حجت‌الاسلام سید جواد بهشتی:
هنگام پیروزی و شادمانی رفتار قرآنی داشته باشیم
کانون خبرنگاران نبأ: مشاور امور قرآنی، توسعه فرهنگ اقامه نماز تشریح کرد: طبق دستور قرآن وقتی پیروزی و فتح خدا حاصل می‌شود باید تسبیح و حمد خدا را به‌جا آور؛ اظهار شادمانی حتما چیز خوبی است ولی حلال و پاک باشد.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، قرآن کریم در آیات متعددی بر این اصل تأکید می‌ورزد که پیروزی تنها از سوی خداوند است: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا كُونوا أَنصَارَ اللَّهِ كَمَا قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوَارِيِّينَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللَّهِ فَآَمَنَت طَّائِفَةٌ مِّن بَنِي إِسْرَائِيلَ وَكَفَرَت طَّائِفَةٌ فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آَمَنُوا عَلَى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظَاهِرِينَ: اى كسانى كه ايمان آوردهايد ياران خدا باشيد همان گونه كه عيسىبنمريم به حواريون گفت ياران من در راه خدا چه كسانىاند، حواريون گفتند ما ياران خداييم پس طايفهاى كفر ورزيدند و كسانى را كه گرويده بودند بر دشمنانشان يارى كرديم تا چيره شدند» (آیه 14 سوره مبارکه الصف).
پیروزی تنها از جانب خداوند است
قرآن کریم به صراحت پیروزی را از دیگران نفی می‌کند: «و مَا النَّصرُ اِلاّ مِن عِندِ اللّه الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ: پيروزى جز از جانب خداوند تواناى حكيم نيست» (آیه 126 سوره مبارکه آل‌عمران)، «وَمَا جَعَلَهُ اللّهُ إِلاَّ بُشْرَى وَلِتَطْمَئِنَّ بِهِ قُلُوبُكُمْ وَمَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِندِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ: و اين [وعده] را خداوند جز نويدى [براى شما] قرار نداد و تا آنكه دل‌هاى شما بدان اطمينان يابد و پيروزى جز از نزد خدا نيست كه خدا شكست ناپذير [و] حكيم است» (آیه 10 سوره مبارکه انفال).
یاری اسلام و عمل‌نیک قبل از پیروزی ارزشمندتر است
در آیات قرآن آن‌جا که هدف اطاعت الهی است پیروزی و شکست یکسان است: «فَلْيُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللّهِ الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالآخِرَةِ وَمَن يُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللّهِ فَيُقْتَلْ أَو يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا: پس بايد كسانى كه زندگى دنيا را به آخرت سودا مىكنند در راه خدا بجنگند و هر كس در راه خدا بجنگد و كشته يا پيروز شود به زودى پاداشى بزرگ به او خواهيم داد» (آیه 74 سوره مبارکه نساء). با این حال یاری اسلام و اعمال نیک وقتی قبل از پیروزی و سیادت ظاهری باشد ارزشمندتر است: «وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا يَسْتَوِي مِنكُم مَّنْ أَنفَقَ مِن قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُوْلَئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِّنَ الَّذِينَ أَنفَقُوا مِن بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ: و شما را چه شده كه در راه خدا انفاق نمىكنيد و [حال آنكه] ميراث آسمان‌ها و زمين به خدا تعلق دارد كسانى از شما كه پيش از فتح [مكه] انفاق و جهاد كردهاند [با ديگران] يكسان نيستند آنان از [حيث] درجه بزرگ‌تر از كسانىاند كه بعدا به انفاق و جهاد پرداختهاند و خداوند به هر كدام وعده نيكو داده است و خدا به آنچه مىكنيد آگاه است» (آیه 10 سوره مبارکه حدید).
