مفاهیم‌‌شناسی قرآنی با مفردات و تفسیر متفاوت است

حجت‌الاسلام و المسلمین رسول ملکیان‌اصفهانی نویسنده کتاب «علم مفاهیم‌شناسی در قرآن» در گفت‌وگو با  خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، درباره حجم این کتاب گفت: کتاب «علم مفاهیم‌شناسی در قرآن» در واقع در قالب 1409 فایل و حدود 60000 صفحه است و اگر به کتاب تبدیل می‌شد و هر جلد 500 صفحه را در بر می‌گرفت، یک دائره‌المعارف 110 جلدی می‌شد، اما هم‌اکنون این اثر به صورت 32 جلد دیجیتالی و به ترتیب حروف الفبا به مفاهیم قرآنی پرداخته است.
وی در ادامه گفت: چیزی که الان در مجموعه معارف قرآنی است نظیرندارد اما ما در پی این هستیم که 1000 مفهوم دیگر را هم بررسی و استخراج کینم.
ملکیان ادامه داد: همه جلد‌های این کتاب توسط موسسه تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان به مدیریت حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین سید مجید نبوی وتلاش وجدیت آقای حسین غزالی درموسسه تحقیقات رایانه قائمیه اصفهان تولید و به صورت رایگان و دیجیتال در اختیار عموم علاقه‌مندان قرار گرفته است.

رابطه کتاب با علم لغت و تفسیر
وی در خصوص پیشینه علم مفاهیم‌شناسی گفت: پیشتر چنین علمی وجود نداشته است و شاید بتوان گفت  علم مفاهیم‌شناسی قرآن حد واسط بین معنی کلمه و لغات علم مفردات و علم تفسیر قرآن است.
نویسنده کتاب در پاسخ به این پرسش که از آن‌جا که این کتاب به فهم بیشتر قرآن کمک می‌کند، می‌تواند تفسیر قلمداد شود، گفت: این کتاب به لحاظ هدف، تفسیر است اما شکل تفاسیر متداول را ندارد.
وی در خصوص رابطه علم مفاهیم شناسی با تفسیر قرآن گفت: علم مفاهیم شناسی تفسیر نیست، اما باید مبتنی بر یک تفسیر باشد تا مفاهیم از سازگاری کافی برخوردار باشد، از این‌رو ما از بین تفاسیر مختلف، تفسیر راهنما را ملاک قرارداده‌ایم.
وی افزود: علم مفاهیم‌شناسی قرآن یک علم جدیدی است که نه می‌توان آن را علم مفردات قرآن دانست، زیرا فراتر از آن است و نه می‌توان آن را علم تفسیرنامید، زیرا اساسا با آن متفاوت است.
ملکیان ادامه داد: ما تفسیر موضوعی در قرآن داریم مانند اثر آیت‌الله سبحانی که در 14 جلد منتشر شده است و یا 10 جلد پیام قرآن آیت‌الله مکارم و وقتی به این آثار مراجعه می‌کنید و مثلا به بحث معاد یا نبوت نگاه می‌کنید می‌بینید محدود پرداخته شده چون نگاه مفهومی نداشته‌اند محدود است، در حالی که ما سعی کرده‌ایم با نگاه شبکه‌ای  به مفاهیم قرآن نگاه کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا عنوان کتاب به جای مفهوم‌شناسی، مفاهیم‌شناسی است، گفت: از آنجا که یک مفهوم با مفاهیم دیگر مرتبط است و  در واقع رابطه بین مفاهیم بررسی شده این عنوان انتخاب شده است.
نویسنده کتاب درباره پیشینه این اثر گفت: قبلا آقای مسعود وکیل کتابی با عنوان آموزش مفاهیم قرآن تدوین کرده‌اند که این کتاب بیشتر ناظر بر لغات قرآن است.
وی ادامه داد: ما در اینجا براساس امکانات و ابزار و نرم‌افزارهای علمی بیش  از هزاروچهارصد تا از کلمات قرآن را مفهوم‌شناسی و بر اساس حروف الفبا استخراج کرده‌ایم، باشد که انشاءالله در آینده این علم توسعه لازم را را داشته باشد.

تفسیر راهنما، راهنمای علم مفاهیم‌شناسی
وی تصریح کرد: تفسیر راهنما نسبت به  تفسیرهای دیگر قرآن از بعضی استاندارهای لازم برخوردار است که می‌توانید ویژگی‌های آن را در مقدمه آن تفسیر شایسته و مهم بخوانید.
ملکیان افزود: تفسیر راهنما بیست جلد است، اما مجموعه ما 114 جلد است. تفسیر راهنما متاسفانه هنوز شناخته نشده است، اما مزیت‌هایی نسبت بر تفاسیر دیگر دارد.
وی ادامه داد: این تفسیر ظهور آیات را از اول تا آخر بررسی کرده است مفسران دارای گرایش خاصی نبوده‌اند و تفسیر خوبی به عمل آورده‌اند.
وی با بیان اینکه باید توجه داشت که بعضی از کلمات مشترک لفظی و بعضی ازآنها مشترک معنوی هستند، گفت: تعدادی از کلمات نیز عربی و فارسی هستند برای همین کسی که می‌خواهد مفهومی را بررسی کند، لازم است یک دور فهرست کلمات را بررسی کند.

مخاطبان کتاب چه کسانی هستند؟
وی تصریح کرد: این مجموعه کتاب علم مفاهیم‌شناسی در قرآن بیشتر برای محققین و پژوهشگران قرآنی و کسانی که می‌خواهند پایان‌نامه حوزوی و دانشگاهی تالیف کنند و یا علاقه به مباحث عمیق قرآنی هستند، است.
ملکیان ادامه داد: همچنین  مجموعه مفهوم‌شناسی قرآن برای دانشجویان، طلاب و همه افراد محقق و علاقه‌مند که دوست دارند در رابطه با موضوعی در قرآن اطلاعاتی به صورت یکجا (منظومه‌ای وسیستمی) تاحد ممکن داشته باشند، این مجموعه استخراج و تولید شده است که به نوعی گستردگی قرآن را هم نشان می‌دهد و برای تولید علوم انسانی اسلامی که مورد نظر رهبری است بسیار کارگشا می‌باشد.
وی در پایان در خصوص این مشکلات سایت ارایه مطالب کتب، گفت: ان‌شاء‌الله مشکل در حال بررسی بوده و به زودی  حل خواهد شد.

یادآور می‌شود، علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به نشانی http://ghbook.ir/index.php?lang=fa از متن این اثر استفاده کنند.