پیشرفت در پروژه ملی واکسن ضدسرطان ایران/ پیگیری مسائل اخلاق زیستی در کشور

محمد مهدی آخوندی، رئیس پژوهشگاه فن‌آوری علوم زیستی جهاد دانشگاهی - ابن سینا در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به تشریح چگونگی شکل‌گیری این پژوهشگاه سینا از مرکز تحقیقاتی تولید مثل تا شکل گیری پژوهشگاه بزرگی که اکنون دارای پژوهشکده و چند دپارتمان مختلف است، پرداخت.

آخوندی اظهار کرد: پس از اینکه دوره‌ تحصیلات تکمیلی‌ام در خارج از کشور تمام شد و به ایران برگشتم سعی کردم خط توسعه مؤسسه رویان را با همکاران خود در جهاد دانشگاهی دنبال‌ کنیم و بتوانیم به دغدغه درمان ناباروی و بیماری‌های مرتبط با آن بپردازیم که خوشبختانه این توسعه اتفاق افتاد.

وی ادامه داد: پس از تأسیس و توسعه رویان تلاش و دغدغه ما این بود که به جای اینکه توسعه کشورهای دیگر را در ایران کپی کنیم بیاییم روش‌ها و راه‌های توسعه آنها را یاد گرفته و آن را بر اساس توانایی و شرایط خود در ایران پیاده کنیم و در واقع خود منشأ توسعه شویم.

تأسیس پژوهشگاه با هدف تولید علم، تولید مثل و درمان ناباروری
رئیس پژوهشگاه ابن سینا اضافه کرد: پس از حل درمان ناباروری و عدم اعزام بیماران به خارج از کشور در مؤسسه رویان مسأله بعدی پیش روی ما، پیشرفت و توسعه تحقیقات مربوط به تولید مثل بود که در سال 1377 با هدف اینکه در مسأله تولید مثل بتوانیم تولید کننده و نه کپی کننده علم باشیم پژوهشگاه ابن سینا را تأسیس کردیم اگرچه ممکن است ما از برخی تکنیک‌ها در دیگر کشورها استفاده کنیم.

وی با اشاره به تأسیس دپارتمان‌های مختلف در این پژوهشگاه عنوان کرد: در ارتباط با علوم مختلف تولید مثل، دپارتمان‌های جنین‌شناسی و آندرولوژی، ژنتیک تولیدمثل، بیوتکنولوژی تولید مثل، ایمونولوژی تولید مثل، عفونت‌های تولیدمثل و حقوق و اخلاق زیستی در پژوهشگاه فن‌آوری‌های علوم زیستی تأسیس شدند و توانستیم این مباحث را در کشور توسعه دهیم.

توسعه و پیگیری اخلاق زیستی
این عضو با سابقه جهاد دانشگاهی با تأکید بر پیگیری مسأله اخلاق زیستی در این پژوهشگاه تصریح کرد: در این رابطه پژوهشگاه ابن سینا کارهای چشمگیری انجام داد، هنگامی که در ایران با معضل  سقط جنین مواجه بودیم پیگیر این موضوع در نهادهای مختلف شدیم که در نهایت منجر به تصویب قانون سقط درمانی شد، همچنین در رابطه با اهدای جنین و رحم جایگزین به دنبال تصویب ماده واحده‌ای در مجلس شورای اسلامی رفتیم که به تصویب قانون اهدای گامت و جنین به زوج‌های نابارور انجامید.

وی اضافه کرد: تعیین جنسیت جنین، کاهش انتخابی جنین، حفظ باروری، تشخیص ژنتیک‌های زودهنگام و اطلاع افراد از نتایج آن و تبعات اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن همچنین مسأله‌ بیمه‌های باروری از جمله مسائلی بود که در پژوهشگاه ابن سینا پیگیری شده و به رفع آنها کمک‌های بسیاری شد.