توصیه قرآن کریم به تسبیح و حمد خداوند بعد از حاصل شدن پیروزی
پیروزی نهایی چنان‌که قرآن آن را ترسیم می‌کند، رهایی از آتش جهنم و ورود به بهشت است: «كُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ وَما الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلاَّ مَتَاعُ الْغُرُورِ: هر جاندارى چشنده [طعم] مرگ است و همانا روز رستاخيز پاداشهايتان به طور كامل به شما داده مىشود پس هر كه را از آتش به دور دارند و در بهشت درآورند قطعا كامياب شده است و زندگى دنيا جز مايه فريب نيست» (آیه 185 سوره مبارکه آل‌عمران). «إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالإِنجِيلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَيْعِكُمُ الَّذِي بَايَعْتُم بِهِ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ: در حقيقتخدا از مؤمنان جان و مالشان را به [بهاى] اينكه بهشت براى آنان باشد خريده است همان كسانى كه در راه خدا مىجنگند و مىكشند و كشته مىشوند [اين] به عنوان وعده حقى در تورات و انجيل و قرآن بر عهده اوست و چه كسى از خدا به عهد خويش وفادارتر است پس به اين معاملهاى كه با او كردهايد شادمان باشيد و اين همان كاميابى بزرگ است» (آیه 111 سوره مبارکه توبه). پیروزی مادی وسیله‌ای برای امتحان و آزمایش است. قرآن مسلمانان را هنگام پیروزی به تسبیح خداوند و استغفار دعوت می‌کند: «إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ... فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا: چون يارى خدا و پيروزى فرا رسد؛ پس به ستايش پروردگارت نيايش‌گر باش و از او آمرزش بخواه كه وى همواره توبهپذير است» (آیات 1 و3 سوره مبارکه نصر). با یادآوری پیروزی‌های گذشته به تقوا: «وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ: و يقينا خدا شما را در [جنگ] بدر با آنكه ناتوان بوديد يارى كرد پس از خدا پروا كنيد باشد كه سپاسگزارى نماييد» (آیه 123 سوره مبارکه آل‌عمران)، و شکرگزاری فرامی‌خواند: «وَاذْكُرُواْ إِذْ أَنتُمْ قَلِيلٌ مُّسْتَضْعَفُونَ فِي الأَرْضِ تَخَافُونَ أَن يَتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآوَاكُمْ وَأَيَّدَكُم بِنَصْرِهِ وَرَزَقَكُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ: و به ياد آوريد هنگامى را كه شما در زمين گروهى اندك و مستضعف بوديد مى ترسيديد مردم شما را بربايند پس [خدا] به شما پناه داد و شما را به يارى خود نيرومند گردانيد و از چيزهاى پاك به شما روزى داد باشد كه سپاسگزارى كنيد» (آیه 26 سوره مبارکه انفال).
اظهار شادمانی به شیوه حلال
در این رابطه حجت‌الاسلام سیدجواد بهشتی در تفسیر سوره نصر یادآور شد: ما باید بدانیم بسیاری از شادمانی‌هایی که هنگام پیروزی‌ها انجام می‌شود، تأثیرپذیری از بیگانگان است که متأسفانه بین مسلمانان رایج شده است. این‌ها با فرهنگ قرآنی هیچ ارتباطی ندارد و با روح عبودیت منافات دارد. دیده‌اید وقتی پیروزی حاصل می‌شود، می‌ریزند در خیابان‌ها و بدترین نوع گناهان را مرتکب می‌شوند. وقتی پیروزی و فتح خدا حاصل می‌شود: « إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ»، باید چه کار کرد؟ « فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ»: تسبیح خدا را بگو! حمد خدا را به‌جا آور! « وَاسْتَغْفِرْهُ»: بابت تمام کوتاهی‌هایی که کردی و خدا همه این‌ها را به تو داده استغفار کن. اظهار شادمانی حتما چیز خوبی است ولی حلال و پاک باشدنه شادمانی‌های کاذب، نه آلوده به انواع گناهان و اختلاط زن و مرد، موسیقی‌های مبتدل و ...این‌ها تمام شئونات غربی، غیرالهی و غیراسلامی است. باید حواسمان باشد.
*مریم روزبهانی
پیروزی تنها از جانب خداوند است
قرآن کریم به صراحت پیروزی را از دیگران نفی می‌کند: «و مَا النَّصرُ اِلاّ مِن عِندِ اللّه الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ: پيروزى جز از جانب خداوند تواناى حكيم نيست» (آیه 126 سوره مبارکه آل‌عمران)، «وَمَا جَعَلَهُ اللّهُ إِلاَّ بُشْرَى وَلِتَطْمَئِنَّ بِهِ قُلُوبُكُمْ وَمَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِندِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ: و اين [وعده] را خداوند جز نويدى [براى شما] قرار نداد و تا آنكه دل‌هاى شما بدان اطمينان يابد و پيروزى جز از نزد خدا نيست كه خدا شكست ناپذير [و] حكيم است» (آیه 10 سوره مبارکه انفال).
یاری اسلام و عمل‌نیک قبل از پیروزی ارزشمندتر است
در آیات قرآن آن‌جا که هدف اطاعت الهی است پیروزی و شکست یکسان است: «فَلْيُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللّهِ الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالآخِرَةِ وَمَن يُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللّهِ فَيُقْتَلْ أَو يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا: پس بايد كسانى كه زندگى دنيا را به آخرت سودا مىكنند در راه خدا بجنگند و هر كس در راه خدا بجنگد و كشته يا پيروز شود به زودى پاداشى بزرگ به او خواهيم داد» (آیه 74 سوره مبارکه نساء). با این حال یاری اسلام و اعمال نیک وقتی قبل از پیروزی و سیادت ظاهری باشد ارزشمندتر است: «وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا يَسْتَوِي مِنكُم مَّنْ أَنفَقَ مِن قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُوْلَئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِّنَ الَّذِينَ أَنفَقُوا مِن بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ: و شما را چه شده كه در راه خدا انفاق نمىكنيد و [حال آنكه] ميراث آسمان‌ها و زمين به خدا تعلق دارد كسانى از شما كه پيش از فتح [مكه] انفاق و جهاد كردهاند [با ديگران] يكسان نيستند آنان از [حيث] درجه بزرگ‌تر از كسانىاند كه بعدا به انفاق و جهاد پرداختهاند و خداوند به هر كدام وعده نيكو داده است و خدا به آنچه مىكنيد آگاه است» (آیه 10 سوره مبارکه حدید).
