شرایط اکران فیلم‌های دینی در سینمای ایران مساعد نیست
گروه هنر: سینمای ایران با شرایطی که دارد، امکان مناسب برای اکران فیلم‌های دینی را دارا نیست.
آخرین رقمی که از فروش فیلم «محمد رسول الله» از سوی روابط عمومی این فیلم اعلام شده، گذر از مرز 12 میلیارد است، رقمی که شاید از آن به عنوان یک از پرفروش‌های سینما نام برده شود، اما اگر بخواهیم این میزان فروش را با قیمت بلیط سینماها مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که تقریباً یک میلیون و پانصد هزار نفر این فیلم سینمایی را دیده‌اند! این تعداد تماشاگر برای چنین فیلمی به هیچ وجه قابل توجیه نیست، چون در کشوری که نزدیک به 80 میلیون نفر جمعیت دارد، مناسب نیست.
این میزان مخاطب در حالی است که تا یک یا دو دهه پیش فیلم‌های پرفروش سینما آثاری بودند که تقریبا 20 تا 30 درصد مردم آن را تماشا می‌کردند. با این توضیح می‌خواهیم بررسی کنیم که چه اتفاقی رخ داده که سینمای ایران به چنین وضعیتی مبتلا شده است.
قدم اول در این بحث به گسترده شدن وسایل ارتباطی جمعی برمی‌گردد به این معنا که دیگر مردم برای فیلم دیدن تنها سینما را به عنوان گزینه موجود در اختیار ندارند، بلکه شبکه‌های مختلف تلویزیونی دائماً در حال نشان دادن فیلم‌های سینمایی هستند. برای همین مقداری از اوقات فراغت مردم به این طریق پر می‌شود.
مطلب دیگر به گسترده شدن شبکه نمایش خانگی بازمی‌گردد. مردم دریافته‌اند هر فیلمی که در سینماها به نمایش درمی‌آید بعد از مدتی در شبکه‌های نمایش خانگی نیز عرضه می‌شود. آنهم به قیمت بسیار پایین، برای همین بهتر می‌بینند منتظر بمانند تا فیلم مورد نظرشان با کمی تأخیر در شبکه نمایش خانگی عرضه شود. این نوع فیلم دیدن برای خانواده‌های قشر متوسط و ضعیف یک صرفه جویی کامل اقتصادی نیز است زیرا اگر یک خانواده پنج نفره بخواهند به سینما بروند با حساب هزینه رفت و آمد و غذایی که قرار است بیرون صرف کنند، نزدیک 100 هزار تومان پول خرج می‌کنند، در صورتیکه در شبکه نمایش خانگی تنها با 2500 تومان فیلم مورد نظر خود را می‌بینید!
در کنار شبکه نمایش خانگی، امکان دانلود رایگان فیلم‌های سینمایی، آسیبی دیگری است که سینما را تهدید می‌کند چون برخی حاضر به هزینه کردن برای یک دی وی دی نیستند و آن را رایگان دانلود می‌کنند. این وضعیت در شرایطی است که به لحاظ شرعی و قانونی این رفتار اشکال دارد. نکته دیگر اینکه برای مردم در این حوزه اطلاع‌رسانی صحیح انجام نشده است، چون اگر بدانند که فیلم ندیدن آنها در سالن سینما منجر به این امر خواهد شد که در آینده فیلم تولید نشود در نتیجه چیزی برای دیدن هم وجود نخواهد داشت. همانند بسیاری از کشورها که تولید داخلی آنها کمتر از 10 درصد فیلم‌های اکران را تشکیل می‌دهد و همه سالن‌ها در اختیار فیلم‌های هالیوودی است.
درباره مشکل فوق برخی‌ها قدرت پایین مردم را به لحاظ اقتصادی دلیل این امر می‌دانند، در صورتیکه اینگونه نیست، بلکه این رفتار غلط ریشه در مسائل فرهنگی دارد. مثالی در این زمینه می‌زنیم؛اکثر مردم کشور پرجمعیت هند فقیر هستند، اما سینمای آنها رونق داخلی و جهانی دارد چون در ابتدای امر مردمش عاشقانه سینمایشان را دوست دارند و برای آن هزینه می‌کنند. حال این وضعیت را با کشور خودمان مقایسه کنید که در قیاس با هند مردم مرفه‌تری دارد؛ مردمی که برای غذاهای فست‌فود هزینه بسیار می‌کنند، اما برای دیدن فیلم در سینما، خست عجیبی دارند.
مطلب دیگر به رشد روز افزون ماهواره‌ها مربوط می‌شود. این روزها تعداد کانال‌های ماهواره‌ای بی‌اندازه زیاد شده است به نحوی که در یک زمان بیش از 20 یا 30 کانال فیلم و سریال به زبان فارسی پخش می‌کنند! اما راه مقابله دولتمردان با این رسانه چه بوده است؟ جواب این سوال تنها به برخوردهای فیزیکی ختم می‌شود که نتیجه‌ای هم در پی نداشته است. همانگونه که این روش در مواجه با ویدیو نتیجه نداد. برای مبارزه فرهنگی ابزار فرهنگی نیاز است که ما هنوز آن را درک نکرده‌ایم، البته با اضافه کردن کانال‌های تلویزیونی قدم‌هایی برداشته‌ایم اما آن اقدامات به هیچ وجه کافی نیست، چون این شبکه برنامه‌های تولیدی می‌خواهند، فیلم‌ها و سریال‌هایی که با کیفیت بالا بتواند مردم را پای شبکه‌های داخلی نگه دارد.
در کنار موضوعات مطرح شده، یک مسئله دیگر نیز وجود دارد. آن نیز به کیفیت فیلم‌ها و سریال‌های ما برمی‌گردد و کارهایی که عمدتاً کیفیت لازم را ندارد. این ضعف‌ها در دو آیتم مشخص خلاصه می‌شود. ضعف فیلمنامه و ضعف ساختار، منظور اینکه تولیدات داخلی یا کارهایی سطحی یا شعاری هستند یا به لحاظ فنی، بسیار ابتدایی، در حالیکه فیلم‌های روز سینمای جهان امکان هر رؤیا‌پردازی را به مخاطب می‌دهد.
در کنار تمام ضعف‌های مطرح شده، دلایل دیگری هم وجود دارد که در جای خود می‌توان به آن پرداخت اما در حوصله این یادداشت نمی‌گنجد. به هر حال فیلم « محمد رسول الله» اثری است که مایه افتخار سینمای ایران است که باید از آن حمایت کرد، در این میان این فیلم هم مثل بسیاری از شاهکارهای سینمای ضعف‌های خاص خود را دارد، اما در مجموع کاری الگو در سینمای جهان اسلام محسوب می‌شود.
در پایان باید امیدوار باشیم که اکران خارجی این فیلم خوب باشد تا بتوان به بازخوردهای خارجی خوبی دست یافت، به ویژه در شرایطی که در جهان امروز تبلیغات منفی بسیاری نسبت به اسلام و حضرت رسول الله(ص) در حال انجام است.
