیئت علمی این دبیرخانه از کشورهاى اروپایی، پیرامون دست‌آوردهاى این سفر و فعالیتهای تکمیلی دبیرخانه دینپژوهان درباره آئین‌هاى تجلیل از پژوهشگران برتر دینى و اولویت‌هاى سال جارى، با آیت‌الله امینى دیدار و گفت‌وگو کرد.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، آیت پیمان، مدیرمسئول دبیرخانه دینپژوهان کشور در ابتدای این دیدار گزارشی از سفر اخیر برخى اعضای هیئت علمی شوراى دینپژوهان به اروپا ارائه کرد و گفت: برگزاری ٢٥ برنامه مؤثر علمی و تبلیغى شامل ارائه سخنرانی در جشن‌های نیمه شعبان، شرکت در مراسم سالگرد رحلت امام راحل(ره)، شرکت در سمینارها و همایش‌ها، بازید از مراکز علمی و فرهنگی، و دیدار و ملاقات با مسئولان علمی و دانشگاهی در شش کشور سوئد، بلژیک، هلند، فرانسه، ایتالیا و واتیکان از جمله برنامه‌های انجام شده در این سفر بود.
بنابر اعلام روابط عمومی و امور بین‌الملل دبیرخانه دینپژوهان کشور، وی افزود: در این سفر 20 روزه که همزمان با ایام نیمه شعبان و سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره) برگزار شد، اعضای هیئت علمی شوراى دینپژوهان ضمن شرکت در سه سمینار مهم پیرامون «مهدویت؛ موعودگرایی و مسائل آخرالزمان در سوئد، مهدویت و منجی‌گرایی در بلژیک، و موعودگرایی در ادیان در رم» که با حضور نمایندگان ادیان و مذاهب مختلف برگزار شد به ارائه مقاله و سخنرانی علمی پرداختند.
آیت پیمان در ادامه به اهمیت ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی کشورهای جهان و به‌ویژه در اروپا و آمریکا، انجام فعالیتهای فرهنگی و بین‌المللی در این کشورها و نیز ارتباط با ایرانیان خارج از کشور پرداخت و این مهم را از جمله فعالیتهای مورد نظر دبیرخانه دینپژوهان پس از آغاز دور جدید فعالیتهای این دبیرخانه عنوان کرد و گفت: متأسفانه ما به‌عنوان مذهب تشیع نتوانسیتم از موج اسلام‌گرایی که توسط امام خمینی(ره) و با پیروزی انقلاب اسلامی در آمریکا و کشورهای اروپایی به‌وجود آمد، استفاده کامل و مؤثری داشته باشیم و اهل سنت نسبت به ما در این زمینه بهره‌‌برداری بهتر و بیشتری دارند، و ما در دبیرخانه دینپژوهان کشور در تلاش هستیم به صورت هدفمند و برنامه‌ریزی شده در این زمینه گام‌‌های مؤثری را در خارج کشور و به‌ویژه در آمریکا و اروپا برداریم.
وی از رویکرد صرفا تبلیغی و محدود کردن فعالیت فرهنگی فقط برای شیعیان به‌عنوان دو اشکال اساسی که سازمان‌ها و نهادهای فعال کشورمان در خارج از کشور با آن روبرو هستند نام برد و ضمن انتقاد از نحوه فعالیت این سازمان‌ها، تأکید کرد: فعالیت غیر علمى و غیر تخصصى این سازمان‌ها و نهادها با رویکرد متداول و غیر متنوع فعلی دردی از مذهب تشیع را درمان نخواهد کرد.
مدیرعامل دینپژوهان در ادامه افزود: فعالیت این سازمان‌ها از یک طرف چون به‌صورت صرفا تبلیغی و محدود و منحصر به جمعیت اندک شیعیان مقیم این کشورهاست و از طرف دیگر چون از فضای علمی به دور است و ارتباطی با مراکز آکادمیک، و اندیشمندان و متفکران دیگر ادیان و مذاهب ندارند، عملا بازدهی مناسب ندارد و بخش عمده‌ای از فعالیت این مراکز صرفا با هدف پرکردن تقویم برنامه‌ها و تهیه گزارش برای مسئولان بالادست انجام می‌شود.
