پیامی از آسمان/
سوره الرحمن برای اموات یا بازماندگان؟
کانون خبرنگاران نبأ: سوره الرحمن را برای اموات می‌خوانند، اما روی سخن این سوره در اصل با بازماندگان است.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، سوره الرحمن از سوره‌هایی است که بسیار با فضیلت و سفارش شده است.
پیامبر اسلام(ص) در روایتی این سوره را عروس قرآن معرفی کردند و فرمودند: برای هر چیزی عروسی، است و عروس قرآن سوره الرحمن است.
قابل توجه است واژه عروس گر چه در زبان فارسی به زن تازه شوهر کرده می‌گویند، ولی در فرهنگ عرب به مرد و زن هر دو تا زمانی که در مراسم عروسی هستند اطلاق می‌گردد و از آن جا که مرد و زن در چنین مراسمی در بهترین و زیباترین حالات و کامل‌ترین احترامات قرار دارند این واژه به موجودات بسیار زیبا و گرامی اطلاق می‌شود.(تفسیر نمونه، ج 23، ص 92.)
اما چرا به این سوره لقب عروس قرآن را داده‌اند؟ پیداست که به‌خاطر زیبایی‌های این سوره است، آن هم زیبایی مفاهیم و منظور این سوره، نه زیبایی چیدمان کلمات، ظاهر این سوره دارای نظم و نثر است؛ اما می‌توان سوره‌های دیگری پیدا کرد که از این نظر زیباتر باشند، پس این لقب بابت زیبایی درونی و مفاهیم این سوره است.
با این حال هنوز جای سؤال باقی است که چه مفاهیم و معانی در این سوره نهفته است که باعث شده تا سوره الرحمن، عروس قرآن خوانده شود.
از حضرت زهرا(س) روایت شده است: قرائت کننده سوره الرحمن را در ملکوت آسمان‌ها و زمین، ساکن بهشت فردوس می‌خوانند.
همچنین امام‌صادق(ع) در رابطه با فضیلت این سوره فرمودند: از قرائت سوره الرحمن و عمل به آن غافل نشوید چرا که این سوره در دل منافقان استقرار نمی‌یابد، در روز قیامت خداوند این سوره را به شکل انسانی در بهترین شکل و خوشترین بو وارد می‌کند و در جایگاهی که نزدیک‌تر از آن وجود ندارد نزد خدا می‌ایستد، آنگاه خداوند می‌فرماید چه کسی در دنیا همواره تو را قرائت می‌کرد؟ سوره الرحمن قرائت‌کنندگان را معرفی می‌کند، پس از آن چهره ایشان سفید و نورانی می‌شود، خداوند به این گروه می‌فرماید هرکس را که دوست دارید شفاعت کنید و به بهشت وارد شوید و هر جا که دوست دارید سکونت گزینید.
از این روایت‌ها هم می‌توان به مرتبه بالای این سوره پی برد در این رابطه حجت‌الاسلام علی بَزمی، کارشناس قرآنی اذعان کرد: خداوند در این سوره به هدف خلقت انسان اشاره می‌کند که این هدف همان بندگی او است.
وی ادامه داد: این سوره حالتی پرسشی دارد که خدا نعمت‌هایی که به انسان عطا فرموده را یک یک نام می‌برد مثلا می‌فرماید به انسان قدرت بیان داده است و انسان نیست بوده و این خدا بود که بشر را خلق کرد و می‌پرسد پس چرا نعمت‌ها و خدا را انکار می‌کنید؟ ما بندگان گویا انکار می‌کنیم و نمی‌بینیم در آن‌واحد دارای چند نعمت هستیم، بینایی، تنفس و ... انگار ما این‌ها را نادیده گرفته‌ایم و خدا این نعمت‌ها را برای ما می‌شمارد.
چرا الرحمن برای اموات خوانده می‌شود
این مدرس ادبیات در پاسخ به اینکه چرا برای اموات این سوره خوانده می‌شود، گفت: این سوره بیشتر برای بازماندگان است، چراکه بازماندگان هم روزی خواهند مُرد پس چه بهتر که تا فرصت هست نعمت‌های خدا را بشناسیم و به خداوند روی آوریم.
وی افزود: خداوند در این سوره از علم و قوانین حاکم شده در دنیا پرده‌برداری می‌کند و بحث‌های علمی مانند وضعیت ستارگان و جریان‌های آب اقیانوس‌ها و ... را مطرح می‌کند و خاطرنشان می‌کند تمام این‌ها بر اساس قوانین است، پس چرا این نعمت‌ها را تکذیب می‌کنید؟
او تکذیب‌کنندگان را اینطور معرفی کرد: تکذیب‌کنندگان چند گروه‌اند؛ کسانی هستند که خدا را تکذیب می‌کنند و موفقیت‌ها و نعمات را از سوی خدا نمی‌دانند اما گروهی هم هستند که می‌دانند این نعمات از سوی خدا است ولی یقین ندارند و یا اعمال آن‌ها حکایت از تکذیبشان دارد، اینطور که به دستورات خدا عمل نمی‌کنند، خداوند حکیم از ما کار خارج از توان ما نخواسته است، انسان در روز 24 ساعت زمان دارد که طی 20 دقیق از آن می‌تواند نمازها واجبش را بخواند یا در یک سال 365 روز می‌خورد و می‌آشامد، اگر انسان از این یک سال، 30 روز کمتر بخورد اتفاقی نمی‌افتد.
