کتابت قرآن؛ نهایت آرزوی یک خوشنویس/ اعمال سیاست‌های کشورهای عربی جهت اشاعه خط عثمان طه + فیلم

به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، رضا ولی‌زاده، خوشنویس برجسته‌ کشوری به بیان نحوه ورود خود به عرصه کتابت قرآن کریم پرداخت و گفت: من و برارم در سال ۱۳۶۷ فارغ‌ التحصیل انجمن خوشنویسان شدیم و از همان‌جا کار کتابت را آغاز کردیم؛ در حیطه فعالیت خوش‌نویسی چند راه پیش روی یک شخص قرار دارد، یکی از مهم‌ترین مسیرها، راه کتابت قرآن است.

کتابت قرآن؛ نهایت آرزوی یک خوشنویس

وی اظهار کرد: در ابتدا به خطاطی کارهای ادبی با سفارش ناشران پرداختیم، نخستین کاری که در زمینه خطاطی ارائه دادم کتابت دیوان پروین اعتصامی بود سپس کتابت دیوان حافظ و گلستان سعدی را به عهده گرفتم بدین جهت می‌توان گفت که کارهای متعدد ادبی در این زمینه توسط بنده به تحریر درآمده است؛ پس از مدتی وارد حیطه فعالیت‌های مذهبی شدم و دو بار کلیات مفاتیح الجنان را در این مدت زمان به قلم تحریر درآوردم که از حجم بسیار بالایی برخوردار بود، پس از آن ۹ بار به کتابت منتخب مفاتیح الجنان پرداختم.

ولی‌زاده در رابطه با آرزو و اوج حرفه‌ای یک خوشنویس عنوان کرد: سال ۱۳۷۷ نخستین سفارش قرآنی از سوی انتشارات عنایت‌پور به بنده سپرده شد، آرزوی من و اوج کار یک خوشنویس، کتابت قرآن است، کمی ناباورانه با این سفارش روبه‌رو شدم و با عنایت و یاری خداوند وارد این حیطه شدیم و کتابت قرآن کریم را آغاز کردیم، از سال ۱۳۷۷ تا به امروز تنها کار کتابت قرآن را به عهده دارم و هم اکنون دهمین کتاب قرآن را نیز خطاطی کرده‌ام.

وی در ادامه سخنانش افزود: در مسیر کتابت قرآن، نمونه‌های بسیاری وجود دارد، همانند کتابت بازاری یا کتابت هنری، هشت بار کتابتی که توسط بنده صورت گرفت نمونه کتابت بازاری بود که مطابق با سلیقه ناشر و عموم مردم ارائه شد؛ متأسفانه از آن جهت که نمونه بازاری، بیشتر از نمونه هنری طرفدار دارد و ناشر نیز در این رابطه اعمال سلیقه می‌کند و از کاتب خواستار اثر عامه پسند است از این‌رو کتابت هنری قرآن کریم کمتر به بازار عرضه می‌شود، خوشبختانه دو اثری که هم اکنون از جانب بنده نگاشته شده از عیار هنری با درجه بالا برخوردار است؛ اما از این پس دغدغه ما بیشتر، ارائه کار هنری است تا نمونه بازاری.

اعمال سیاست‌های کشورهای عربی در جهت اشاعه خط عثمان طه

این خوشنویس برجسته با بیان اینکه کتابت قرآن تنها در دو دوره تیموری و صفویه جریان داشته است؛ ادامه داد: آن پس دیگر کتابت قرآن در ایران نداشته‌ایم؛ کشورهای عربی همانند کشور عربستان سیاست‌هایی را به جهت اشاعه خط نسخ عربی و عثمان طه اعمال کردند که امروزه به قرآن عثمان طه معروف است؛ هم‌اکنون مجموعه کشورهای اسلامی از این قرآن بهره می‌برند و به سبب سیاست‌هایی که در پیش گرفته‌اند این خط فراگیر شده است.

