پیچیدگی‌های مفهوم اسلامی صلح در جهان امروز/ افراط و تفریط در آیات جهاد بدعت است

محمدحسین امیراردوش، رایزن فرهنگی سابق جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان و مشاور معاونت پژوهشی آموزشی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) گفت: اسلام از صلح، سلام و آرامش می‌آید. در مقام ادعا ما به عنوان مسلمان معتقد هستیم پیام اسلام مبتنی بر صلح و آرامش است، اما این صلح‌طلبی به معنای نفی فرایضی چون امر به معروف و نهی از منکر، جهاد، تسلیم در برابر ظلم  نیست. صلح مانند جنگ تعابیر و تفاسیر متفاوتی دارد و برداشت‌های مختلفی در اعصار مختلف از این مفهوم ارائه شده‌است. اگر قدری به تاریخ بنگریم بیشتر جنگ‌ها در زمانه ما صورت گرفته است.  قدرت‌های غربی  به اسم صلح در شرق میانه جنگ وحشیانه‌ای را طرح ریزی کردند بنابراین سخن گفتن درباره مفهوم صلح تا حدی پیچیده است.

صلح به هر قیمتی پذیرفتنی نیست
این سفیر سابق فرهنگی در ادامه افزود: در اینکه قرآن کریم آیات متعددی مبنی بر صلح طلبی  وجود دارد شکی نیست اما پذیرش صلح به هر قیمت و در هر شرایطی نباید انجام بگیرد آیه‌ای از قرآن کریم می فرماید: اگر دشمنان شما خواستار صلح بودند شما هم با آنها مصالحه کنید، اما  صلحی که ارزش‌های دینی را زیر سوال نمی‌برد. در واقع صلحی که باعث ذلت مسلمانان بشود یا به هردلیلی با منافع مسلمین در تضاد باشد مورد تائید اسلام نیست پیامبر(ص) بر حسب شرایط برخلاف نظر برخی صحابه «صلح حدیبیه» را با مشرکین را پذیرفت، زمانی که مشرکین از مفاد پیمان تخطی کردند دیدند صلح شکسته می‌شود.
وی اظهار داشت: بنابراین صلح به معنای مطلق و در هر شرایطی پذیرفتنی نیست. اسلام نمی پذیرد که عزت مسلمانان به خطر بیفتد به صرف اینکه ادعا کنیم صلح طلب هستیم. آیات جهاد ، آیات قتال در قرآن کریم بسیار دیده می‌شود. در سنت پیامبر و روایات ائمه در «نهج البلاغه» و «صحیفه سجادیه»  جهاد کاملا تشویق شده است و به تعبیر امروزی می‌توان ادعا کرد که جنگ در شرایط خاص اجازه داده شده و گاه تاکید شده است. بنابراین صلح، جنگ و خشونت نه تجویز می‌شود و نه منع می‌شود. این بستگی به شرایط دارد. به عنوان مثال آزار حیوان در اسلام ممنوع است، ولی اگر حیوانی موذی و درنده‌ای برای انسان خطرناک باشد و به انسان آسیب برساند، با وجود آن قانون کلی، به انسان اجازه می‌دهد در برابر آن حیوان از خود دفاع کند، پس باید بدانیم منظور اسلام از صلح چیست. صلح طلبی به این معنی که در هر شرایطی هرگونه ارزشی را ما برای حفظ صلح فدا کنیم در اسلام نه تنها چنین چیزی پذیرفته شدنی نیست، بلکه در آموزه‌های دین آمده که به مسلمانان تاکید می‌شود که خود را در مقابل دشمن آماده داشته باشند و تا آنجا که توان دارند در مقابل دشمن از خود دفاع کنند.
افراط و تفریط در آیات جهاد بدعت در اسلام است
اردوش در ادامه گفت:  صلح و جنگ شرایط  ویژه‌ای دارد اینکه بگوییم در اسلام آیاتی درباره جهاد نیست و به جهاد تصریح نشده است کاملا نادرست است  کثرت این آیات در کتاب خدا و شواهد در سیره غیر قابل انکار است اینکه  گروه موسوم به داعش اعمالش با این آیات توجیح بشود ادعای واهی و باطل داعش است و ما این ادعا را نمی‌پذیریم.
در مقابل، برداشت کسانی چون «سید احمد خان» و «قادیانی‌ها» که آیات جهاد را جز اسلام نمی‌شمردند و این احکام را تعطیل کردند  نیز نادرست است .همان طور که خداوند می‌فرماید تعداد زیادی با این کتاب هدایت می‌شوند و تعدادی با این کتاب گمراه . این برداشت نادرست از آیات نه مختص داعش است  و نه با آنها خاتمه پیدا می‌کند.
کارشناس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ادامه گفت: در صدر اسلام گروه‌های تندروی از خوارج حکم تکفیر همه مسلمانان حتی پاره‌ای از گروه‌های خوارج که با آنها همراهی نداشتند را صادر کردند «ازارقه» مشهورترین این گروه‌ها بودند آنها نیز ادعا می‌کردند که دستمایه افکار خود را از کتاب و سنت اخذ کرده‌اند اما میدانیم که تمام مذاهب اسلامی از جمله شیعه و سنی ادعای آنها راباطل دانستند.
اگر چه داعش ادعا دارد که به کتاب و سنت استناد می‌کند اما مشکل اصلی گروه‌های مانند داعش این است که  گوشه‌ای از اسلام را گرفته است و آن را بزرگ می‌کند و از بقیه اسلام غافل می‌شود این اشتباه بزرگی است و وقتی رخ بدهد برداشت کاریکاتوری از دین می‌شود و از ده‌ها آیاتی که درباره رحمت و صلح و کرامت انسانی و مانند آن در قرآن کریم آمده است غافل شده ‌اند و همچنین از صدها شاهد از سیره رسول گرامی اسلام (ص) که باطل السحر ایشان است.
اردوش در آخر گفت: به هیچ وجه نمی‌توانیم منکر این شویم که در اسلام آیات جهاد وجود ندارد و نه می‌توانیم بگویم که اسلام دین رحمت نیست اگر بخواهیم جامه مطلوب خودمان را بر تن اسلام کنیم چنانچه داعشی‌ها کردند اسلام را تحریف کرده‌ایم.