محمدجواد پناهیطوسی، قاری بینالمللی قرآن کریم و مؤذن حرم مطهر امام رضا(ع) در گفتوگو با کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، در ابتدا ضمن معرفی خود گفت: بنده متولد 1344 و ساکن مشهد مقدس هستم، دارای لیسانس علوم قرآن و حدیث از دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد بوده و از سن 7 سالگی نیز قرائت قرآن را آغاز کردم، بازنشسته اداره پست هستم و یک سال و نیم است که بازنشسته شدهام.
بیش از 25 سال است که مؤذن حرم هستم
وی در رابطه با فعالیتهای قرآن خود اظهار کرد: 5 مقام اولی کشوری و 2 مقام اولی بینالمللی دارم؛ در هفتمین دوره مسابقات بینالمللی در کشور بین 48 کشور اول شدم و در سال 69 هم مقام اول را در کشور سوریه کسب کردم؛ پس از آن هم فعالیتهای قرآنی خود را ادامه دادم؛ چند سال است مشغول تربیت مربی قرآن هستم، به علاوه در شهر مشهد 3 جلسه دارم، جمعهها صبح در مدرسه علمیه سجادیه، شبهای پنجشنبه در حرم مطهر امامرضا(ع) در دارالقرآن و شبهای یکشنبه هم جلسه محبان عترت(ع) که جلسهای سیار است و هر هفته در نقاط مختلف شهر مشهد برگزار میشود، در مؤسسات و ادارات و سازمانهای مختلف هم تدریس دارم و بیش از 25 سال است که مؤذن حرم امامرضا(ع) هستم و در مسابقات مختلف در سطح کشور هم داوری میکنم.
این قاری قرآن که سالهاست در امر آموزش قرآن مشغول بوده و تا کنون شاگردان زیادی در این رشته تربیت کرده است، در رابطه با مباحث اساسی آموزشی در کشور گفت: یکی از بحثهای اساسی ما بحث آموزش و پرورش و کلا سازمانهایی است که در مقوله آموزش جوانان مشغولند؛ در نظام آموزشی در بحث قرآنی ایراد و کمبود بسیار است و با اینکه سیواندی سال از پیروزی انقلاب اسلامی میگذرد، هنوز نتوانستهایم معلم و متخصص در امر قرآن آنطور که باید و شاید داشته باشیم.
لزوم توجه به زنگ قرآن در مدارس
وی ادامه داد: درس قرآن تقریبا جزء دروس اصلی اعلام نشده است و یک زنگ تفریح است؛ نمره درس قرآن به عنوان بالاترین نمره در اول کارنامه نوشته میشود، بدون اینکه دانشآموز زحمتی کشیده باشد؛ معلمها هم هر کدام ساعت تدریس کم میآورند درس قرآن را میگیرند؛ اینها همه باعث شده بچهها آنطور که باید با قرآن مأنوس نشوند و قرآن در ذهنشان جا نگیرد و این نقص در آموزش و پرورش باید حل شود.
پناهی تصریح کرد: چند سالی است که آموزش و پرورش تعدادی از قاریان و حافظان را به کار گرفته است ولی از همین تعداد هم بعضا در جایگاه خودشان که علم قرآن و روانخوانی و روخوانی و قرائت و حفظ قرآن است استفاده نمیشود و این معلمان قرآنی جایگاه خودشان را هنوز بهدست نیاوردهاند؛ در سطح آموزش عالی مشکل از این هم حادتر است.
باید نهضت قرآنآموزی در کشور ایجاد شود
وی در رابطه با دوره تربیت مربی عمومی قرآن که به فرمان مقام معظم رهبری و توسط جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در سطح کشور برگزار میشود، گفت: عده ای مشتاق به قرآن وارد این کار شدهاند ولی هنوز عمومی نشده است، باید یک نهضت قرآنآموزی در کشور اجرا شود، مثل نهضت سوادآموزی، نهضت سوادآموزی خیلی رشد کرده و در زمینه ریشهکن کردن بیسوادی بسیار موفق بوده، باید نهضت قرآنآموزی هم به همان منوال اجرا شود.
این قاری قرآن در رابطه با سبک تلاوت خود گفت: ابتدا در سن کودکی تلاوت قرآن را آغاز کردم از استاد عبدالباسط تقلید میکردم و بعد از آن از استاد شعبان صیاد، تقلید کردم و بعدتر که صِدایم بمتر شد و به اصطلاح مردانه شد، از استاد طبلاوی تقلید میکردم؛ هم به خاطر حزنی که در قرائت داشتند و زیبایی قرائتشان از یک طرف و از طرفی مستمعین من هم نسبت به این سبک خیلی اظهار علاقه میکردند چون این سبک یک سبک عوامپسند است و عامه مردم آن را دوست داشتند، اینها همه باعث شد که با این سبک در کشور شناخته شوم و با این سبک در مسابقات بینالمللی اول شوم.
