مدیرکل نظارت پژوهشی دانشگاه تهران:
اقدامات مقطعی در حمایت از پژوهش‌های قرآنی نقشه راه مطمئنی نیست
گروه دانشگاه: مدیرکل نظارت پژوهشی دانشگاه تهران با بیان اینکه از آسیب‌های پژوهش‌های قرآنی عدم فرماندهی متمرکز است، گفت: حمایت از پژوهش‌های قرآنی یک فرآیند تثبیت شده باشد نه اقدامات مقطعی؛ اقدامات مقطعی نمی‌توانند نقشه راه مطمئنی داشته باشند.
علی باقر طاهری‌نیا، مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت پژوهشی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در رابطه با حمایت از پایان‌نامه‌ها با رویکرد قرآنی در این دانشگاه اظهار کرد: حمایت از پایان‌نامه‌ها با رویکرد مطالعات قرآنی با اعتبار 130 میلیون تومانی که وزارت علوم به تازگی پرداخت کرده، در این دانشگاه انجام شد. این مبلغ را وزارت علوم در قالب منشور پژوهش‌های قرآنی ابلاغ کرد.
وی افزود: برای حمایت از پژوهش‌ها، فراخوان اعلام کردیم و به شکل‌های مختلف اطلاع‌رسانی کردیم و از افرادی که در این زمینه پروپوزال، پیشنهاد و یا پایان‌نامه دارند تقاضا کردیم اعلام آمادگی کنند، کمیته‌ای تشکیل دادیم و آن کمیته بر اساس سیاست‌های وزارت علوم و مبتنی بر اولویت‌های منشور توسعه فرهنگ قرآنی نسبت به میزان حمایت از پیشنهادهای دریافتی تصمیم‌گیری کردند.
طاهری‌نیا در پاسخ به این سؤال که کار کمیته از چه زمانی شروع شده؟ عنوان کرد: این کمیته از اواخر سال 93 کار خود را شروع کرد.
مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت پژوهشی دانشگاه تهران در جواب این پرسش که آیا 130 میلیون تومان را برای حمایت از پایان‌های قرآنی کافی می‌دانید؟ گفت: 130 میلیون تومان مبلغ بسیار بسیار ناچیزی است که اصلاً قابل بیان نیست. برای جامعه دانشجویی 60 هزار نفری دانشگاه تهران که بیش از 50 درصد آن‌ها تحصیلات تکمیلی هستند و نسبت قابل توجهی از آن‌ها مستقیماً در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و رفتاری مطالعه می‌کنند و حوزه مشترک با مطالعات قرآنی دارند 130 میلیون تومان رقمی نیست، شاید این اعتبار برای شروع کار بوده است.
وی گفت: پایان‌نامه‌هایی که ما داشتیم در حوزه‌های مختلف از دانشکده‌های روانشناسی، الهیات، ادبیات و علوم انسانی و ... بوده‌اند که در این زمینه اعلام آمادگی کرده‌اند.
حمایت از 30 پایان‌نامه
مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت پژوهشی دانشگاه تهران در پاسخ به این سؤال که چه تعداد پایان‌نامه حمایت شده است؟ گفت: از محل همان 130 میلیون تومان، حدوداً از میان تقاضاهایی که دریافت شده بود و از محل همین اعتبار محدود چیزی بیش از 30 پایان‌نامه مورد حمایت قرار گرفته است.
وی ادامه داد: پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری را تقسیم کرده بودیم و برای دکتری به اضافه و منهای 5 میلیون تومان و برای کارشناسی ارشد به اضافه و منهای دو و نیم میلیون تومان تعلق گرفت. 130 میلیون تومان مقطعی است و معلوم نیست تداوم داشته باشد، در نامه ابلاغی‌شان هم اشاره کرده‌اند این مبلغ را هزینه کنید در سال‌های بعد ممکن است ادامه داشته باشد و یا نداشته باشد، در حقیقت ردیف ثابت نیست.
طاهری‌نیا غالب پایان‌نامه‌ها را میان‌رشته‌ای دانست و اظهار کرد: بیشتر پایان‌نامه‌های حمایت شده میان رشته‌ای هستند و صرفاً علوم قرآنی نیستند، کمیته‌ای که برای این موضوع تحت عنوان کمیته حمایت از مطالعات قرآنی تشکیل شد، طی چند جلسه بررسی، شاخص‌های حمایت از مطالعات قرآنی را در قالب جدولی تهیه و در اختیار دانشکده‌ها قرار داد؛ براساس آن جدول، برای بین‌رشته‌ای بودن، نوآوری و خلاقیت و کاربردی بودن، امتیازهای ویژه‌ای در نظر گرفته شد؛ لذا در مقام تعیین مبلغ حمایتی، مطابق امتیاز مربوط به هر یک از آن شاخص‌ها اقدام می‌شد؛ چارچوب خیلی خوب و روشنی برای آن کار استخراج کردیم.
