تأیید برجام و اثرات آن بر بازار مالی اسلامی ایران

بعد از حدود دو سال مذاکرات نفس‌گیر هسته‌ای و سپس بررسی برجام در مجالس ایران و آمریکا و تأیید این موضوع از جانب آنان در نهایت این موضوع با شروطی به تأیید رهبر انقلاب اسلامی هم رسید تا شرایط قانونی برای اجرای برجام فراهم شود و اکنون همه چشم‌انتظار آثار اجرای آن علی‌الخصوص در بعد اقتصادی و حتی تأثیر آن بر توسعه اقتصاد اسلامی و بانکداری اسلامی در ایران هستند.

آثار اجرای برجام بر بازار مالی اسلامی ایران

مسلم است که برداشته شدن تحریم‌ها، شرایط برای توسعه سرمایه‌گذاری و ارتباطات مالی و بانکی بین ایران و سایر کشورها از جمله بانک‌های اسلامی آنان را فراهم خواهد کرد و در مرحله اول برخی از زخم‌های اقتصادی ایران را التیام می‌بخشد؛ البته در صورتی‌که همه تحریم‌های اقتصادی و مالی که برعلیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شده‌اند، از میان برداشته شوند.

براساس آخرین آمار، سهم ایران از دارایی‌های مالی اسلامی جهان حدود 40 درصد است و هرچند در دوران تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی، توانایی شبکه بانکی کشور به شدت کاهش پیدا کرد واین امر آثار منفی بر  بانکداری و مالی اسلامی ایران هم بر جای گذاشت اما این سیستم در دوران پساتحریم می‌تواند با برقراری ارتباطات گستره با نهادهای مالی اسلامی بین‌المللی، اتمام بسیاری از پروژهای خود را با استفاده از انتشار صکوک و استفاده از تأمین مالی اسلامی انجام دهد.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی، میزان نقدینگی بانک‌های ایران را به شدت کاهش داده و با رفع تحریم‌ها و ورود سرمایه‌های بلوکه‌شده به کشور، سایر سرمایه‌گذاری‌ها و همچنین مراجعه گسترده‌تر ایران به بازار مالی اسلامی مشکلاتی از این قبیل نیز برطرف خواهد شد و سرمایه‌گذاران هم به ایران به عنوان مرکزی امن برای بازار مالیه اسلامی توجه خواهند کرد.

تأثیر رفع تحریم‌ها بر بازار بورس

بازار سرمایه ایران در دوران تحریم‌ها بدترین دوران خود را سپری کرد و روشن است که با توجه به ارتباط همه نهادهای اقتصادی، توسعه سایر بخش‌ها باعث بهبود عملکرد بازار سرمایه هم خواهد شد و با توجه به کمبود نقدینگی در این بازار که مشکلات عدیده‌ای را برای آن پدید آورده است رفع تحریم‌ها می‌توان شوک مثبتی برای بازار سرمایه تلقی شود.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که رونق بورس در خلأ اتفاق نمی‌افتد بلکه بازار سرمایه برای رونق خود نیازمند ارتباطات گسترده با سایر بورس‌های جهان است و البته مدت زیادی از تصویب برجام نگذشته بود که بورس‌های ایران و کره‌ جنوبی به عنوان دهمین بورس برتر جهان توافق همکاری امضاء کردند و قطعا اقداماتی از این دست و توسعه ارتباطات، آثار مثبت خود بر بهبود عملکرد بازار بورس ایران بر جای خواهد گذاشت.

نتیجه‌گیری

همانگونه که اشاره شد، اجرای برجام هم در بعد متعارف و هم بازار مالی اسلامی ایران روندها را بهبود خواهد بخشید اما نکته‌ای که نباید از آن غافل شد این است که در صورت مدیریت نادرست، اجرای برجام و رفع تحریم‌ها ممکن است عواقب منفی بر اقتصاد کشور هم در پی داشته باشد، از جمله اینکه کشور را به مکانی برای کالاهای مصرفی خارجی تبدیل کند که می‌تواند تولید کشور را با بحران‌های جدی موجه کرده و نرخ رشد اقتصادی همانند چند سال گذشته در وضعیت منفی قرار گیرد.

اما با همه این اوصاف، برای اقتصادی که بیش از سه‌دهه تحت شدیدترین تحریم‌های اقتصادی قرار داشته و رشد اقتصادی منفی وحتی تورم 40 درصدی را هم تجربه کرده است، رفع این تحریم‌ها، در صورت مدیریت صحیح اقتصادی، باعث ایجاد خونی تازه در رگ‌های اقتصاد ایران خواهد شد و این امر می‌تواند آثار مثبت خود در توسعه بازار مالی اسلامی را هم ایفا کند.

اکبر ابراهیمی