رسالت اصلی بانک مرکزی کنترل تورم است/ نقش شبکه بانکی در خروج از رکود

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی، اخیرا در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در بوشهربا اشاره به دیدار اعضای هیئت دولت با رهبر معظم انقلاب خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری در این نشست در مورد نظام بانکی و خروج از رکود با اشاره به بنده فرمودند: نظام بانکی برای خروج از رکود باید سریع ایفای نقش کند اما در این زمینه نباید تورم را نیز رها کنید.

برای بررسی بیشتر نقش نظام بانکی در خروج از رکود با کامران ندری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) گفت‌وگویی انجام دادیم که وی در این‌باره اظهار کرد: ابتدا باید دانست که وقتی در مورد نظام بانکی صحبت می‌کنیم، این نظام از دو بخش شامل بانک مرکزی و شبکه بانکی تشکیل شده است.

عواقب تورم برای اقتصاد کشور

وی ادامه داد: اساسا مهم‌ترین هدف و رسالت بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار پولی، کنترل تورم است؛ به این دلیل که تورم هزینه‌های بسیار سنگینی به ویژه در بلند‌مدت در اقتصاد بر جای می‌گذارد و مهم‌ترین هزینه‌اش هم این است که به تولید لطمه می‌زند.

ندری افزود: تورم باعث انحراف منابع می‌شود و هنگامی‌که تخصیص بهینه منابع با مشکل مواجه شود، رشد اقتصادی در بلندمدت افت کرده و میانگین رشد 4/3 درصد در سه دهه گذشته کاملا گواه این است که چون نتوانسته‌ایم تورم را مهار کنیم، در مجموع متوسط رشد اقتصادی ما قابل قبول و قابل دفاع نبوده است.

اهمیت واسطه‌گری مالی شبکه بانکی

عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: بنابراین باید اولویت اصلی بانک مرکزی کنترل تورم باشد و این در حالی است که اکنون تورم بالا در اقتصادهای دنیا وجود ندارد و اکثر کشورها تورم را تک‌رقمی کرده‌اند.

وی افزود: در مورد شبکه بانکی هم باید گفت که وظیفه شبکه بانکی این است که منابع مالی را از کسانی که دارای مازاد منابع هستند، اخذ کرده و در اختیار کسانی قرار دهد که با کسری منابع مواجه هستند و در واقع واسطه‌گری مالی را انجام داده و از این طریق به تولیدکنندگان کمک می‌کند.

اهمیت نظارت بانک مرکزی بر شبکه بانکی

ندری اظهار کرد: برای اینکه شبکه بانکی بتواند وظیفه خود را به شیوه درست انجام دهد باید نظارت‌هایی هم توسط بانک مرکزی بر شبکه بانکی صورت گیرد و بانک مرکزی دقت کند شبکه بانکی کار واسطه‌گری مالی را انجام داده و موظب باشد بانک‌ها وارد فعالیت‌های بنگاه‌داری نشوند. 

وی ادامه داد: اگر بانک‌ها وارد بنگاه‌داری شوند طبیعتا منابعی که تجهیز می‌کند را در اختیار افراد یا گروه‌های مرتبط با خود قرار می‌دهد و این گروه‌های مرتبط، لزوما کسانی نیستند که از این منابع بهترین استفاده ممکن در راه تولید را داشته باشند و اساسا ممکن است تولید‌گر نباشند؛ بنابراین اولین کاری که بانک مرکزی باید انجام دهد این است که دقت کند بانک‌ها و شبکه بانکی وظیفه اصلی خود که واسطه‌گری مالی است را انجام دهند.

اهمیت بازار سرمایه در تأمین مالی

عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: نکته بعدی این است که در زمینه تأمین مالی، فقط بانک مرکزی واسطه‌گری مالی را انجام نمی‌دهد بلکه بازار سرمایه هم در این زمینه نقش مهمی را ایفا می‌کند و نباید کاری که بازار سرمایه و شبکه بانکی با همکاری یکدیگر در کشورهای توسعه‌یافته و حتی کشورهای نوظهور، انجام می‌دهند را صرفا به گردن بانک‌ها انداخت؛ به این دلیل که بانک‌ها به دلیل ماهیت بدهی‌های خود که کوتاه‌مدت و نقد است، چندان نمی‌توانند در تأمین مالی‌های بلند‌مدت مشارکت داشته باشند؛ در حالی‌که تولید ما نیازمند تأمین مالی‌های بلند‌مدت است.