وی یادآور شد و گفت: خوشبختانه امسال، سومین سالی است که مرکز طرح و نشر قرآن کریم که تحت نظارت مستقیم مقام معظم رهبری و بیت رهبری اداره می‌شود اقدامات بسیار خوبی در این راستا انجام داده است؛ فعالیت‌های این مرکز به گونه‌ای است که در سه سال گذشته خط نسخ ایرانی، بار دیگر احیاء شد، زیرا پیش از این، خط نسخ ایرانی کاملاً به فراموشی سپرده شده بود و تعداد افرادی که به خط نثر ایرانی خطاطی می‌کردند به ده تن نیز نمی‌رسید؛ از این‌رو نسل آینده ما نمی‌توانست شاهد نگارش قرآن به این خط باشد، این مرکز در زمان مناسب با برگزاری فراخوان، تمام خطاطانی را که در هر سبکی نسخ می‌نوشتند در یک مجموعه گرد هم آورد.

برتری عیار هنری خط نسخ ایرانی، نسبت به خط نسخ عربی

ولی‌زاده تصریح کرد: هم اکنون در هر ماه یک جلسه در این مرکز برگزار می‌شود و ضمن معرفی به دیگر اعضاء و دایر کردن کلاس‌ها با مدیریت استاد بنی‌رضی و استاد عبدالرضائی که بزرگان این عرصه هستند در این زمینه به فعالیت‌ می‌پردازیم؛ به شخصه شاهد بودم که در این سه سال تحولی در این زمینه رخ داد که سه سال اخیر با سیزده سال پیش از آن که آغاز فعالیت‌های بنده در این عرصه است، برابری می‌کند که حتی تأثیر مثبت نیز در کار بنده داشت.

وی بر نقش کلیدی این مرکز در احیای کتابت قرآن کریم تأکید کرد و گفت: خط نسخ ایرانی به سبب اقدامات مرکز طرح و نشر قران کریم بار دیگر مطرح شد و بنده گمان می‌کنم که اگر اوضاع بر همین منوال پیش رود شاهد تغییرات مثبتی در این زمینه باشیم، زیرا حرکت کتابت قرآن با خط نسخ کشورمان آغاز شده و چهار یا پنج جلد از آن نگاشته شده است که یکی از این جلدها توسط بنده کتابت می‌شود و قرار بر آن است که در سال‌های آینده در تیراژهای بالا چاپ شود و همانند کتابت عثمان طه تا آنجایی که کشورهای خاورمیانه بپذیرند، پخش شود.

زیبایی کلام خداوند، زیباترین خطاطی را می‌طلبد

این خوشنویس برجسته افزود: صراحتاً عرض می‌کنم که از جهت عیار هنری، خط نسخ ایرانی برجسته‌تر و برتر از خط نسخ عربی است، هر چند که خط نسخ عربی در این حیطه بسیار ارزشمند است و ما آن را به عنوان یک سبک برتر می‌پذیریم، اما قرآنی که توسط عثمان طه نوشته شده است و حتی خود ایشان نیز می‌داند خط درجه دوم و درجه سوم محسوب می‌شود؛ به جهت واضح، خوانا، کتابی و روزنامه‌ای بودن این خط است که از آن استفاده می‌شود و خودشان نیز واقفند که از لحاظ عیار هنری آن را به حداقل رساندند که هم این امر موجب شده است که قابل مقایسه با خط نسخ ایرانی نباشد و همچنین از جهت زیبایی و نسبت‌های طلایی که در خط نسخ فارسی قرار دارد، نمی‌توان آن را با خط عثمان طه مقایسه کرد.

وی زیبایی کلام خداوند را دلیلی بر به کارگیری کتابت آن به وسیله خطی زیبا دانست و گفت: قرآن کلام زیبایی است و ما آن را کلام خداوند می‌دانیم، از این جهت باید با زیباترین خط نگاشته شود، قران با کتاب‌های ادبی و اشعار متفاوت است، بنده گمان می‌کنم که خط نسخ ایرانی بسیار زیباتر از خط نسخ عربی است، زیرا خط نسخ عربی را تحت‌الشعاع عامه پسند بودن قرار داده‌اند و از عیاری هنری آن کاسته شده است، امیدورام که بتوانیم قدمی مؤثر در این راستا برداریم.