یکی از آسیب‌های اساسی پژوهش‌های قرآنی عدم فرماندهی متمرکز است
وی گفت: یکی از آسیب‌های اساسی پژوهش‌های قرآنی عدم فرماندهی متمرکز است، بسیاری از نهادها و سازمان‌ها ورود دارند اما در عین حال رأس این هرم یا از اختیارات کافی برخوردار نیست یا اشراف کاملی بر مجموعه اقدامات ندارد. بالاخره باید تعریف شود متولی اول پژوهش‌های قرآنی در کشور کدام بخش است؟ وزارت علوم، وزارت ارشاد یا نهادهای فرهنگی دیگر؟ کجاست؟ سایران زیر مجموعه رأس هرم فعالیت کنند و در مقابل آن پاسخگو باشند.
پژوهش‌های قرآنی تبدیل به فرآیند تثبیت شده شوند نه اقدامات مقطعی
طاهری‌نیا بیان کرد: چالش دیگر آن است که پژوهش‌های قرآنی باید به‌واسطه شفافیت و مستمر بودن تبدیل به یک فرآیند تثبیت شده بشوند نه اقدامات مقطعی؛ زیرا اقدامات مقطعی بی‌پشتوانه است و استقبال نامشخصی خواهد داشت و نمی‌توانند نقشه راه مطمئنی داشته باشد.
وی افزود: برای پژوهش‌های قرآنی باید زیر نظر رأس هرم از اعتبار ثابت و مستمری برخوردار بود که دانشجویان از بدو ورود بداند در پایان راه حمایت وجود دارد و در صورت تمایل برنامه خودشان را با آن سیاست هماهنگ کنند؛ ولی تا وقتی که به‌صورت مقطعی است، اعتبارات حمایتی نمی‌تواند جریان‌سازی کند، جریان‌سازی نکته مهمی است.
مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت پژوهشی دانشگاه تهران عنوان کرد: وقتی اعتباراتی را دریافت می‌کنیم اعلام می‌شود تا کسانی که پایان‌نامه قرآنی دارند بیایند و ما از آن‌ها حمایت کنیم این خوب است ولی ما آن پایان‌نامه را وارد فضای قرآنی نکردیم، خود دانشجو شروع کرده و ما به او ملحق شده‌ایم؛ اگر می‌خواهیم جریان‌سازی کنیم باید به‌گونه‌ای اقدام کنیم که ما جلوتر از پژوهشگر اعلام آمادگی کنیم و پیش از اقدام از سوی پژوهشگر زمینه را فراهم کنیم و به‌واسطه حمایت ما جهت‌گیری پژوهشی به سمت مطالعات قرآنی صورت گیرد. در وضع موجود حمایت‌های ما، حمایت‌های پیشینی نیست پسینی است، حمایت از کسانی است که خود آن‌ها به مطالعات مرتبط با حوزه‌های مطالعات قرآنی اقدام کردند، ما هم ملحق می‌شویم و از آن‌ها حمایت می‌کنیم در حالی که ما باید جریان‌سازی کنیم.
وی افزود: برای حمایت از پژوهش‌ها، فراخوان اعلام کردیم و به شکل‌های مختلف اطلاع‌رسانی کردیم و از افرادی که در این زمینه پروپوزال، پیشنهاد و یا پایان‌نامه دارند تقاضا کردیم اعلام آمادگی کنند، کمیته‌ای تشکیل دادیم و آن کمیته بر اساس سیاست‌های وزارت علوم و مبتنی بر اولویت‌های منشور توسعه فرهنگ قرآنی نسبت به میزان حمایت از پیشنهادهای دریافتی تصمیم‌گیری کردند.
طاهری‌نیا در پاسخ به این سؤال که کار کمیته از چه زمانی شروع شده؟ عنوان کرد: این کمیته از اواخر سال 93 کار خود را شروع کرد.
مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت پژوهشی دانشگاه تهران در جواب این پرسش که آیا 130 میلیون تومان را برای حمایت از پایان‌های قرآنی کافی می‌دانید؟ گفت: 130 میلیون تومان مبلغ بسیار بسیار ناچیزی است که اصلاً قابل بیان نیست. برای جامعه دانشجویی 60 هزار نفری دانشگاه تهران که بیش از 50 درصد آن‌ها تحصیلات تکمیلی هستند و نسبت قابل توجهی از آن‌ها مستقیماً در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و رفتاری مطالعه می‌کنند و حوزه مشترک با مطالعات قرآنی دارند 130 میلیون تومان رقمی نیست، شاید این اعتبار برای شروع کار بوده است.
وی گفت: پایان‌نامه‌هایی که ما داشتیم در حوزه‌های مختلف از دانشکده‌های روانشناسی، الهیات، ادبیات و علوم انسانی و ... بوده‌اند که در این زمینه اعلام آمادگی کرده‌اند.
