از آمادگی برای حضور فرهنگی در فرانکفورت تا سیاسی‌بازی آلمان‌ها
گروه ادب: وقتی پای سیاسی‌بازی آلمان به رویکرد برگزاری نمایشگاه فرانکفورت باز شد، جمهوری اسلامی ایران که خود را برای حضور جدی در این عرصه آماده کرده بود، اعلام کرد که در این رویداد شرکت نمی‌کند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نمایشگاه کتاب فرانکفورت یکی از مهمترین نمایشگاه‌های جهان است و چند سالی است که ایران حضور جدی در معرفی نشر خود در این نمایشگاه را پیش گرفته و در سال گذشته بود که حضور نسبتاً خوبی در این نمایشگاه داشت و برنامه‌ها برای حضور جدی کلید خورد، اما این برنامه‌ریزی‌ها در سال 1394 و به نوعی پس از پایان نمایشگاه کتاب تهران صورت جدی به خود گرفت.
از اردیبهشت امسال تا یک هفته گذشته، جلسات متعددی پیرامون حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت برگزار و تقریباً همه برنامه‌ها قطعی شده بود و ویزای مسافران آلمان نیز صادر. در این نمایشگاه قرار بود ۱۶ ناشر به صورت مستقل در نمایشگاه کتاب فرانکفورت غرفه داشته و فضایی نیز از غرفه ملی برای تشکل‌های نشر دایر شود.
اما به یک باره خبری درباره حضور سلمان رشدی، نویسنده هتاک و مرتد به عنوان سخنران این نمایشگاه منتشر شد که در ساعات ابتدایی نشر این خبر با وجود اینکه رسانه‌های ایران چندان واکنش و بازتابی نسبت به این خبر نداشتند، اما این موضوع در روزهای بعد از آن جدی‌تر شد.
در ابتدا مسئولان موضوع نگارش نامه اعتراضی را در برنامه خود قرار دادند تا مسئولان نمایشگاه فرانکفورت در تصمیم خود تجدیدنظر کنند، اما با این نامه پاسخی از طرف مقابل دیده نشد تا اینکه رئیس نمایشگاه فرانکفورت در پاسخ به نامه اتحادیه ناشران ایران گفت که از حضور سلمان رشدی در این نمایشگاه خرسند است و راهی برای حذف برنامه سخنرانی وی وجود ندارد و باقی صحبت‌ها را به زمان حضور ایران در این نمایشگاه موکول کرد.
مسئولان فرهنگی کشورمان که در دو راهی رفتن یا نرفتن بودند، تصمیم را بر نرفتن گرفتند تا پاسخی قاطع به یورگن بوس و سایر دست‌اندرکاران این نمایشگاه داده باشند؛ اما اینکه این بهترین راه یا سهل‌ترین راهکار برای حل این مشکل بوده است، جای بحث دارد.
در ادامه نظر برخی از مسئولان و کارشناسان این حوزه درباره حضور سلمان رشدی در نمایشگاه فرانکفورت و تحریم این نمایشگاه از سوی ایران آمده است که در ادامه می‌خوانیم:
صالحی:
سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید: وقتی شعار یک نمایشگاه معتبر و دارای قدمت، آزادی بیان مطرح می‌شود و آزادی بیان به سلمان رشدی آدرس پیدا می‌کند و این نویسنده مرتد در کنفرانس خبری می‌خواهد حضور یابد، می‌شود غلط اندر غلط. یعنی شما خود این شعار و فرهنگ را مخدوش می‌کنید.
آموزگار:
محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان ایران معتقد است؛ اقدام نمایشگاه کتاب فرانکفورت در دعوت از سلمان رشدی علاوه بر آزردگی همکاران ناشر مسلمان در سراسر جهان و از جمله در ایران، بیانگر فاصله گرفتن این نمایشگاه از رویکرد حرفه‌ای و صنفی و نفوذ شائبه‌های ایدئولوژیک در حوزه نشر است که به افزایش افراطی‌گری و تشدید فاصله‌های فرهنگی بین کشورها و ملت‌ها منجر خواهد شد.