تقلید بهترین راه برای خواندن یک سبک است
وی ادامه داد: تقلید بهترین راه برای خواندن یک سبک است، اکثر قراء دهههای 60 و 70 و قاریان ما که در سطح بینالمللی مطرح شدند به سبک تقلیدی خواندند و این تقلیدی خواندن با اینکه زمان بیشتری میگیرد اما یک قاری را زبده و پخته و آبدیده میکند تا اینکه از اول به صوت و لحن بچسبد، ما چون معمولا استاد صوت و لحن و موسیقی در علم قرائت نداریم تا بتواند از اول با بچهها خوب کار کند بهتر است سبک تقلیدی کار شود؛ به این روش که استاد مشخصی را انتخاب کنید و یک یا دو قطعه را هم انتخاب کنید و این قطعه را در زمانبندی مداوم 5 یا 10 یا 15 دقیقه خوب گوش کنید آنقدر گوش دهید تا آهنگ را خوب حفظ بشوید، طوری که اگر کسی قرائت شما راشنید بگوید این به سبک فلان استاد میخواند و بعد قطعات دیگری را انتخاب کنید و بعد که خوب مسلط شدید میتوانید این آهنگ را در تمام آیات دیگر هم اجرا کنید، توصیه من در اینجا این است که خیلی گوش دهید.
پناهیان در ادامه در بحث تقلید و اینکه اقبال عمومی روی نظر داورها در مسابقات تأثیر میگذارد، گفت: در دهه 60 و 70 قاریانی مثل عبدالباسط و منشاوی بیشتر مطرح بودند و بیشتر قراء ما آنها را میشناختند و بعد به برکت نظام جمهوری اسلامی راه باز شد و قراء بیشتری وارد کشور شدند، مثل شحات و چون مثلا شحات لحن بسیار زیباتری داشت نسبت به عبد الباسط بیشتر مورد توجه قرار گرفت، در زمانی تعدادی قاری شناختهتر بودند و مورد استقبال قرار میگرفتند و امروز تعداد دیگری.
لزوم بهرهمندی از اساتید متخصص قرائت در استانها
وی در پاسخ خبرنگار کانون نبأ در استان چهارمحال و بختیاری در رابطه با استعدادهای قرآنی این استان گفت: صداها خوب بود ولی به علت نداشتن یک استاد قوی خوب رشد نکردهاند، در زمینه تجوید هم ضعیف هستند در بحث حفظ یک نفری که با ترتیل خواند (صادق احمدی) خوب بود ولی در زمینه قرائت بچهها ضعیف هستند.
این قاری قرآن تصریح کرد: یکی از معضلات جامعه ما این است که کمتر کسی پیدا میشود زانو بزند و نزد استادی تلمذ کند؛ الحمدلله اساتید خیلی خوبی داریم، از آنها استفاده کنید و مسائل را بیاموزید حتی اگر استان خودتان نشد از استان همسایه استفاده کنید.
بهترین توفیقم مؤذن حرم بودن است
این استاد قرائت قرآن که سالهاست مفتخر به اذانگویی در حرم امامرضا(ع) است، در رابطه با حال و هوای حرم گفت: بنده بهترین توفیقی که در زمینه قرآن پیدا کردم این است که مؤذن حرم هستم و این را با چیزی عوض نمیکنم، خیلی مواقع خیلی موقعیتها برایم پیش آمده ولی این اذان گفتن در حرم را با چیزی عوض نکرده و نمیکنم حال و هوای انسان در حال قرائت و اذان در حرم با چیزی قابل مقایسه نیست.
این استاد قرائت قرآن که بزرگترین آرزوی خود را عاقبتبخیری و مأجور شدن با قرآن میداند در رابطه با آیاتی از قرآن که بیشترین تأثیر را روی وی گذاشته است، گفت: آیاتی که با ربنا شروع میشوند و آیات پایانی سوره حشر بیشترین تأثیر را روی بنده گذاشته است.
پناهی که خیلی از اوقات را درحرم و مجاور امام هشتم است در پاسخ به سؤال خبرنگار نبأ در این رابطه که در گفتوگو با امامرضا(ع) کدام گفتوگوها بیشتر به دلتان نشسته است گفت: آقا عزتی که در دنیا به من دادید، بعد از مرگ هم دریغ نفرمایید و بعد از مردن جنازهام را برای یک لحظه هم که شده در حرم بگذارند و سپس خارج شوم.
وی در پاسخ به این سال که چه رویداد قرآنی میتواند شما را شاد کند گفت: اگر نهضت قرآنآموزی شروع شود خیلی خوشحال میشوم چرا که یکی از بزرگترین نیازهای قرآنی کشور در گروی این رویداد خواهد بود و میتواند اثرات و ثمرات بسیاری برای فضای قرآنی جامعه داشته باشد.
پناهی که سالهاست به عنوان یک قاری بینالمللی در مسابقات متعددی در سطح بینالمللی شرکت داشته در رابطه با دیگر کشورها نسبت به قاریان ایرانی اظهار کرد: دیدگاه دیگر کشورها نسبت به قاریان ایرانی خیلی خوب است و این هم به برکت نظام جمهوری اسلامی و هم پیشرفت قاریان از لحاظ فنی است.
وی در پایان این گفتوگو صحبتهای خود را با یک جمله کلیدی به عنوان حسن ختام بحث به پایان برد و گفت: اگر خیر دنیا و آخرت را میخواهید، آن را در قرآن بیابید.