وی افزود: بنابراین در کنار شبکه بانکی حتما باید در بازار سرمایه هم سازوکارهایی فراهم شود برای اینکه شرکت‌های بزرگ که شناسنامه مالی قابل قبولی دارند که در بورس پذیرفته شده‌اند، با انتشار اوراق از طریق بازار سرمایه مبادرت به تأمین مالی خود کنند و فشاری که بر روی بانک‌ها است کاهش پیدا کند.

لزوم تفکیک نقش بانک مرکزی از شبکه بانکی

مدیرگروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و باکی بانک مرکزی تأکید کرد: بنابراین به نظرم اولا باید نقش بانک مرکزی را از شبکه بانکی تفکیک کنیم و ثانیا به نقشی که بازار سرمایه می‌تواند در حمایت از تولید و خروج از رکود ایفا کند توجه ویژه داشته باشیم.

وی افزود: بنده معتقدم بهترین کمکی که بانک مرکزی می‌‌تواند به تولیدکنندگان انجام دهد این است که نوسانات قیمت را مهار کرده و تورم را پائین بیاورد؛ چراکه در موقع تورم بالا حتی تولیدکنندگان هم برای اینکه ریسک‌هایی که تورم ایجاد می‌کند را پوشش دهند بخشی از منابع مالی را که از شبکه بانکی می‌گیرند، به سمت‌های دیگر همانند سرمایه‌گذاری در زمین، مسکن و ... سوق می‌دهند.

لزوم تثبیت نوسانات قیمت‌ها

ندری اظهار کرد: برای پایان دادن به این انگیزه که منابع در زمین و مسکن حبس شود چاره‌ای نیست جز اینکه بانک مرکزی تورم را مهار کند و در غیراینصوت هرچقدر تأمین مالی را افزایش دهیم باید مطمئن بود که بخشی از این منابع صرف دلال‌بازی در کالاهای بادوام خواهد شد که عمده‌ترین آن زمین و مسکن است.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) افزود: به نظر بنده اولویت اصلی در اقتصاد ما حتی برای خروج از رکود، پائین آوردن نرخ تورم و تثبیت نوسانات قیمت‌هاست که اصطلاحا به آن ثبات قیمتی گفته می‌شود و در کنار این امر تقویت ساختارهای شبکه بانکی و بازار سر مایه ضروری است؛ برای اینکه بتوانند به شکل مطلوب، کارا و بهینه منابع را در اختیار کسانی‌که دارای کسری هستند قرار دهند.

اهمیت تأمین مالی همزمان تولیدکننده و مصرف‌کننده

ندری خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر این است که نباید فقط به تأمین مالی تولیدکننده فکر کنیم بلکه باید به این نکته توجه کنیم که اگر در اقتصاد، مصرف‌کننده‌ای وجود نداشته باشد، تولیدکنندگان برای چه کسی باید تولید کنند؛ لذا باید به تأمین مالی این بخش هم توجه داشته باشینم و بدانیم که عمده تأمین مالی مصرف‌کنندگان یعنی تسهیلات خُردی که در اختیار خانواده‌ها قرار می‌گیرد تا خرید خود را انجم دهند از طریق شبکه بانکی انجام می‌شود.

وی در پایان گفت: این نکته را هم باید دانست که در همه جای دنیا، عمده تأمین مالی تولید توسط بازار سرمایه انجام می‌شود؛ بنابراین هم باید خانوار تأمین مالی شود تا در اقتصاد خود دارای تقاضای مؤثر باشیم و هم اینکه سرمایه در گردش تولیدکننده تأمین شود تا بتواند روی پای خود بایستد.