حادثه تلخ مرگ حجاج در رمی جمرات و سرزمین منا آنقدر تلخ است که به دور از هر نوع نگاه و نگرش خاص باز هم نمی توان از آن درگذشت، بیکفایتی آل سعود در اداره امور زائران خانه خدا و بیتوجهی به اصول اولیه راهبردی زوار بقدری مشهود است که با هیچ دلیل و بهانهای نمیتوان آنرا به فراموشی سپرد.
فارغ از تلخی این حادثه، ظهور و بروز بازتابهای آن در جامعه ایرانی جای تأمل و تفکر دارد، نظریاتی که به لطف فضای مجازی و در شبکههای اجتماعی به قدری زمینه ظهور یافته که شاید نشانگر تفکرات خفته و ساکنی باشد که در طول سالها حتی تصور بازگشت آنها نیز وجود نداشت.
نگاه دقیق به متن و ساختار نظراتی که به سرعت در میان افراد جابجا میشود نشان میدهد غالب این مطالب توسط چند گروه خاص نوشته شده و مردم عادی تنها در حال جابجایی این محتوا هستند و کاربر عادی تنها بسته به علاقه خود مروج نظرات یک طیف خاص میشود؛ آنچه حائز اهمیت است خلأ سواد رسانهای و به تبع آن موجسواری و شیطنت نویسندگان اصلی از این حادثه و داغ جانگداز است.
نظرات در فضای مجازی از سرسختترین گروههای نالسیونالیست تا افراطیترین طیفهای مذهبی در نگاه نخست شاید زمینه تقابل آرا باشد اما در واقع نشانه تلخی از بیتوجهی به محتواهای تولید شده در فضای مجازی است؛ که البته گروههایی مردم را به صفآرایی در مقابل هم دعوت میکنند و در مقابل از گروههای فعال صالح و خیرخواه مردم در فضای مجازی برای تلطیف فضا و سوق دادن مردم به سمت محتوای اصیل هیچ خبری نیست.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ در این مجال و در زمان بازگشت حجاج یک امر بسیار لازم و ضروری است که شاید در جریان اخبار داغ و غمبار از دست رفتن هموطنانمان کمرنگتر شده باشد و آن هم چگونگی مرهم گذاشتن بر زخمهای نمکخورده خانوادههای حجاج از دست رفته است.
در فضای مجازی آنچه بین گروههای مختلف رد و بدل میشود از همه جنس و رنگی است ولی هماکنون زمان آن رسیده که همصدا با هم، به خانوادههای داغدار تسلیت بگوییم. برخی از کارها و کمکهای روانشناختی را در این ایام دشوار می توان انجام داد تا التیام کوچکی بر زخم آسیبدیدگان و بازماندگان حادثه و خانوادههای کشته شدگان باشد.
1. نیت کمک داشته باشید. شاید به نظر ساده و بدیهی برسد، اما واقعا در ابتدا باید نیت شما کمک به همنوعان باشد و نه افزودن بر دردهای آنان. متأسفانه در این ایام سخت، به کرات شاهد ساخت جوکها و کنایهها درباره این فاجعه و پخش گسترده آنها در شبکههای اجتماعی بودهایم. به نظرم کسانی که آنها را میسازند، و کسانی که بازنشرشان میدهند، نیتشان هر چه بوده، کمک نبوده است.
2. درباره نحوه کمک خود، از پیش بیندیشید و تصمیم بگیرید؛ یک برنامه واضح، روشن و عینی درباره کمک بریزید، یکی از بهترین کارها، ملحق شدن به فراخوانهای اجتماعی و تلاشهای گروهی است.
3. به حرفها و مویههای بازماندگان یا خانوادهها گوش کنید. اگر احیانا در مکه هستید و در اطرافتان کسی هست که عزیزی از دست داده است، یا در ایران دسترسی به خانواده معزی دارید، به حرفها، نگرانیها و حتی عزاداریها و گلایههای آنان گوش دهید و با آنان همدلی کنید. دقت کنید که نباید مانع گریه آنها شوید. از جملاتی مانند محکم باش، مرد گریه نمیکند، خدارو شکر که تو سالمی، اون که رفت و راحت شد و مواردی از این قبیل به هیچ وجه- و باز هم تأکید می کنم به هیچ وجه- استفاده نکنید. کار درست میتواند صرفا گوش دادن و یا نهایتا گفتن جملاتی مانند حق داری، درکت می کنم و آرزوی صبر برای ایشان باشد. اعلام این که در کنارت هستم و هر کمکی از دستم بربیاید انجام خواهم داد نیز بسیار مفید است.
4. خود را به جای فرد مقابل بگذارید. مردم معمولا فکر میکنند که اتفاقات بد فقط برای دیگران میافتد. در حالی که هر کدام از ما واقعا ممکن است که تحت تاثیر یا در مرکز یک حادثه بد باشیم، به این فکر کنید که اگر خودتان دقیقا به جای طرف مقابل بودید، انتظار چه نوع رفتاری را داشتید.
5. درباره حادثه اطلاعات مفید جمعآوری کنید. اگر در مکه هستید، سعی کنید اطلاعات مفید و قابل اتکا درباره حادثه، نحوه کمک و حتی شرایط فعلی خود و افراد دیگر جمعآوری کنید. داشتن اطلاعات مفید ممکن است در لحظات بحرانی بعدی و کمک به بازماندگان و زخمیها، بسیار کمککننده باشد.
موارد فوق، خلاصهای از کمکهای روانشناختی است که میتوان در این شرایط انجام داد. امیدوارم که هر کدام از ما خود را نه یک فرد مجزا، که عضو ملتی متحد بدانیم که آسیب و فاجعهای برایش رخ داده است، بیایید تمام تلاشمان آن باشد که از اندوه، و غم هم وطنانمان بکاهیم.