قرائت، ویترینی جذاب‌تر از حفظ قرآن برای مردم دارد/ جای خالی حافظان در کاروان حج + فیلم

امیر آقایی، حافظ کل قرآن کریم درگفت‌وگو با کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، گفت: در جامعه قرآنی هم قاریان، هم مفسران قرآن، خبرنگاران قرآنی و یا هر کسی که به هر نوعی در زمینه قرآن فعالیت می‌کند همه را یک جامعه و با هم می‌بینیم؛ این نیست که به گروهی توجه شود و به گروهی ظلم شود.

آقایی با اشاره به دعوت از قاریان در اغلب مراسم‌ها اظهار کرد: در جامعه مشاهده می کنیم غالباً در همایش‌ها بیشتر از عزیزان قاری دعوت می‌شود؛ البته آن‌ها در زمینه تبلیغ و ترویج فرهنگ قرآنی نقش بسزایی دارند.

ویترین جذاب‌تر قرائت نسبت به حفظ

این داور بین‌المللی قرآن کریم افزود: شاید یک قسمت این بر می‌گردد به ذائقه عمومی مردم ما و کسانی که با قرآن سر و کار دارند این است که قرائت قرآن را به عنوان ویترین و یک نمای جذاب از کارهای قرآنی قبول دارند. این جذابیت اندکی بیشتر از ترتیل‌خوانی و یا کاری که حافظان ارائه می‌دهند نمود پیدا می‌کند، آن هم جذابیت‌های خود را دارد؛ فکر می‌کنم که به دلیل این‌که هنوز در جامعه ما آن‌گونه که شایسته است قضایای قرآنی جا نیفتاده است.

این حافظ کل قرآن اظهار کرد: می‌توان گفت از بعد از انقلاب اسلامی با این همه کار قرآنی که انجام شده هنوز که هنوز است فعالیت‌های قرآنی یک نهال است. تا این نهال رشد کند و مثل کشورهای عربی یا کشورهایی که حفظ و ترتیل‌خوانی قرآن در آن مهم‌تر است، بشود فعلاً جا داریم. تا زمانی که ذائقه مردم تغییر نکند این مسئله وجود دارد که البته مسئله چندان حادی نیست ولی جا دارد که از عزیزان حافظ هم به طرق مختلف حتماً استفاده شود که این قشر مهجور واقع نشوند.

جنبه تبلیغاتی حفظ قرآن

آقایی ادامه داد: در صدر اسلام چیزی که برداشت می‌شود تمام کسانی که به عنوان عالم و مبلغ دینی و قرآنی مطرح بودند همین حفاظ بودند و چیزی به عنوان قرائت قرآن به این معنا وجود نداشته است. با این حساب مقداری به زمان و تبلیغ نیاز داریم که به این قشر هم ان‌شاءالله توجه بیشتری شود. ما در کشورهای خارجی در بُعد حفظ می‌توانیم تبلیغات زیادی داشته باشیم.

وی با اشاره به خاطره‌ای از استاد عبایی بیان کرد: ایشان در یکی از سفرهای حج که استاد پرهیزگار هم به‌عنوان حافظ قرآن همراهشان بودند، تعریف می‌کردند وقتی استاد پرهیزگار به سؤالات شرکت‌کنندگان در یک حلقه قرآنی پاسخ می‌دادند، یک شور و هیجان خاصی به‌وجود آمده بود که شاید با کلی کار سیاسی هم نمیشد این تفاهم و دوستی و جذب به جمهوری اسلامی ایران را ایجاد کرد.

آقایی ادامه داد: با این وجود حفظ قرآن در کشورهای عربی که خود آنها به حفظ و ترتیل‌خوانی اهمیت بیشتری می‌دهند خیلی مؤثر است. بنده در جایگاهی نیستم که بگویم چرا حفاظ را اعزام نمی‌کنیم؟ این را باید از افرادی که مسئولیت اعزام را دارند بپرسید که علت چیست؟ بنده از یک دیدگاه دارم این مطلب را نگاه می‌کنم و می گویم که کار حفظ قرآن یک کار بزرگ و از لحاظ برد تبلیغانی کار بسیار گسترده‌ای است اما این نظر از دیدگاه کسانی که از دید ما سهل‌انگاری می‌کنند ممکن است دلایلی داشته باشند که این دلایل را من نمی‌دانم.

