ابوذر منتظرقائم، کارشناس فضای مجازی، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به این موضوع مبنی بر اینکه در فضای مجازی شاهد تهدیدات مختلفی هستیم، اظهار کرد: تهدیدات مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی در فضای مجاز مطرح است و متأسفانه با وجود اینکه میتوان راهکارهای واضح و منطقی پیشبینی کرد، احساس میکنم برخی از مسئولان رغبتی برای سازماندهی فضای مجازی ندارند.
وی افزود: گاهی مسئولان برای خوشبینی بیمعنا دائم از فرصتهای فضای مجازی صحبت و بزرگنمایی میکنند؛ در حالی که باید در یک نگاه علمی، تهدیدهای پیش روی این فضای نوین را مشاهده کرد و برای آن راهکارهایی در نظر گرفت.
این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: متأسفانه احساس میکنیم بسیاری از مسئولان علاقهمند نیستند که معماری و نظام اجرایی فضای مجازی را به سمتی سوق دهند که نه تنها در مقابل آسیبها واکسینه شویم و صیانت یابیم، بلکه بتوانیم از فضای مجازی به درستی بهرهمند شویم.
تحقق اصلاحات زیرساخت فنی
وی بیان کرد: برای اینکه فضای مجازی از فضای تهدید خارج شود و بتواند فرصت را پیدا کند باید اصلاحات زیرساخت فنی را محقق کنیم که از مهمترین اصلاحات، پیگیری شبکه ملی اطلاعات است. شبکه ملی اطلاعات تصریح ماده 46 برنامه پنجم توسعه است، اما هماکنون برنامه پنجم به پایان میرسد و به برنامه ششم نزدیک میشویم و متأسفانه عزم جدی در این زمینه وجود ندارد.
منتظرقائم اظهار کرد: وقتی عنوان شبکه ملی اطلاعات مطرح میشود، مسئولان به شدت در فضای ظاهر از آن استقبال میکنند، اما در میدان عمل و موضعگیری دقیقتر، شاهد میل و رغبت در این زمینه نیستیم.
وی بیان کرد: ابعاد آموزشی و آگاهسازی و اطلاعرسانی از دیگر ابعادی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. خانواده و نخبگان اجتماعی باید در آگاهسازی جوانان و خانواده فعال باشند و نسبت به آموزشها بیتفاوت نباشند.
نگاه خوشبینانه را کنار بگذاریم
این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: دولت به جای اینکه تهدیدات فضای مجازی را واقعی به مردم معرفی کند، نگاه خوشبینانهای به این فضای نوین دارد.
وی بیان کرد: زمانی که شبکه ملی اطلاعات شکل بگیرد، ما در این شبکهها نیازمند ساختارهای قضایی و انتظامی هستیم و هر اندازه شبکه بزرگ میشود باید پیوستهای انتظامی و فرهنگی را هم در نظر بگیریم، اما ما نه تنها شبکههایمان ایرانی نیست، بلکه شاهد رویکرد ایرانی اسلامی هم در آن نیستیم.
منتظرقائم اظهار کرد: دولت مدعی است که به هزاران میلیارد تومان برای ایجاد شبکه ملی اطلاعات در 10 ها سال آینده نیاز دارد، اما این نگاه اشتباه است چراکه راهاندازی شبکه ملی اطلاعات کار بسیار سریع و کم هزینهای است.
وی افزود: شبکه ملی اطلاعات از ابتدای برنامه پنجم و از اسفند سال 90 به دستور مقام معظم رهبری مطرح شده است، اما همچنان به استفاده از اینترنت خارجی وابستهتر میشویم و اینترنت خارجی را تا منتهیالیه روستاها رساندهایم و حتی گاهاً روستایی را شاهد هستیم که آب شهری ندارد و مردمانش با احکام، قرآن و بزرگان اهل بیت بیگانه هستند، اما اینترنت خارجی را در آن توسعه دادهایم.
کمیسیونهای مختلف مجلس هوشیار باشند
این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: در این موارد مسئولان دولتی مقصر نیستند، بلکه مجلس هم باید بسیار هوشیارانه وارد شود و مسئله را محدود در کمیسیون فرهنگی نبینند. علاوه بر کمیسیون فرهنگی باید کمیسیونهای دیگری همچون امنیت ملی، آموزش، اقتصاد و صنایع هم هوشیار باشند.
وی بیان کرد: شورای عالی فضای مجازی در رأس تصمیمگیریهای متنوع در فضای مجازی قرار دارد و حتی شورای عالی امنیت ملی اجازه تصمیمگیری در سیاستهای امنیتی فضای مجازی را ندارد. بنابراین این شورا باید به جایگاه رفیعش آگاه باشد.
این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: شورای عالی فضای مجازی بازوی اجرایی به نام مرکز ملی فضای مجازی دارد که مجموعه بزرگی از مأموریتهای اجرایی و کاملاً میدانی، اما مهم به او سپرده شده است. شورای عالی فضای مجازی هم از جنبه بودجه و هم از جنبه اجرا توسط دولت کنترل شده است، زیرا رئیس شورای عالی فضای مجازی، رئیس جمهور است.
وی ادامه داد: ساختار داخلی شورای عالی فضای مجازی این است که اگر رئیس جمهور نباشد، دو نایبش یعنی رئیس قوه قضاییه و رئیس مجلس میتواند جلسات را برگزار کند، اما آخرین جلسه شورا مربوط به 10 اسفندماه سال 93 مصوبه توسعه فضای مجازی سالم، مفید و ایمن است. همچنین این مصوبه 30 فروردین سال 94 توسط دبیر شورا ابلاغ شده و خرداد و تیرماه به نهادهای گیرنده ارسال شد. همه این مسائل مشکلاتی را به وجود میآورد.
شورای عالی فضای مجازی آرام شده است
منتظر قائم اظهار کرد: شورای عالی فضای مجازی آنقدر خاموش مانده که آرام شده است. نبض فضای مجازی کشور از دستش خارج شده است و دولت اقدامات خود را از چند نهاد شورای عالی فناوری اطلاعات، کمیسیون تنظیم مقررات، وزارت ارتباطات، سازمان تنظیم مقررات رادیویی و سازمان فضای مجازی ایران تصمیمگیری، سیاستگذاری و اجرایی میکند و متأسفانه اقداماتش تناسب ملی ندارد.
وی بیان کرد: نبود پیوست فرهنگی در پروژههای ملی مشکل دیگری است که در حوزه فضای مجازی شاهد آن هستیم. زمانی که جهانگرد عنوان میکند که به دنبال پیوست نیستند، دیگر چه انتظاری میتوانیم داشته باشیم.
این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: زمانی که واعظی، وزیر ارتباطات کارت زرد را از مجلس گرفت، به هنگام خارج شدن از مجلس تأکید کرد که همان اقدامات گذشته را ادامه خواهیم داد. سوء مدیریت داخلی، منبع مشکل اصلی کشور است و هیچ ارتباطی با موارد هستهای و آمریکا ندارد.
وی یادآور شد: زمانی که شبکه اینترنت در اختیارمان نیست، بنابراین مدیریت فرهنگی هم در اختیارمان نخواهد بود و گوگل به راحتی میتواند فرهنگ کشور را تغییر دهد. اگر شبکهمان داخلی بود، فرهنگستانها، شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی انقلاب فرهنگی به راحتی میتوانستند سیاستگذاری، نظارت و قوانین را اجرایی کنند. اگر این مسیر به همین صورت ادامه یابد، اینترنت به مثابه یک رسانه کنترل نشده مدیریت نظام فرهنگی، اجتماعی ما را در دست خواهد گرفت.