سیر سوره الرحمن
وی در رابطه ترتیب آیات این سوره و دلیل این ترتیب بیان کرد: اینکه خداوند این سوره را با صفت الرحمن شروع می‌کند نوعی دلگرمی به بندگان است که مهربانی خودش را نشان می‌دهد و بندگان منحرف شده از راه مستقیم را به بازگشت فرا می‌خواند و در ادامه نعمت‌هایش را ذکر می‌کند و می‌پرسد که چرا با داشتن این نعمات بازهم خدا و نعماتش را تکذیب می‌کنید و در ادامه این سوره خداوند به روز قیامت می‌پردازد و خبر می‌دهد، مجرمان با قیافه‌هایشان معرفی می‌شوند، مجرم کسی است که از قوانین الهی سرپیچی کند مثلاً کسانی که در دنیا مانند مار با زبانشان نیش می‌زدند، یا خوی حیوانی داشته‌اند در آن روز با همان شکل برانگیخته می‌شوند اما خدای مهربان در ادامه از ویژگی‌های بهشت بیان می‌فرماید و اعلام می‌کند که اگر بازگردید و در اعمالتان حضور خدا را حس کنید و او و نعماتش را تکذیب نکنید می‌توانید به بهشت وارد شوید، در واقع خداوند با بیان ویژگی‌های بهشت ما به فرمان‌برداری از قوانینش تشویق می‌کند، قوانینی که به نفع خود ما و جامعه ما است.
این مدرس منطق در مورد آیه پایانی این سوره اشاره کرد: در پایان سوره و بعد از پرسش‌ها، خداوند باز هم مهربانی خودش را متذکر می‌شود تا انسان‌ها به سوی این مهربانی برگردند و می‌فرماید؛ پُر خیر و مبارک است نام پروردگار تو که شکوهمند و با کرامت است و منظور از نام همان آیه اول سوره یعنی الرحمن است.
در واقع این سوره با بیان نعمت‌های الهی، توانایی و عظمت خداوند را برای بندگان خاطرنشان می‌شود تا بندگان با استفاده درست از این نعمت‌ها در راه رضای خدا قدم بردارند و خدا را در تمام لحظات زندگی حاضر و ناظر بدانند.
امیر صالحی
پیامبر اسلام(ص) در روایتی این سوره را عروس قرآن معرفی کردند و فرمودند: برای هر چیزی عروسی، است و عروس قرآن سوره الرحمن است.
قابل توجه است واژه عروس گر چه در زبان فارسی به زن تازه شوهر کرده می‌گویند، ولی در فرهنگ عرب به مرد و زن هر دو تا زمانی که در مراسم عروسی هستند اطلاق می‌گردد و از آن جا که مرد و زن در چنین مراسمی در بهترین و زیباترین حالات و کامل‌ترین احترامات قرار دارند این واژه به موجودات بسیار زیبا و گرامی اطلاق می‌شود.(تفسیر نمونه، ج 23، ص 92.)
اما چرا به این سوره لقب عروس قرآن را داده‌اند؟ پیداست که به‌خاطر زیبایی‌های این سوره است، آن هم زیبایی مفاهیم و منظور این سوره، نه زیبایی چیدمان کلمات، ظاهر این سوره دارای نظم و نثر است؛ اما می‌توان سوره‌های دیگری پیدا کرد که از این نظر زیباتر باشند، پس این لقب بابت زیبایی درونی و مفاهیم این سوره است.
با این حال هنوز جای سؤال باقی است که چه مفاهیم و معانی در این سوره نهفته است که باعث شده تا سوره الرحمن، عروس قرآن خوانده شود.
از حضرت زهرا(س) روایت شده است: قرائت کننده سوره الرحمن را در ملکوت آسمان‌ها و زمین، ساکن بهشت فردوس می‌خوانند.
همچنین امام‌صادق(ع) در رابطه با فضیلت این سوره فرمودند: از قرائت سوره الرحمن و عمل به آن غافل نشوید چرا که این سوره در دل منافقان استقرار نمی‌یابد، در روز قیامت خداوند این سوره را به شکل انسانی در بهترین شکل و خوشترین بو وارد می‌کند و در جایگاهی که نزدیک‌تر از آن وجود ندارد نزد خدا می‌ایستد، آنگاه خداوند می‌فرماید چه کسی در دنیا همواره تو را قرائت می‌کرد؟ سوره الرحمن قرائت‌کنندگان را معرفی می‌کند، پس از آن چهره ایشان سفید و نورانی می‌شود، خداوند به این گروه می‌فرماید هرکس را که دوست دارید شفاعت کنید و به بهشت وارد شوید و هر جا که دوست دارید سکونت گزینید.
