تئاتر فجر در گام سی و چهارم/12
عدم وجود تعریف درست از گروه تئاتر با وجود تأکید «تئاتر فجر» بر گروه‌محوری
گروه هنر: با وجود آنکه جشنواره «تئاتر فجر» در دوره اخیر، گروه‌محوری و فعالیت نظام‌مند گروه‌های تئاتری را ملاک اعتبار خود قرار داده، اما واقعیت این است که همچنان به جز مواردی انگشت‌شمار گروه رسمی تئاتر که فعالیت مستمر نمایشی داشته باشند در اختیار نداریم.
سعید تشکری، پیشکسوت تئاتر در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: جشنواره «تئاتر فجر» به طور قطع رسمی‌ترین و جدی‌ترین ویترین تئاتر کشور است، اما به نظر می‌رسد که هرچه دبیر جشنواره، فرد قابل اعتمادتری باشد، این امر موجب اعتمادزایی بیشتر اهالی تئاتر می‌شود.وی ادامه داد: حضور سعید اسدی به عنوان دبیر سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی «تئاتر فجر» مایه مباهات جشنواره است چرا که وی فردی تئاترشناس است و نه تئاترباز و کارنامه کاری او به وضوح نشان می‌دهد که تاکنون خود را قربانی فضای کنونی تئاتر که در آن شاهد بده و بستان‌های مرسومی هستیم که بیشتر به شکل قبیله‌ای و رابطه‌ای اداره می‌شود و نه کارشناسی، نکرده است؛ چنین اتفاقی یک امیدواری به دلسوزان تئاتر می‌دهد و آن اینکه هنوز افرادی در عرصه تئاتر حرفه‌ای هستند که بتوانند تئاتر را از این قالب دردمند خود خارج کنند.
تشکری تصریح کرد: علیرغم این مسئله باید اذعان کرد که همچنان جامعه تئاتری ما امیالی دارد که نه علمی است و نه ستودنی و یکی از بغرنج‌ترین آنها اینکه متأسفانه فرد و یا افرادی پس از شرکت در چند دوره جشنواره در هر مقام و منصبی اعم از مدیر و مسئول و یا هنرمند شرکت‌کننده در بخش‌های مختلف آن، به نوعی خود را صاحبخانه دانسته و حس تملک نسبت به جشنواره دارند.
اعتبار جشنواره «تئاتر فجر» قائم به فرد نیست
نویسنده و کارگردان نمایش «وقتی زمین دروغ می‌گوید» در ادامه گفت: شیوع چنین جریانی که بعدها تبدیل به خرده‌فرهنگ می‌شود بنیان‌های تئاتری ما را تضعیف خواهد کرد؛ چرا به شکلی ناخودآگاه پس از چند دوره برگزاری جشنواره چنین تلقی می‌شود که حضور این فرد و یا افراد خاص است که سبب اعتبار جشنواره شده و گویا غیبت آنها از اهمیت جشنواره خواهد کاست که به نظر من این امر آفت بزرگی برای جشنواره معتبری همچون «تئاتر فجر» است.
تشکری افزود: تأکید بر گروه‌محوری در این دوره از جشنواره فتح بابی برای تغییر ماهیت تئاتری کشور خواهد بود، اما همچنان به نظر می‌رسد داده‌های درستی برای بررسی آسیب‌شناسی وضعیت تئاتری کشور برای این دگرگونی و تحول نداشته باشیم، هنوز نمی‌دانیم که در تئاتر شهرستان‌ها به درستی چه اتفاقی در جریان است و بنیه علمی آنها در چه سطحی است که براساس آن درصد نیازمندی فعالان تئاتری در شهرستان‌ها به آموزش، احصاء شود و آیا به همان میزان که تئاتر شهرستان‌ها نیاز به آموزش و به روز شدن دارند در مورد فعالان تئاتر تهرانی نیز این نیاز احساس می‌شود؟
نویسنده رمان «مفتون و فیروزه» تأکید کرد: با وجود تأکید بر فعالیت گروهی و اهتمام به دستاوردها و محصولات تئاتری گروه‌های نمایشی در این دوره از جشنواره که البته به درستی ارکان آن بنا نهاده شده است باید گفت که به واقع به جز مواردی انگشت‌شمار که از گذشته باقی مانده است، در عرصه تئاتر حرفه‌ای، ما با گروه‌های رسمی تئاتر مواجه نیستیم؛ باید این نکته را تأکید کنم که منظور از گروه تئاتر یک ائتلاف چند نفره مقطعی افرادی برای تولید و اجرای یک نمایش و یا چند نمایش نیست، بلکه گروه تئاتری به جماعتی اطلاق می‌شود که زندگی تئاتری با هم داشته باشند، آیا در میان فعالان تئاتری می‌توان به موارد مشخصی از گروه‌هایی با ماهیت واقعی گروه تئاتری اشاره کرد؟
مدیران سعی در حذف تدریجی هنرمندان کوشای تئاتر دارند
تشکری به نقش بسیاری از پیشکسوتان تئاتر شهرستان‌ها به شرط حضور در جشنواره به منظور هویت‌بخشی به «تئاتر فجر» اشاره کرد و گفت: مدت‌هاست که دیگر در جشنواره «تئاتر فجر» اتفاق خاصی نمی‌افتد، همه آثار اجرا شده به نوعی شبیه به هم شده‌اند و این در شرایطی است که اگر به آئین‌ها و سنن نمایشی و داشته‌های فرهنگی ایرانی در اجراهای نمایشی جشنواره توجه شود، «تئاتر فجر» از تنوع و رنگ و لعاب بیشتری برخودار خواهد بود، اما متأسفانه مدیران سعی دارند با حذف تدریجی هنرمندان کوشای تئاتر، به نوعی صورت مسئله عدم توفیق «تئاتر فجر» را در ادوار اخیر به پا کنند.
نویسنده نمایشنامه رضوی «هفت دریا شبنمی» در پایان اظهار کرد: حقیقت این است که به شخصه کمتر اعتمادی به هیئت داوران جشنواره و نحوه ارزیابی آثار دارم، مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره که باید محلی برای تحول تئاتر کشور در زمینه ادبیات نمایشی باشد چندان چنگی به دل نمی‌زند و در آن کمتر شاهد بروز استعدادهایی نو با آثار تأثیرگذار هستیم؛ همه اینها شاید به این دلیل باشد که کمتر به شکل ریشه‌ای و بنیادین به شکوفایی هنر تئاتر توجه کرده‌ایم و البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که در تشکیلات هیئت داوران جشنواره بیشتر از اینکه شاهد حضور افراد کارشناس باشیم، افرادی با هویت اداری نقش دارند.