کاربردی نبودن خط نسخ ایرانی از دیدگاه برخی از کشورهای عربی

ولی‌زاده گفت: البته بیشتر زمان ما صرف کتابت قرآن می‌شود اما مسئولان دارالکتاب تا حدودی این کار را انجام دادند، هر چند برخی از کشورها این خط را قبول دارند؛ اما برخی از کشورها همچنان خط نسخ ایرانی ما را نپذیرفتند، البته به عنوان یک خط هنری آن را قبول دارند اما آن را کاربردی نمی‌دانند، آنها معتقدند که خطوط می‌بایست در سطح قرار بگیرد و بازی‌های گرافیکی به حداقل برسد و از جهت خوانا و سهل‌القرائت بودن به آن توجه شود؛ البته هر چقدر این حرکات پایین آورده شود کیفیت خط نسخ کاهش می‌یابد، ما همچنان در اختلاف کتابت با کشورهای عربی قرار داریم؛ البته ما درصد آن هستیم که مشکلات پیش آمده در این حیطه را برطرف کنیم، هم‌اکنون مرکز طرح و نشر قرآن کریم که سفارش کتابت چنین قرآن‌هایی داده، مجموعه‌ای از شرایط را برای ما در نظر گرفته است.

وی به بیان شرایط ارائه شده از سوی مرکز طرح و نشر قرآن کریم پرداخت و گفت: شرط نخست آن است که تعداد صفحات قرآن ما باید مطابق با تعداد صفحات عثمان طه باشد که چنین شرطی، مشکلاتی را برای ما ایجاد می‌کند به عنوان مثال ما باید شلوغ‌ترین صفحه را در کنار خلوت‌ترین صفحه قرار دهیم و فضاسازی را باید به گونه‌ای انجام دهیم که قرائت کنندگان متوجه آن خلوت و جلوت و نقطه افتراق آن نشوند؛ به یاری خدا قدم‌هایی برداشته شده است که این آسیب‌‌ها را به حداقل برسانیم.

«ابن مقله»؛ مبدع خط نسخ ایرانی

این خوشنویس برجسته در رابطه با ضرورت کتابت قرآن به خط نسخ ایرانی گفت: کتابت قرآن به خصوص برای ناشران، یک آرزو است؛ هر ناشری که حتی اثرهای متفرقه و یا دانشگاهی چاپ می‌کند حد اعلای فکرشان این است که روزی به مرحله‌ای برسند که قرآن چاپ کنند و در صدد آن هستند قرآنی را که مختص به خودشان است به چاپ برسانند نه قرآنی را که رواج دارد و یا در بازار عرضه می‌شود؛ هر ناشری راغب است که یک جلد اختصاصی از قرآن برای خود داشته باشد؛ بنده 9 بار قرآن را کتابت کردم اما هر ناشری نمی‌تواند از طریقه کتابت انتشارات دیگری استفاده کند و نیازمند آن است که کسب اجازه از ناشر پیشین داشته باشد که عموماً کمتر توافق صورت می‌گیرد.

وی ادامه داد: نکته دیگر آن است که ناشر تمایل دارد که کتابت قرآن را از نقطه صفر آغاز کند، یعنی ابتدا سفارش دهد و پس از آن خطاطی کند و در نهایت از نوع کتابت غلط‌ گیری شود و زمینه مجوز گرفتن و به چاپ رساندن آن فراهم شود؛ به عبارتی تمایل دارند که قرآن را از صفر تا صد، خودشان به عهده بگیرند.

ولی‌زاده در رابطه با سیر کتابت قرآن در طی قرون متوالی گفت: کتابت قرآن یک سیر بسیار طولانی را طی کرده است؛ پس از صدر اسلام آن زمانی که قرآن منتشر شد و به کشورهای اسلامی راه یافت به کشور ما نیز وارد شد، این خط همان خط کوفی است که مطابق با فرهنگ عرب‌ها نگاشته می‌شد؛ در حدود ۷۰۰ سال پیش هنرمندی به نام «ابن مقله» که هفت خط اسلامی را ایشان خطاطی می‌کرد، قدم‌های نخست را در این زمینه برداشت و توانست خطی را ابداع کند که از خط کوفی جدا باشد و به نوعی خط مختص به ایرانیان قلمداد شود.