توسعه زیرساخت‌های درمان ناباروری و علم تولید مثل در کشور
رئیس مرکز فوق تخصصی سقط مکرر و درمان ناباروری جهاد دانشگاهی در رابطه با توسعه زیرساخت‌های درمان ناباروری و تولید مثل در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور گفت: علم تولید مثل نیاز به تخصص‌های مختلف دارد و همکاری دپارتمان‌های مختلف در راه‌اندازی یک مرکز برای تشخیص و درمان و توسعه علمی که در این زمینه لازم است را نیاز دارد، ما با وزارت بهداشت شروع کردیم و به اینجا رسیدیم که دوره دکترای تولید مثل را داشته باشیم، همچنین بُرد تولید مثل را در وزارت بهداشت تاسیس کنیم و خوشبختانه رشته‌های مختلف تولید مثل در مقطع دکترا تاسیس شدند و دپارتمان‌های فناوری‌های نوین و تولید مثل در دانشگاه‌ها ایجاد و این حوزه به خوبی گسترش پیدا کرد.

وی ادامه داد: در آن سال‌های اول وقتی در زمینه ژنتیک تولید مثل و یا ایمونولوژی تولید مثل برای برگزاری کنگره از انجمن‌های علمی دعوت به عمل می‌آمد بسیاری از آنها می‌گفتند «تنها هدف آنها برای شرکت در این ‌کنگره‌ها یادگیری است زیرا که هیچگونه علمی در این زمینه نداریم» خوشبختانه الان در موقعیتی هستیم که انجمن‌های علمی متعددی در حوزه تولید مثل داریم که این زیر ساخت بسیار بزرگی برای وزارت بهداشت و تمامی کشور دراین زمینه است.

بیمارستان درمان ناباروری در راه است
آخوندی با بیان توسعه درمان ناباروری گفت: در ابن سینا نوع جدیدی از درمان را طراحی کردیم تمام حیطه‌های که به نوعی باعث ایجاد ناباوری می‌شود را تحت عنوان یک کلینک خاص و با تیم‌های علمی تخصص‌های مختلف کنار هم جمع کرده و پشتوانه‌ای شد تا یک مرکز علمی تشخیص و درمانی خوبی تحت عنوان مرکز درمان ناباروری ابن سینا ایجاد شود و خوشبختانه در حال توسعه آن در سطح یک بیمارستان هستیم.

درمان سرطان

عضو مؤسس جهاد دانشگاهی در رابطه با فعالیت‌های پژوهشگاه ابن سینا در مقابل درمان سرطان توضیح داد: در ابن سینا ما به دنبال تحقق کارتراپی و ایمیون‌‌تراپی رفتیم و امیدواریم ما را به واکسن سرطان ــ که بتواند یک سلول سرطانی را تشخیص و آن را از بین ببرد ــ برساند؛ این پروژه در پژوهشکده آنتی بادی مونوکلونال ابن سینا دنبال می‌شود در این راه ما داروهای متعددی ساخته و توانستیم این هدف را توسعه دهیم.

عدم حمایت مالی از پروژهای پژوهشی جهت گیری ابن سینا را به سوی توسعه فن‌آوری تغییر داد
وی با انتقاد از اولویت آموزش بر پژوهش و عدم حمایت مالی و تخصیص بودجه در سال‌های اخیر از تحقیقات علمی یادآور شد: متاسفانه جهت‌گیری کشور در موقعیت تحقیقاتی تغییر پیدا کرده از حمایت‌هایی که از تحقیقات می‌شد عقب ماند، بودجه‌های تحقیقاتی به کمترین حد خود رسید.

آخوندی خاطر نشان کرد: یک پژوهشگاه نیاز به بودجه و حمایت دارد برای توسعه اهداف خود چاره‌ای نداشتیم جز این که به سوی توسعه فناوری جهت‌گیری کنیم و از زیر ساختهایی که در کشور در رابطه با شرکتهای دانش بنیان و حمایت از آنها شرکتها وجود داشت استفاده کرده و توانستیم در این شرایط هم فعالیت‌های خود را توسعه دهیم.