از این روایت‌ها هم می‌توان به مرتبه بالای این سوره پی برد در این رابطه حجت‌الاسلام علی بَزمی، کارشناس قرآنی اذعان کرد: خداوند در این سوره به هدف خلقت انسان اشاره می‌کند که این هدف همان بندگی او است.
وی ادامه داد: این سوره حالتی پرسشی دارد که خدا نعمت‌هایی که به انسان عطا فرموده را یک یک نام می‌برد مثلا می‌فرماید به انسان قدرت بیان داده است و انسان نیست بوده و این خدا بود که بشر را خلق کرد و می‌پرسد پس چرا نعمت‌ها و خدا را انکار می‌کنید؟ ما بندگان گویا انکار می‌کنیم و نمی‌بینیم در آن‌واحد دارای چند نعمت هستیم، بینایی، تنفس و ... انگار ما این‌ها را نادیده گرفته‌ایم و خدا این نعمت‌ها را برای ما می‌شمارد.
چرا الرحمن برای اموات خوانده می‌شود
این مدرس ادبیات در پاسخ به اینکه چرا برای اموات این سوره خوانده می‌شود، گفت: این سوره بیشتر برای بازماندگان است، چراکه بازماندگان هم روزی خواهند مُرد پس چه بهتر که تا فرصت هست نعمت‌های خدا را بشناسیم و به خداوند روی آوریم.
وی افزود: خداوند در این سوره از علم و قوانین حاکم شده در دنیا پرده‌برداری می‌کند و بحث‌های علمی مانند وضعیت ستارگان و جریان‌های آب اقیانوس‌ها و ... را مطرح می‌کند و خاطرنشان می‌کند تمام این‌ها بر اساس قوانین است، پس چرا این نعمت‌ها را تکذیب می‌کنید؟
او تکذیب‌کنندگان را اینطور معرفی کرد: تکذیب‌کنندگان چند گروه‌اند؛ کسانی هستند که خدا را تکذیب می‌کنند و موفقیت‌ها و نعمات را از سوی خدا نمی‌دانند اما گروهی هم هستند که می‌دانند این نعمات از سوی خدا است ولی یقین ندارند و یا اعمال آن‌ها حکایت از تکذیبشان دارد، اینطور که به دستورات خدا عمل نمی‌کنند، خداوند حکیم از ما کار خارج از توان ما نخواسته است، انسان در روز 24 ساعت زمان دارد که طی 20 دقیق از آن می‌تواند نمازها واجبش را بخواند یا در یک سال 365 روز می‌خورد و می‌آشامد، اگر انسان از این یک سال، 30 روز کمتر بخورد اتفاقی نمی‌افتد.
سیر سوره الرحمن
وی در رابطه ترتیب آیات این سوره و دلیل این ترتیب بیان کرد: اینکه خداوند این سوره را با صفت الرحمن شروع می‌کند نوعی دلگرمی به بندگان است که مهربانی خودش را نشان می‌دهد و بندگان منحرف شده از راه مستقیم را به بازگشت فرا می‌خواند و در ادامه نعمت‌هایش را ذکر می‌کند و می‌پرسد که چرا با داشتن این نعمات بازهم خدا و نعماتش را تکذیب می‌کنید و در ادامه این سوره خداوند به روز قیامت می‌پردازد و خبر می‌دهد، مجرمان با قیافه‌هایشان معرفی می‌شوند، مجرم کسی است که از قوانین الهی سرپیچی کند مثلاً کسانی که در دنیا مانند مار با زبانشان نیش می‌زدند، یا خوی حیوانی داشته‌اند در آن روز با همان شکل برانگیخته می‌شوند اما خدای مهربان در ادامه از ویژگی‌های بهشت بیان می‌فرماید و اعلام می‌کند که اگر بازگردید و در اعمالتان حضور خدا را حس کنید و او و نعماتش را تکذیب نکنید می‌توانید به بهشت وارد شوید، در واقع خداوند با بیان ویژگی‌های بهشت ما به فرمان‌برداری از قوانینش تشویق می‌کند، قوانینی که به نفع خود ما و جامعه ما است.
این مدرس منطق در مورد آیه پایانی این سوره اشاره کرد: در پایان سوره و بعد از پرسش‌ها، خداوند باز هم مهربانی خودش را متذکر می‌شود تا انسان‌ها به سوی این مهربانی برگردند و می‌فرماید؛ پُر خیر و مبارک است نام پروردگار تو که شکوهمند و با کرامت است و منظور از نام همان آیه اول سوره یعنی الرحمن است.
در واقع این سوره با بیان نعمت‌های الهی، توانایی و عظمت خداوند را برای بندگان خاطرنشان می‌شود تا بندگان با استفاده درست از این نعمت‌ها در راه رضای خدا قدم بردارند و خدا را در تمام لحظات زندگی حاضر و ناظر بدانند.
امیر صالحی
ن
| 
۱۴۰۳/۰۷/۳۰ - ۱۵:۳۲
پاسخ
علی 