مظلومیت هنر خطاطی و خوشنویسی به جهت ماهیت پس پرده بودن آن

وی افزود: از آن پس خط نسخ ابداع شد، البته کمی متفاوت از خط امروزی بود و قدم‌های ابتدایی این خط را طی می‌کرد اما در طی چند صد سال اخیر، پیشرفته‌تر شد و به تکامل دست یافت و آن زمان که با دوره تیموری و صفوی مقارن شد دیگر این خط به اوج خود در زمینه هنری، اعراب‌گذاری و  فضاسازی رسیده بود؛ البته «احمد نیریزی» ۹۹ جلد قرآن را به قلم تحریر درآورد که خداوند به عمر این استاد برکت داد، هم اکنون من خطاط حرفه‌ای قرآن، پس از گذشت چندین سال، خط استاد نیریزی را به عنوان الگو در پیش روی خود قرار داده‌ام که از عیار هنری کار فاصله نگیرم و از رسم حروف آن بهره ببرم.

این خوشنویس برجسته در رابطه با هنر استاد «احمد نیریزی» گفت: اگر ما در این زمینه فعالیت داشته باشیم خواهیم توانست که شبیه استاد به کتابت قرآن استاد بپردازیم، البته قسمت هنری مخصوصاً قسمت خطاطی، مظلوم واقع شده است، هنر پس پرده است و همانند قرائت قاری نیست که چندین نفر صدای قاری را می‌شنوند که یا مورد پذیرششان واقع می شود و یا انتقاداتی به آن وارد می‌کنند؛ اما خط با چنین بازخوردی مواجه نیست؛ ما همانند چاه‌کنی هستیم که ظاهر فعالیت‌هایمان آشکار نیست و ممکن است که از این آب سرزمین‌های بسیاری آباد می‌شود، از این رو کسی خبر ندارد که قرآن در کجا نگاشته می‌شود و با چه مشقت‌ها و مرارت‌هایی این خطاطی صورت می‌گیرد؛ به عبارتی ما هم اکنون در حکم همان مقنی هستیم.

کتابت قرآن، نیازمند مراقبه و نظارت دائمی خوشنویس است

وی تصریح کرد: خوشبختانه اقداماتی که اخیراً صورت گرفت اقدامات بسیار خوبی بود؛ برای نخستین بار بود که یک کاتب و خوشنویس قرآنی در وزارت ارشاد مورد تقدیر و تمجید قرار می‌گرفت، به انتخاب معاونت قرآن و عترت ما را در زمره خادمین قرآنی قرار دادند و از سوی ریاست جمهوری مورد تقدیر قرار گرفتیم و نام ما را در لیست خادمین ۲۰ سال گذشته قرار دادند، البته توفیق و برکت خود قرآن کریم است که نام بنده در این لیست قرار گرفته است؛ اگر مرکز طرح و نشر قرآن کریم در این راستا اقداماتی انجام نمی‌داد خط نسخ ایرانی نیز به تبع آن به فراموشی سپرده می‌شد و پس از ما هیچ خوشنویس ملی پرورش نمی‌یافت.

وی با بیان اینکه نهایت اوج فعالیت ما، کتابت و انس با قرآن کریم است، افزود: هر خطاط و خوشنویسی تمایل دارد که روزی کتابت کند و این کتابت نیز شامل اشعار سعدی، دیوان پروین اعتصامی و موارد دیگر می‌شود، حتی در مرحله کتابت نیز یک اوج و نهایتی وجود دارد و آن نیز کتابت قرآن کریم است، به عبارتی دیگر مرحله پرواز خوشنویس، مرحله کتابت قرآن است و تا زمانی که خوشنویس در این مرحله وارد نشود لذت شرب مدام ما را درک نمی‌کند؛ به همین جهت است که حتی اگر یک نفر در روی کره زمین ما را نبیند و حمایت نکند ما تا آنجایی که در توان داریم تلاش می‌کنیم که این مسیر را ادامه دهیم.

