اقتصاد در قرآن/ ناصر جهانیان پاسخ می‌دهد:
خط فقر در اسلام چگونه تعیین می‌شود؟
گروه اقتصاد: عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: در اسلام هرکس رزق سالیانه و درآمد خود در حد کفاف را داشته باشد، غنی محسوب شده و اگر این درآمد تأمین نشود فقیر محسوب می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر جهانیان، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به بحث درباره نگاه اسلام به فقر و ثروت و همچنین مفهوم خط فقر در اقتصاد اسلامی پرداخت و اظهار کرد: از نگاه قرآن، ثروت یک ارزش محسوب می‌شود؛ وظیفه انسان‌هاست که ثروت را افزایش دهند و خداوند در قرآن مالکیت انسانها را به رسمیت شناخته است.
دعوت قرآن از انسانها به عمران و ایجاد ثروت
وی ادامه داد: خداوند هم در قرآن می‌فرماید: «هو انشاكم من‌الارض واستعمركم فيها؛ او شما را از زمين پديد آورد و در آن شما را استقرار داد»(هود/61) و بدین طریق از مردم خواسته است در زمین به عمران و آبادانی بپردازند. وقتی انسانها به عمران و آبادانی می‌پردازند بدین معنی است که ارزش افزوده ایجاد شده و باعث تولید ثروت می‌شود و وظیفه هر شخصی است در زمانه خود به ثروت‌سازی بپردازد.
دیدگاه اسلام درباره ثروت
وی افزود: اما از آنجایی‌که مردم خلیفه خدا بر روی زمین هستند بایستی این ثروت‌ها را به قدر اعتباری که در اختیارشان هست به نحوی مصرف کنند که خواست خداست و اینجاست که بحث خوب یا بد بودن ثروت مطرح می‌شود.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: اگر مردم ثروت را در سرمایه‌گذاری و در مصرف در حد اعتدال و کفایت و همچنین در انفاق‌ها به‌کار گیرند، در این صورت وظیفه خود را انجام داده‌اند، در اینصورت است که ثروت برای انسانها مایه خیر و برکت و رفتن به بهشت خواهد شد اما در صورتی‌که در غیر از مسیر تعیین شده از سوی خدا مصرف شود مایه گمراهی و جهنمی شدن انسان خواهد شد.
دیدگاه اسلام درباره خط فقر
جهانیان در پاسخ به این پرسش که دیدگاه اسلام درباره تعیین خط فقر چگونه بوده و تفاوت آن با سایر مکاتب اقتصادی در چیست؟ اظهار کرد: در اسلام هرکسی‌که رزق سالیانه و درآمد خود درحد کفاف را داشته باشد، غنی محسوب شده و اگر چنین موضوعی تأمین نشود فقیر محسوب می‌شود و تفاوت اسلام با دیگر مکاتب در این است.
مذموم بودن فقر و تنگدستی از منظر اسلام
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: اسلام معتقد است که خود فقر پدیده نامبارکی است است و در دعاها هم می‌خوانیم که «اللّهُمَّ إنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْفَقْرِ، وَالْقِلَّةِ؛ خدایا از فقر و تنگدستی به تو پناه می‌برم». بنابراین بدین وسیله از خداوند طلب رفاه می‌کنیم؛ با این اوصافی که بیان شد، فقر و تنگدستی از منظر اسلام پدیده مناسبی نیست و هدف نظام اقتصادی اسلام رفاه عمومی است اما این ثروت نباید باعث از بین رفتن دین انسانها شود.
دعوت قرآن از انسانها به عمران و ایجاد ثروت
وی ادامه داد: خداوند هم در قرآن می‌فرماید: «هو انشاكم من‌الارض واستعمركم فيها؛ او شما را از زمين پديد آورد و در آن شما را استقرار داد»(هود/61) و بدین طریق از مردم خواسته است در زمین به عمران و آبادانی بپردازند. وقتی انسانها به عمران و آبادانی می‌پردازند بدین معنی است که ارزش افزوده ایجاد شده و باعث تولید ثروت می‌شود و وظیفه هر شخصی است در زمانه خود به ثروت‌سازی بپردازد.
دیدگاه اسلام درباره ثروت
وی افزود: اما از آنجایی‌که مردم خلیفه خدا بر روی زمین هستند بایستی این ثروت‌ها را به قدر اعتباری که در اختیارشان هست به نحوی مصرف کنند که خواست خداست و اینجاست که بحث خوب یا بد بودن ثروت مطرح می‌شود.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: اگر مردم ثروت را در سرمایه‌گذاری و در مصرف در حد اعتدال و کفایت و همچنین در انفاق‌ها به‌کار گیرند، در این صورت وظیفه خود را انجام داده‌اند، در اینصورت است که ثروت برای انسانها مایه خیر و برکت و رفتن به بهشت خواهد شد اما در صورتی‌که در غیر از مسیر تعیین شده از سوی خدا مصرف شود مایه گمراهی و جهنمی شدن انسان خواهد شد.
دیدگاه اسلام درباره خط فقر
جهانیان در پاسخ به این پرسش که دیدگاه اسلام درباره تعیین خط فقر چگونه بوده و تفاوت آن با سایر مکاتب اقتصادی در چیست؟ اظهار کرد: در اسلام هرکسی‌که رزق سالیانه و درآمد خود درحد کفاف را داشته باشد، غنی محسوب شده و اگر چنین موضوعی تأمین نشود فقیر محسوب می‌شود و تفاوت اسلام با دیگر مکاتب در این است.
مذموم بودن فقر و تنگدستی از منظر اسلام
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: اسلام معتقد است که خود فقر پدیده نامبارکی است است و در دعاها هم می‌خوانیم که «اللّهُمَّ إنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْفَقْرِ، وَالْقِلَّةِ؛ خدایا از فقر و تنگدستی به تو پناه می‌برم». بنابراین بدین وسیله از خداوند طلب رفاه می‌کنیم؛ با این اوصافی که بیان شد، فقر و تنگدستی از منظر اسلام پدیده مناسبی نیست و هدف نظام اقتصادی اسلام رفاه عمومی است اما این ثروت نباید باعث از بین رفتن دین انسانها شود.