توصیه قرآن کریم به تسبیح و حمد خداوند بعد از حاصل شدن پیروزی
پیروزی نهایی چنان‌که قرآن آن را ترسیم می‌کند، رهایی از آتش جهنم و ورود به بهشت است: «كُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ وَما الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلاَّ مَتَاعُ الْغُرُورِ: هر جاندارى چشنده [طعم] مرگ است و همانا روز رستاخيز پاداشهايتان به طور كامل به شما داده مىشود پس هر كه را از آتش به دور دارند و در بهشت درآورند قطعا كامياب شده است و زندگى دنيا جز مايه فريب نيست» (آیه 185 سوره مبارکه آل‌عمران). «إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالإِنجِيلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَيْعِكُمُ الَّذِي بَايَعْتُم بِهِ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ: در حقيقتخدا از مؤمنان جان و مالشان را به [بهاى] اينكه بهشت براى آنان باشد خريده است همان كسانى كه در راه خدا مىجنگند و مىكشند و كشته مىشوند [اين] به عنوان وعده حقى در تورات و انجيل و قرآن بر عهده اوست و چه كسى از خدا به عهد خويش وفادارتر است پس به اين معاملهاى كه با او كردهايد شادمان باشيد و اين همان كاميابى بزرگ است» (آیه 111 سوره مبارکه توبه). پیروزی مادی وسیله‌ای برای امتحان و آزمایش است. قرآن مسلمانان را هنگام پیروزی به تسبیح خداوند و استغفار دعوت می‌کند: «إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ... فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا: چون يارى خدا و پيروزى فرا رسد؛ پس به ستايش پروردگارت نيايش‌گر باش و از او آمرزش بخواه كه وى همواره توبهپذير است» (آیات 1 و3 سوره مبارکه نصر). با یادآوری پیروزی‌های گذشته به تقوا: «وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ: و يقينا خدا شما را در [جنگ] بدر با آنكه ناتوان بوديد يارى كرد پس از خدا پروا كنيد باشد كه سپاسگزارى نماييد» (آیه 123 سوره مبارکه آل‌عمران)، و شکرگزاری فرامی‌خواند: «وَاذْكُرُواْ إِذْ أَنتُمْ قَلِيلٌ مُّسْتَضْعَفُونَ فِي الأَرْضِ تَخَافُونَ أَن يَتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآوَاكُمْ وَأَيَّدَكُم بِنَصْرِهِ وَرَزَقَكُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ: و به ياد آوريد هنگامى را كه شما در زمين گروهى اندك و مستضعف بوديد مى ترسيديد مردم شما را بربايند پس [خدا] به شما پناه داد و شما را به يارى خود نيرومند گردانيد و از چيزهاى پاك به شما روزى داد باشد كه سپاسگزارى كنيد» (آیه 26 سوره مبارکه انفال).
اظهار شادمانی به شیوه حلال
در این رابطه حجت‌الاسلام سیدجواد بهشتی در تفسیر سوره نصر یادآور شد: ما باید بدانیم بسیاری از شادمانی‌هایی که هنگام پیروزی‌ها انجام می‌شود، تأثیرپذیری از بیگانگان است که متأسفانه بین مسلمانان رایج شده است. این‌ها با فرهنگ قرآنی هیچ ارتباطی ندارد و با روح عبودیت منافات دارد. دیده‌اید وقتی پیروزی حاصل می‌شود، می‌ریزند در خیابان‌ها و بدترین نوع گناهان را مرتکب می‌شوند. وقتی پیروزی و فتح خدا حاصل می‌شود: « إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ»، باید چه کار کرد؟ « فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ»: تسبیح خدا را بگو! حمد خدا را به‌جا آور! « وَاسْتَغْفِرْهُ»: بابت تمام کوتاهی‌هایی که کردی و خدا همه این‌ها را به تو داده استغفار کن. اظهار شادمانی حتما چیز خوبی است ولی حلال و پاک باشدنه شادمانی‌های کاذب، نه آلوده به انواع گناهان و اختلاط زن و مرد، موسیقی‌های مبتدل و ...این‌ها تمام شئونات غربی، غیرالهی و غیراسلامی است. باید حواسمان باشد.
*مریم روزبهانی