ولی‌زاده عنوان کرد: به سبب برکات کتابت قرآن کریم در خود تمایلی نمی‌بینم که به حرفه دیگری مشغول باشم، همچنان که  در هنگام کتابت قرآن شور و شعفی در درون خود می‌یابم به گونه‌ای که حتی اگر دل ما از سنگ باشد این نور در ما تأثیر می‌گذارد، کتابت قرآن یک مرحله از عبادت است همانند نماز شب، اگر ما مراقبت‌هایی در طول روز نداشته باشیم نمی‌توانیم آن را ادامه دهیم، ما باید بر افعالمان نظارتی داشته باشیم؛ بنده به وضوح این مسئله را نظاره کرده‌ام؛ آن زمان که خود را از رعایت برخی از اصول رها می‌کنیم از کتابت دور می‌شویم و حداقل کیفیت کارمان کاهش می‌یابد؛ گاهی پیش می‌آید که تا ۱۰ روز حتی نمی‌توانم یک صفحه از قرآن را کتابت کنم در این زمان درمی‌یابم که دچار خطایی شده‌ام که توفیق کتابت قرآن از بنده برداشته شد.

هیچ حمایتی از سوی مردم و مسئولان دریافت نمی‌کنیم

وی ضمن اشاره به مرارت‌ها و سختی‌های پیش روی خوشنویسان، بر لزوم حمایت این قشر از سوی مسئولان تأکید کرد و گفت: بدون اغراق عرض می‌کنم من کاتب حرفه‌ای قرآن، در مقاطعی از زندگی خود دچار مشکل شده‌ام، هیچ حمایتی از سوی کسی دریافت نمی‌کنیم و کسی جویای احوال ما نمی‌شود و فعالیت ما به نحوی نیست که حرفه ما در میان مردم شناخته شده باشد، حتی مسئولان ما نیز با این حرفه آشنا نیستند و به نوعی غریب و مظلوم واقع شده‌ایم؛ خوشبختانه مرکز طرح و نشر قرآن کریم اقداماتی در این حیطه ترتیب داده که موجب حمایت آنان نسبت به جامعه خطاطان و خوشنویسان شده است و قرار است که مشکلات بیمه و مسکن حل شود و ما نیز امیدوار به عنایت پرودگار هستیم.

این خوشنویس برجسته یادآور شد و گفت: برخی از کشورهای اسلامی شاید خط نسخ ایرانی را نپذیرند اما آن را به عنوان کار هنری قبول دارند و یقیناً اگر به سایر کشورها عرضه شود با طرفداران انبوهی مواجه خواهد شد، بنده تمایل دارم کتابت‌هایی که به قلم تحریر درمی‌آورم به سبب رسالت و عرق ملی، در درون کشور نمود پیدا کند هر چند که لطمات و آسیب‌هایی در این حیطه را متحمل شده‌ام، اما جور و جفا را به سبب دستیابی به متاعی گرانبها و ارزشمند می‌پذیریم.

کتابت قرآن بر روی عدس، صرفاً جنبه تبلیغاتی دارد و اثری ماندگار نیست

ولی‌زاده اتصال به قرآن کریم را زمینه احترام مردم به وی دانست و افزود: از آن جهت که به سبب حرفه خود به قرآن کریم متصل شده‌ایم مردم نیز به ما احترام می‌گذارند، فعالیت‌های هنری در این زمینه وجود دارند که تا ۲۰ سال دیگر اثری از آنها باقی نمی‌ماند همانند قرآنی که بر روی عدس با مداد نگاشته شده است، از این‌رو اثر ماندگار، اثری است که بر روی کاغذ و مرکب‌های مخصوص مکتوب شود، اما چنین اثرهایی که بر روی عدس یا امثال این موارد نگاشته می‌شود بیشتر در معرض دید عموم و تعریف و تمجید قرار می‌گیرد. 

وی اظهار کرد: البته بنده این نوع از کتابت را نمی‌پسندم زیرا آیات قران شأن خود را دارد و ما باید محترمانه آن را به نگارش درآوریم که همین امر نیازمند طهارت جسم و روح است؛ بنده نمی‌پذیرم که به چنین شیوه‌ای به کتابت قرآن کریم بپردازم که صرفاً جنبه تبلیغاتی دارد.