جای خالی حافظان در کاروان حج

این حافظ قرآن کریم اظهار کرد: بنده به عنوان کوچکترین عضو جامعه قرآنی دوست دارم که حفاظ بیشتر اعزام شوند و مورد توجه قرار گیرند اما چرا این کار توسط مسئولینی که باید این کار را انجام دهند اتفاق نمی‌افتد، امری است که باید از خودشان پرسید. قرآن کریم می‌فرماید: «وَکَیْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا» در رابطه با مسائلی که دلیلش را نمی‌دانیم نمی توانیم صبر نداریم و دائما «چرا؟ چرا؟» می‌کنیم و وقتی دلیلش برای ما مشخص شد شاید کاملاً قبول کنیم. پس دلیل این قضایا را باید از افرادی که دست‌اندرکار و مسئول هستند باید پرسید.

آقایی در پاسخ به این سؤال که چرا به جای استفاده از قاریان ایرانی از قاریان مصری بهره‌مند می‌شوند اظهار کرد: نکته‌ای است که می‌توان گفت این دیدگاه به سال‌های69 -68 برمی‌گردد که از استاد غلوش و بسیونی دعوت شد به ایران بیایند. همان زمان هم این بحث‌ها بود که چرا این‌ قدر هزینه می‌شود و دو فرد مصری را به ایران می‌آورید و از قاریان خودمان استفاده نمی‌کنید و یا زمینه را برای رشد قاریان خودمان ایجاد نمی‌کنید؟

قاریان مشهور مصری؛ عامل جذب توده مردم

وی گفت: آن سال‌ها واقعیت چیز دیگری بود؛ وقتی از این دو استاد به عنوان چهره‌های غیر ایرانی و افرادی که در زمینه قرائت استاد بودند دعوت شد، استقبال مردم برای کارهای قرآنی شاید چندین برابر از استقبال قاریان ایرانی بود. یعنی وجهه تبلیغاتی که به واسطه دعوت این قاریان به‌وجود آمد و شور و اشتیاقی که مردم برای شنیدن تلاوت این قاریان پیدا کردند خیلی زیاد بود و این خود یک کار قرآنی بود.

آقایی با بیان اینکه از حفظ‌ خواندن و زیبا‌خواندن این قاریان باعث شور و هیجان مردم می‌شد، تصریح کرد: در کنار آن این قاریان بر روی تلاوت قاریان ایرانی نیز اثر گذاشتند. به‌طوری که بسیاری زمانی که «غلوش» آمده بود مانند وی تلاوت می‌کردند و زمانی که «شحات‌ انور» آمد مانند وی تلاوت می‌کردند. در کل این کارها یک هزینه بیخود از بیت‌المال نیست بلکه یک کار فرهنگی قرآنی است.

ایجاد تعادل در دعوت از قاریان خارجی

وی ادامه داد: البته در سال‌های اخیر شاید افرادی دعوت شدند که به آن توانایی نیستند و جنبه تبلیغی نیز نمی‌توانند ایجاد کنند. با این وجود از آنجا که من مسئول نیستم نمی‌توانم راجع به چرایی این قضیه اظهار نظر کنم اما به‌نظر می‌رسد که یک تعدیلی باید به وجود بیاید؛ یعنی همان‌گونه که ما به کشورهای عربی قاری اعزام می‌کنیم آنها نیز به کشور ما قاری اعزام می‌کنند و این همان جنبه تبلیغاتی است.

وی بیان کرد: بعضی از ما ایرانی‌ها به گونه‌ای هستیم که نسبت به‌ غریبه‌ها روی بهتری نشان می‌دهیم و به اصطلاح می‌گوییم «مرغ همسایه غازه» است؛ در واقع چیزهایی را که خودمان داریم کمتر توجه می‌کنیم ولی چیزی که از بیرون با چاشنی تبلیغات وارد شود را بیشتر قبول داریم. در این رفتارها باید تعدیلی ایجاد کنیم که در این زمینه خبرگزاری ایکنا و رسانه‌های قرآنی می‌توانند این تعدیل را ایجاد کنند.

این استاد قرآن با تأکید بر این‌که با حذف این برنامه به‌طور کامل موافق نیستم اظهار کرد: ضروری است که در این زمینه تعدیلی صورت بگیرد. این‌که کسانی دعوت شوند که واقعاً اثر داشته باشند و اگر به خاطر آن‌ها هزینه می‌شود در قبال این هزینه یک دستاورد خوبی هم نصیب ما شود اصلا و ابدا حیف و میل بیت‌المال نخواهد شد و یک کار تبلیغی و ترویجی قرآنی خواهد بود.