حمایت از 30 پایان‌نامه
مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت پژوهشی دانشگاه تهران در پاسخ به این سؤال که چه تعداد پایان‌نامه حمایت شده است؟ گفت: از محل همان 130 میلیون تومان، حدوداً از میان تقاضاهایی که دریافت شده بود و از محل همین اعتبار محدود چیزی بیش از 30 پایان‌نامه مورد حمایت قرار گرفته است.
وی ادامه داد: پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری را تقسیم کرده بودیم و برای دکتری به اضافه و منهای 5 میلیون تومان و برای کارشناسی ارشد به اضافه و منهای دو و نیم میلیون تومان تعلق گرفت. 130 میلیون تومان مقطعی است و معلوم نیست تداوم داشته باشد، در نامه ابلاغی‌شان هم اشاره کرده‌اند این مبلغ را هزینه کنید در سال‌های بعد ممکن است ادامه داشته باشد و یا نداشته باشد، در حقیقت ردیف ثابت نیست.
طاهری‌نیا غالب پایان‌نامه‌ها را میان‌رشته‌ای دانست و اظهار کرد: بیشتر پایان‌نامه‌های حمایت شده میان رشته‌ای هستند و صرفاً علوم قرآنی نیستند، کمیته‌ای که برای این موضوع تحت عنوان کمیته حمایت از مطالعات قرآنی تشکیل شد، طی چند جلسه بررسی، شاخص‌های حمایت از مطالعات قرآنی را در قالب جدولی تهیه و در اختیار دانشکده‌ها قرار داد؛ براساس آن جدول، برای بین‌رشته‌ای بودن، نوآوری و خلاقیت و کاربردی بودن، امتیازهای ویژه‌ای در نظر گرفته شد؛ لذا در مقام تعیین مبلغ حمایتی، مطابق امتیاز مربوط به هر یک از آن شاخص‌ها اقدام می‌شد؛ چارچوب خیلی خوب و روشنی برای آن کار استخراج کردیم.
یکی از آسیب‌های اساسی پژوهش‌های قرآنی عدم فرماندهی متمرکز است
وی گفت: یکی از آسیب‌های اساسی پژوهش‌های قرآنی عدم فرماندهی متمرکز است، بسیاری از نهادها و سازمان‌ها ورود دارند اما در عین حال رأس این هرم یا از اختیارات کافی برخوردار نیست یا اشراف کاملی بر مجموعه اقدامات ندارد. بالاخره باید تعریف شود متولی اول پژوهش‌های قرآنی در کشور کدام بخش است؟ وزارت علوم، وزارت ارشاد یا نهادهای فرهنگی دیگر؟ کجاست؟ سایران زیر مجموعه رأس هرم فعالیت کنند و در مقابل آن پاسخگو باشند.
پژوهش‌های قرآنی تبدیل به فرآیند تثبیت شده شوند نه اقدامات مقطعی
طاهری‌نیا بیان کرد: چالش دیگر آن است که پژوهش‌های قرآنی باید به‌واسطه شفافیت و مستمر بودن تبدیل به یک فرآیند تثبیت شده بشوند نه اقدامات مقطعی؛ زیرا اقدامات مقطعی بی‌پشتوانه است و استقبال نامشخصی خواهد داشت و نمی‌توانند نقشه راه مطمئنی داشته باشد.
وی افزود: برای پژوهش‌های قرآنی باید زیر نظر رأس هرم از اعتبار ثابت و مستمری برخوردار بود که دانشجویان از بدو ورود بداند در پایان راه حمایت وجود دارد و در صورت تمایل برنامه خودشان را با آن سیاست هماهنگ کنند؛ ولی تا وقتی که به‌صورت مقطعی است، اعتبارات حمایتی نمی‌تواند جریان‌سازی کند، جریان‌سازی نکته مهمی است.
مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت پژوهشی دانشگاه تهران عنوان کرد: وقتی اعتباراتی را دریافت می‌کنیم اعلام می‌شود تا کسانی که پایان‌نامه قرآنی دارند بیایند و ما از آن‌ها حمایت کنیم این خوب است ولی ما آن پایان‌نامه را وارد فضای قرآنی نکردیم، خود دانشجو شروع کرده و ما به او ملحق شده‌ایم؛ اگر می‌خواهیم جریان‌سازی کنیم باید به‌گونه‌ای اقدام کنیم که ما جلوتر از پژوهشگر اعلام آمادگی کنیم و پیش از اقدام از سوی پژوهشگر زمینه را فراهم کنیم و به‌واسطه حمایت ما جهت‌گیری پژوهشی به سمت مطالعات قرآنی صورت گیرد. در وضع موجود حمایت‌های ما، حمایت‌های پیشینی نیست پسینی است، حمایت از کسانی است که خود آن‌ها به مطالعات مرتبط با حوزه‌های مطالعات قرآنی اقدام کردند، ما هم ملحق می‌شویم و از آن‌ها حمایت می‌کنیم در حالی که ما باید جریان‌سازی کنیم.