این خوشنویس برجسته با اظهار مسرت از استقبال خوب جوانان نسبت به این حرفه عنوان کرد:‌ جوانان استقبال خوبی داشتند و شاید تصور این درجه از استقبال برای بنده بسیار سخت بود؛ کتابت، شرایط فیزیکی و جسمی خاصی را می‌طلبد بنابراین امیدوارم که تا انتهای عمر بتوانم در این مسیر گام بردارم؛

وی ادامه داد: تا این زمان که به معرفی خط نسخ ایرانی پرداختیم بازتاب‌های خوبی در این زمینه از سوی مردم دریافت کردیم، به نظر بنده هر خوشنویس قرآن حداقل باید دو یا سه نفر از جوانانی را که در این زمینه استعداد دارند به سمت این حرفه بکشانند و این جوانان را به عنوان کاتب قرآن، پس از خود به جای بگذارد، امیدوارم که این واقعه رخ دهد زیرا بازتاب جوانان ما نسبت به کتابت قرآن کریم خوب است.

اثر «درجه سه» کار دست، پذیرفته شده‌تر از اثر «درجه یک» رایانه

ولی زاده گفت: ما به جهت حفظ حرمت قرآن علاقه مند هستیم که این کتاب با دست به تحریر درآید، حتی اثر درجه سه و چهار کار دست، پذیرفته شده تر از اثر درجه یک ابزار رایانه‌ای است؛ زیرا به هر حال روح و شخصیت انسان، خطاطی این اثر را به عهده گرفته است؛ ناشران به حروف چینی قرآن روی آوردند و به وفور آن را چاپ کردند اما آثار عرضه شده با پذیرش عمومی مواجه نشد، از این جهت ناشران بار دیگر به کارهای دستی روی آوردند.

وی به بیان دغدغه قرآنی خود پرداخت و گفت: دغدغه ام این است که این قرآن‌هایی که به سبک هنری به کتابت می‌رسانم به مرحله‌ای برسد که چاپ شود و درصدد آن هستم که از این پس کتابت بازاری قرآن کریم را به عهده نگیرم، امیدوارم که خودم، شاگردانم و همکاران دیگر اگر خواستار کتابت قرآن هستند به عیار هنری آن توجه نشان دهند و  تنها به سبک بازاری روی نیاورند، زیرا ناشر در این زمینه تبحری ندارد و تنها بر مبنای سلایق خود به ارائه و عرضه قرآن کریم می‌پردازد.

وی در ادامه سخنانش افزود: اگر به کتابت لطمه وارد شود تبعات آن شامل صنف خودمان می‌شود و ما در قبال خوشنویسان مسئولیتی به عهده داریم، هر انسانی که خلق می‌شود یک رسالت و وظیفه‌ای به عهده دارد، هم اکنون وظیفه و رسالت بنده، نگاشتن قرآن هنری با خط نسخ ایرانی با عیار بسیار بالا است.

خوابی که زندگی مرد را پس از مراجعت از ایتالیا متحول کرد

این خوشنویس برجسته به بیان خبر خوش خود در زمینه کتابت قرآن کریم پرداخت و گفت: این خبر خوش از سوی مرکز طرح و نشر قرآن کریم و با درایت مقام معظم رهبری در زمان مناسب صورت گرفته است؛ به نفرات برتر که به مرحله‌ای از کتابت قرآن کریم رسیده‌اند سفارشاتی داده می‌شود و این مرکز خود متقبل پرداخت هزینه‌ها شده است.

وی در رابطه با حالات روحی یک کاتب قرآن کریم عنوان کرد: آنان را که حکمت آموختند مهر کردند و لبانش دوختند، ما نباید در رابطه با احوالاتی که داریم گفت‌و‌گو کنیم اما چون شما درخواست کردید بنده نیز خاطره ای را در این زمینه تعریف می کنم؛ شاید ۲۰ روز پیش بود که با شور و شعف و احترام خاصی، به کتابت آیه ۵۰ سوره مائده «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤتُونَ الزَّکاةَ وَ هُم راکِعُونَ» می‌پرداختم، این آیه در شأن حضرت علی(ع) نازل شده است و بنده این جمله را که (یا امیرالمؤنین(ع) دریاب، ادرکنی) به زبان آوردم و هنوز آخر آیه را کتابت نکرده بودم که صدای تلفن شنیده شد، تلفن را پاسخ دادم و از آن سوی خط گفته شد که از سوی معاونت قرآن و عترت تماس می‌گیرند و جلسه بعدی این معاونت قرار است در حرم حضرت امیرالمؤمنین(ع) برگزار شود و بنده نیز به آن دعوت شدم؛ وجود چنین پیشامدی برایم بسیار جالب بود.