آیت پیمان ارائه اطلاعات نادرست و ناکافی به مسئولان و بزرگ‌نمایی فعالیتهای کوچک و غیرمفید توسط این سازمان‌ها در خارج از کشور را از جمله آسیب‌های جدی پیش رو عنوان کرد و ادامه داد: این‌گونه فعالیت کردن نتیجه‌ای جز غفلت و دور شدن از مسیر واقعی ندارد آن هم در شرایطی که وهابی‌ها، حنفی‌ها و بهایی‌ها و جریان شیعه‌نماها در آمریکا و اروپا به‌صورت برنامه‌ریزی شده و با سرعت در حال توسعه و گسترش فعالیتهای مراکز و مساجد و دانشگاه‌هاى خود هستند.
وی از سه نمایندگی کشورمان در آلمان، سوئد و جمهوری آذربایجان، به‌عنوان نمونه‌هاى موفق یاد کرد و نیز از دانشگاه ادیان و مذاهب و جامعة‌المصطفی(ص) العالمیه به‌عنوان نمونه‌‌های فعال و موفق‌تر در اروپا نام برد و ضمن تقدیر از فعالیتهای آنان به جهت کار مناسب و تلاش‌های فراوان، انجام کار علمی و پژوهشی، ارتباط با مراکز علمی و اندیشمندان این کشورها و استفاده از مبلغان اهل علم، و دارای تحصیلات عالی حوزوی و دانشگاهی و آشنا به زبان را از جمله شرایط لازم برای موفقیت عنوان کرد.
مدیرمسئول دینپژوهان کشور همچنین ارتباط با مراکز دانشگاهی و اندیشمندان دیگر ادیان را بسیار مهم عنوان کرد و گفت: برقراری ارتباط با مراکز علمی کشورهای اروپایی و آمریکایی از اهداف ما در دینپژوهان است و تلاش خواهیم کرد ضمن ایجاد حسن نیت و اصلاح نگاه این مراکز به مذهب تشیع، نظر این دانشگاه‌ها را درباره ایجاد کرسی تحصیلی رسمی شیعه‌شناسی جلب کنیم.
وی ضمن اشاره به تلاش‌های خود در سال‌های گذشته برای تأسیس اولین کرسی شیعه‌شناسی در دانشگاه جرج واشنگتن آمریکا، گفت: بعد از انجام چهار سفر به آمریکا و تلاش‌ها و رایزنی‌های متعدد سرانجام موفق شدیم زمینه‌سازی لازم را برای ایجاد سه کرسی رسمی شیعه‌شناسی در این کشور ایجاد کنیم و اولین کرسی رسمی شیعه‌شناسی بر اساس مکتب اهل بیت(ع) را در این کشور افتتاح و فعال کنیم و بحمدالله این کرسی هم‌اکنون در ترم چهارم خود با داشتن 46 دانشجوی دکتری و فوق لیسانس مشغول فعالیت است و ایجاد دو کرسی دیگر نیز در حال بررسی است.
پیمان عدم حمایت مالی از این کرسی‌ها را از جمله موانع راه‌اندازی کرسی در اروپا و آمریکا دانست و افزود: فعالیت این کرسی‌ها در سال حدود 100 هزار دلار هزینه ادارى و آموزشى دارد که متأسفانه به جز کرسی جرج واشنگتن که حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد شهرستانی هزینه آن را به عهده گرفته‌اند برای راه‌اندازی دیگر کرسی‌ها با مشکل تأمین هزینه روبرو هستیم.