اتحادیه ناشران مسلمان:
اتحادیه جهانی ناشران مسلمان علیرغم تمهیدات و انجام مقدمات برای حضور در این نمایشگاه، اعلام می‌کند چنانچه در این روزهای منتهی به برگزاری، مسئولین این نمایشگاه در دعوت از این عنصر هتاک و موهن(سلمان رشدی) تجدید نظر ننموده و منصرف نشوند، به احترام خواست و عواطف مبتنی برعقل و منطق مسلمانان و آزادی‌خواهان جهان، از حضور در شصت و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت آلمان در سال (1394ه.ش؛ 2015 م) خودداری می‌کند.
مدیر انتشارات جمال:
حجت‌الاسلام سبحانی‌نیا، مدیر انتشارات جمال که حضور پررنگ در عرصه نشر بین‌الملل دارد، درباره حضور یا عدم حضور ایران در نمایشگاه فرانکفورت می‌گوید: نرفتن با وجود هزینه‌ای که کرده‌ایم ننگ به شمار نخواهد رفت، وقتی که عزت فرهنگ اسلامی ایرانی را نشانه بگیرند و نرفتن تأثیرگذار داشته باشیم و به این گزینه فکر کنیم که راهکار بهتری در پیش گرفته شود؛ چرا که این موضوع از دست یک ناشر یا تشکل خارج است.
وی می‌افزاید: نمایشگاه‌های بین‌المللی فرصتی برای ارائه نشر و قدرت فرهنگی است، اما زمانی که قرار باشد قدرت سیاسی و فرهنگی کفر بر ارائه قدرت نشر غلبه کند، در این امور مسائل سیاسی را مقدم بر مسائل فرهنگی می‌دانیم و نمی‌گوییم رفتار حرفه‌ای می‌گوید، کتاب جدا، سیاست جدا، چرا که اینها به هم گره خورده و اولویت هم با عزت اسلامی ایرانی است، نه با شوکت نشر و صنعت.
مدیر نشر معارف:
مسعود پیرمرادیان، مدیر نشر معارف نیز می‌گوید: در صورت عدم اصلاح برنامه حضور این نویسنده مرتد، باید کشورهای اسلامی به ویژه ایران، این نمایشگاه را تحریم کنند که این امر ناظر به این قضیه است که حکم ارتداد این فرد را رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) صادر کرده‌اند و همانطور که در آن مقطع رهبری ایران سلمان رشدی را یک فرد ملحد اعلام کرد، در حال حاضر هم در عکس‌العمل جدید، مسئولان کشور ایران باید پیشگام باشند که نمایشگاه را تحریم کنند.
سرشار:
محمدرضا سرشار، نویسنده و منتقد گفت: حضور در نمایشگاه فرانکفورت زمانی ارزش دارد که بتوانیم با مترجم‌ها و ناشران جهان قراردادهای گسترده و خوبی ببندیم و به گسترش فرهنگ اسلامی ایرانی، ارزش‌های انقلابی خود و صنعت نشر کشور کمک کنیم. در حالی که حضور ایران در نمایشگاه فرانکفورت بعضاً بیشتر محدود به بردن عزیزکرده‌های بی‌سببی شده است که روزنه دعا را پیدا کرده‌اند و صرف نظر از اینکه کدام جناح روی کار باشد تقریبا هر سال با هزینه بیت‌المال در این نمایشگاه و نمایشگاه‌های مشابه حضور دارند تا اروپاگردی کنند و در کنار آن، در ارتباط با آثار خود و دوستانشان قراردادهای معدودی به صورت شخصی ببندند، وگرنه ما که تا به حال ندیده‌ایم در مورد آثار سایر نویسندگان - خاصه ارزشی – کشور قراردادهای قابل توجهی در این نمایشگاه‌ها بسته شود.