ولی زاده به بیان خاطره دیگری در زمینه کتابت قرآن کریم پرداخت و گفت: دو سه سال پیش سفارشی برای کتابت قرآن کریم به عهده گرفتم؛ ما درصدد تهیه کردن کاغذ مرغوب برای کتابت بودیم از این جهت به مرکز کاغذ تهران مراجعه کردیم، به نخستین مغازه‌ای که رسیدیم درخواست کاغذ کردیم، صاحب مغازه که تازه از کشور ایتالیا مراجعت کرده بود با شنیدن درخواست کاغذ برای کتابت قرآن اشک امانش نداد و گریست.

وی ادامه داد: از ایشان پرسیدیم که چه اتفاقی رخ داده است که اینچنین اشک امانش را نمی دهد، در پاسخ گفتند که دیشب به خواب دیده‌اند که قرار است به نزدشان برویم و درخواست کاغذ برای کتابت قرآن کریم داشته باشیم؛ ایشان بهترین کاغذ را تهیه کرد، برش زد و بسته‌بندی کرد و کاغذها را به محل کار ما فرستاد و یک ریال نیز بابت هزینه کاغذها از ما دریافت نکرد؛ این یکی از خاطرات دلنشین بنده در زمینه کتابت قرآن کریم بود.

اتصال به قرآن موجب تضمین دنیا و آخرت هنرمندان می‌شود

وی با بیان اینکه اتصال انسان به قرآن در حکم اتصال ذره با آفتاب است، افزود: بدون اغراق عرض می‌کنم در هر جا که انسان به قرآن اتصال یافت، البته نمی‌گویم که این اتصال حتماً باید در زمینه کتابت قرآن باشد، حال در هر رشته‌ای که مرتبط با قرآن باشد اگر این اتصال رخ دهد حکم همان ذره‌ای است که به آفتاب متصل می‌شود، همانگونه که شاعر می‌گوید (به ذرّه گر نظر لطف بوتراب کند/ به آسمان رود و کار آفتاب کند)، حقیقتاً ما در جایگاه آن ذره قرار داریم، اگر وصل به قرآن نبودیم شاید جایگاه خاصی نداشتیم و ناشناخته می ماندیم، اما اگر به قرآن اتصال یافتید برکات قرآن شامل خودتان و زندگیتان می‌شود.

وی در انتها عنوان کرد: بنده آثار متعددی در زمینه کتابت داشتم اما آن زمان که برای نخستین بار کتابت قرآن کریم را به عهده گرفتم صاحب تمامی خیرات شدم حتی در زمنیه مادیات، بنده تمامی دارایی‌هایم را به برکت کتابت قرآن کریم به دست آوردم و در انتها توصیه‌ام به جوانان این است که اگر خودشان را متصل با قرآن قرار دهند این اتصال موجب تضمین دنیا و آخرتشان خواهد شد.

برادر رضا ولی‌زاده به بیان خاطرات خود در زمینه کتابت قرآن کریم پرداخت و در ادامه سخنان برادرش افزود: من و برادرم رضا هم سن هستیم اما در حیطه تجربیات شغلی، رضا از بنده جلوتر هستند، سال ۱۳۶۰ سال ورود ما به کلاس‌های خوشنویسی بود؛ به انجمن خوش‌نویسان پیوستیم و کلاس‌ها را گذراندیم و مدرک خوشنویسی را گرفتیم و پس از آن وارد عرصه کتابت شدیم، ابتدا با کارهای ادبی به فعالیت پرداختیم و پس از آن به تدریج وارد حیطه کار عربیک شدیم و با خطاطی مفاتیح و ادعیه پیش رفتیم، رضا ابتدا به کتابت قرآن کریم پرداخت و پس از گذر چند ماه کتابت قرآن به عهده بنده نیز گذاشته شد.