عضو هیئت مدیره مجمع جهانى شیعه‌شناسى ضمن تشکر از نظرات و بیان نکات مهم و کاربردی آیت‌الله امینی، معرفی چهره واقعی و حقیقت تفکر و تمدن وعلوم و فرهنگ شیعه برای محیط‌های علمی جهان را بسیار مهم عنوان کرد و گفت: متأسفانه ما در زمینه معرفی شیعه و مکتب اهل بیت(ع) به اندازه هیچ‌کدام از چهار مذهب فعال اهل سنت و حتى در حد برخى فرق فرعى همچون اسماعیلیه و قادیانیه هم موفق نبوده‌ایم، و تا زمانی که اختلافات فراوان داخلى و درون‌مذهبى داریم و این مسائل در داخل کشور حل نشود و حوزه‌های علمیه منابع روایی و متون شیعى را پالایش نکنند و در عمل رعایت اخلاق که این روزها به شدت ضعیف شده است مدنظر قرار نگیرد، مشکلات جهانى شیعه حل نمی‌شود.
وی از سازمان دیانت ترکیه به‌عنوان یک تجربه جدید و موفق در ارائه هدفمند و یکسان امور و مسائل دینی نام برد و افزود: این سازمان با حمایت مجلس و دولت ترکیه با سرمایه‌گذارى مؤثر و از جمله ایجاد اهرم‌های تشویقی نظیر کاهش چشمگیر مالیات برای افرادی که به مراکز دینی و آموزشی و خیریه کمک مالی می‌کنند، در حال گسترش و موفقیت روزافزون است؛ دولت جمهورى اسلامى باید به‌طور مسئولانه‌تر در مسائل دینی ورود کند و برنامه روشن و حساب شده‌تری براى دفاع از کیان شیعه در جهان داشته باشد و پرهیز از دولتى شدن امور دینى را بهانه قصور و کوتاهى‌ها نکند.
دبیر شوراى دینپژوهان کشور در بخش دیگری از سخنان خود ضمن انتقاد از عدم حمایت مالی مناسب از مساجد شیعیان اروپا و آمریکا، بعضى از این مساجد را محقر و نامناسب و موجب تحقیر شیعه دانست و بیان کرد: ضعیف و بى‌پشتوانه بودن مساجد و مراکز اسلامى شیعیان از جمله علل گرایش افرد به فرقه شیعه‌نماى افراطی همچون جریان منحرف شیرازی‌ها و حتی گرایش به سلفیه است.
وی عنوان کرد: متأسفانه اکثر مساجد شیعه در آمریکا و اروپا به نسبت مساجد اهل سنت و پیروان دیگر ادیان بسیار محقر، بدون امکانات و در فضاهای نامناسب و دور از مرکز شهر قرار دارند، و به‌دلیل عدم حمایت مالی توسط سازمان‌های مربوطه در داخل کشور در آستانه تعطیلی قرار دارند، برخی از این مساجد نیز به‌دلیل عدم حمایت از داخل کشور، به جریان‌های دیگر و به‌ویژه جریان‌های شیرازی که افراطی هستند پیوسته‌اند و در حال حاضر مهم‌ترین مساجد ما در آمریکا را آقای شیرازی با پرداخت پول می‌خرد. این مشکل درباره اندک شبکه‌های ماهواره‌ای موجود شیعه نیز وجود دارد و این شبکه‌ها به‌دلیل عدم امکانات مالی تعطیل شده و یا محدود به منطقه خاورمیانه شده‌اند در حالی که جریان منتسب به شیرازی‌ها در حال حاضر 19 شبکه ماهواره‌ای و صدها سایت فعال دارد که شیعه را به گونه‌ای دیگر معرفی می‌کنند و در جهت تضعیف منویات مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید حرکت می‌کنند و باعث می‌شوند که افراد از شیعه واقعی گریزان شده و به سمت سلفی‌گری گرایش پیدا کنند.
پیمان در پایان با اشاره به بیانات آیت‌الله ابراهیم امینى در این دیدار، تأکید کرد: پیشنهادات و مسائل مطرح شده توسط آیت‌الله امینی در شورای علمی دینپژوهان مطرح و به بحث گذاشته خواهد شد و تلاش خواهیم کرد با همکاری اعضای محترم این شورا که همه از مسئولان و متفکران نواندیش و دنیادیده و صاحب‌نظر هستند و مسئولیت‌های مهمى را برعهده دارند ان‌شاءالله به نتیجه مطلوب برسیم.
حامد رئیسی
