رشد کتابت به خط ثلث در جهان اسلام مرهون تلاش ایرانیان است/ برتری خط نسخ برای کتابت قرآن
گروه ادب: یک خوشنویس و پژوهشگر خطوط اسلامی گفت: رشد ثلث‌نویسی در جهان اسلام خصوصا در کشور ترکیه مدیون ثلث‌نویسان ایران است.
قلیچ‌خانی افزود: از دوره صفویه خط ثلث فراموش شد و بسیاری از خوشنویسان عثمانی که شاگرد اساتید ثلث‌نویس ایرانی بودند به شکوفایی این خط در ترکیه پرداختند. در این راستا می‌توان به شاگردی احمد قره حصاری از اساتید تراز اول خط ثلث ترکیه در محضر استاد اسدالله کرمانی اشاره کرد.
این خوشنویس با تاکید بر اینکه شکوفایی خط ثلث در ترکیه مدیون ثلث‌نویسان ایرانی است، گفت: خط ثلث از اواخر دوره صفویه تا دوره معاصر از قافله پیشرفت جاماند و اساتید انگشت‌شماری چون سید محمدحسین موحد در ایران تلاش دارند این خط را دوباره شکوفا کنند.
قلیچ‌خانی همچنین به خط نسخ اشاره کرد و افزود: تا اواسط دوره صفویه ایرانیان در کتابت از خط نسخ عربی یا یاقوتی استفاده می‌کردند و اوایل سده دوازدهم اساتیدی از جمله استاد احمد نیریزی در این خط تغییراتی را اعمال کردند و خط نسخ فارسی را ایجاد کردند؛ این خط در عین زیبایی و چشم‌نوازی هنوز در جهان اسلام جایگاه شناخته‌شده‌ای پیدا نکرده است. در عین حال در سال‌های اخیر با برنامه‌ریزی و فعالیت‌های صورت گرفته هنرجویان این خط نسبت به خط ثلث افزایش یافته است.
این خوشنویس با اشاره به اینکه اولین خط کتابت قرآن در دوران اسلامی، کوفی بوده است، گفت: خط نسخ از سده چهارم هجری جایگزین کوفی شد و از قدیمی‌ترین نسخ‌نویسان می‌توان به ابن بواب اشاره کرد. دلیل نامگذاری خط نسخ نیز منسوخ شدن کوفی توسط این خط بوده است.
این پژوهشگر خطوط اسلامی تأکید کرد: اکنون خط نسخ، بهترین و رایج‌ترین خطوط برای کتابت قرآن و متون دینی است. خط ثلث دارای حروف بزرگ‌تری است و بیشتر در کاشی‌کاری‌ها و معماری یا نوشتن سرسوره‌ها و قطعه‌نویسی به کار می‌رود. دلیل نامگذاری این خط به ثلث نسبت یک سوم رابطه سطح و دور قلم در آن است.
قلیچ‌خانی یادآور شد: در دوره گذشته سطر اول و پایان قرآن را به خط ثلث و بقیه را به خط نسخ می‌نوشتند که این جریان در دوران تیموری شروع شد و در دوره صفوی به اوج خود رسید.