کتابت آخرین سوره قرآن در حرم معصومه(س)

وی ادامه داد: مجموع فعالیت‌های ما خاطره است و ما هنگام کتابت قرآن کریم دچار حالاتی می‌شویم که تا کسی برایش این حالت‌ها تداعی نشود نمی‌تواند آن را پیش خود مجسم کند، بنده یک خاطره خوبی از کتابت قرآن کریم دارم، در حال نوشتن قرآن برای یکی از ناشران بودم، برنامه به گونه‌ای بود که باید هر روز هشت صفحه به کتابت قرآن می‌پرداختیم، تحریر یکی از این هشت صفحه مقارن با عید غدیر شد؛ درحالیکه قرار بر این بود که ما در آن روز به قم برویم، به این جهت آخرین صفحه قرآن که کتابت سوره ناس است در حرم حضرت معصومه(س) نگاشته شد که چنین رخدادی برای بنده بهترین خاطره بود.

این خوشنویس برجسته در رابطه با جنبه مادی و معنوی کتابت گفت: ما دو بحث در زمینه کتابت قرآن کریم داریم نخست بحث مادی آن و دیگری بحث معنوی؛ ما هیچ حرفه‌ای را نمی‌توانیم برتر از این شغل از لحاظ شرافت بیابیم، البته انجام چنین کاری نیازمند توفیق و لطف از سوی خدا است، این در حیطه معنوی حرفه ما بود اما در زمینه مادی با مشکلاتی روبه‌رو می‌شویم البته در هیچ زمانی آرزو نکردیم که کاش به حرفه پردرآمدتری مشغول بودیم همان‌طور که خداوند تا به امروز روزی ما را رسانده است از این پس نیز قادر بر روزی رسانی خواهد بود.

عثمان طه؛ خطی کاربردی اما با عیار هنری پایین

وی به بیان دغدغه قرآنی خود در زمینه کتابت پرداخت و گفت: دغدغه ام این است که درجه هنری کتابت های ما افزایش بیابد، به گونه‌ای که بتوانم ۵۰ درصد مشابه آثار استاد نیریزی خطاطی کنم، ایشان ۳۰۰ سال پیش چنین کتابتی را نگاشته‌اند و آرزوی بنده این است که حتی یک خط مشابه استاد را خطاطی کنم، هر چند که خط عثمان طه خطی خوانا است اما به صورت فونت و روزنامه‌ای نوشته شده است که قابل مقایسه با خط نسخ ایرانی در حیطه هنری نیست، بنده آرزوی‌ام این است که خط نسخ ایرانی در جامعه ما متداول شود و ۹۰ درصد قرآن‌ها در بازار به خط نسخ ایرانی باشد که هم از جنبه زیبایی و هم در حیطه خوانایی، مورد لذت خوانندگان واقع شود.

این خوشنویس برجسته توصیه خود را به جوانان، دعوت آنان به انس با قرآن کریم دانست و گفت: توصیه‌ام به جوانان این است که با قرآن انس بگیرند و به آن بپیوندند و همواره هدفی را در زندگی خود در نظر گیرند، در مشهد یک قرآنی کتابت شد که بزرگترین قرآن جهان لقب گرفت؛ اگر بتوانیم مشابه چنین کاری را انجام دهیم و اثری تک و یگانه ارائه دهیم به یکی از اهداف خود در این زمینه دست یافتم.

وی تصریح کرد: امیدوارم که خداوند به ما توفیق، توانایی و همت دهد تا در این حرفه بمانیم، همانند طاهر خوشنویس که استاد شناخته‌شده این عرصه است که در زمان شاه کتابت قرآن کریم را به عهده گرفت و ایشان آخرین کتابت خود را در سن ۸۴ سالگی بدون عینک نوشتند، بنده از خداوند خواستارم که توفیق، توانایی و همت انجام چنین کاری را به ما دهد تا در این راه ماندگار شویم.

وی در انتها عنوان کرد: بهتر است که از مرکز طرح و نشر قرآن کریم تشکر کنم که کتابت قرآن کریم را از انزوا خارج کردند، خوشبختانه هم اکنون بالغ بر ۱۰۰ خوشنویس و حتی بیشتر از این تعداد به این حرفه روی آوردند و خط نسخ ایرانی را احیاء کردند، امیدوارم که هر چه زودتر این نهال نوپا به درختی تنومند تبدیل شود.