حجتالاسلام و المسلمین مسعود ادیب، عضو مجمع مدرسین و محققین حوزهٔ علمیهٔ قم، در گفتوگو با کانون خبرنگاران
ایکنا،
نبأ،
با بیان اینکه حضرت زهرا(س) به عنوان شخصیتی که نه تنها الگوی زنان بلکه
الگوی انسان مسلمان است، اظهار کرد: متاسفانه زندگی حضرت زهرا(س) مورد
مطالعه جامع و دقیق قرار نگرفته و ما به برخی از ابعاد شخصیت این بانوی
بزرگ اسلام نپرداختیم، همانطورکه این اتفاق برای دیگر الگوهای دینی ما
افتاده است.
وی با اشاره به ماجرای سقیفه ابراز کرد: حضرت زهرا(س) نه
فقط در ماجرای سقیفه که در مسیر اسلام بسیار مهم است، تأثیرگذار بوده
بلکه در دوران نوجوانی خود و قبل از ازدواج با امیرالمؤمنین(ع) همچنین بعد
از ازدواج، شخصیتی هستند که معطوف به حیات اجتماعی است و این نشاندهنده
این است که اسلام دینیست که با حیات اجتماعی انسان سر و کار دارد، حضرت
زهرا(س) ضمن اینکه در اوج عفاف، پاکدامنی و عبادت هستند، کما اینکه امام
مجتبی(ع) در مورد ایشان نقل میکنند مادرم شبها تا سحر مشغول عبادت بودند؛
اما در عین حال یک شخصیت فعال اجتماعی هم هستند.
عضو مجمع مدرسین و
محققین حوزهٔ علمیهٔ قم به فعالیتهای اجتماعی حضرت زهرا(س) قبل از ازدواج
اشاره کرد و گفت: حضرت زهرا(س) قبل از ازدواج مضاف بر وظایف دختری که در
خانواده داشتند، بخشی از وقت خود را به کارهای اجتماعی جامعه اسلامی آن
زمان اختصاص میدادند، از جمله رسیدگی به اوضاع عدهای از یاران پیامبر(ص) که
به اصحاب صفه مشهور بودند و در شرایط اقتصادی بسیار بدی سپری میکردند و
در کنار مسجدالنبی بودند و حضرت زهرا (س) با عدهای از زنان مکه مسئولیت
رسیدگی به امور ایشان را برعهده داشتند همچنین بخشی از وقت ایشان هم صرف
کارهای علمی و پاسخگویی به سؤالات زنان مدینه میشد و طبیعتاً بخشی دیگری
هم به عنوان یک فرد متعالی صرف امور عبادی ایشان میشد.
ادیب با اشاره به
روایتی مبنی بر شکایت حضرت زهرا(س) از سنگینی کارها به پیامبر گرامی
اسلام(ص)، گفت: ما در عمق این ماجرا فرو نرفتیم که ببینیم به چه دلیل حضرت
زهرا(س) از سنگینی کارها شکایت میکند و تصور ما این است که حضرت زهرا(س)
مانند یک شاهزاده و نازدانه پیامبر(ص) بودند و بعد از ازدواج از کار منزل
اظهار نارضایتی میکنند؛ اما وقتی تاریخ را بررسی میکنیم، متوجه میشویم
که زمانی که با امیرالمومنین(ع) ازدواج میکنند، دو مسئولیت بر مجموعه
فعالیتهای حضرت افزوده میشود؛ یکی وظیفه خانهداری و دیگر اینکه به دلیل
فقر شدید امیرالمومنین(ع) و در آمد اندک ایشان؛ حضرت زهرا(س) نیز با
کارهایی که در منزل انجام میدادند از قبیل آسیاب کردن آرد و ... به اقتصاد
خانواده کمک میکردند.
وی با بیان اینکه حضرت باقر(ع) نقل میکند؛
تسبیحات حضرت زهرا(س) مصداق ذکر کثیر است که خداوند در قرآن فرموده است، در
ادامه تصریح کرد: مسئولیت سنگین کمک به امرار معاش خانواده باعث میشد که
حضرت زهرا(س) از برخی کارهای مربوط به امور عبادی بازمانند و وقتی از این
موضوع به پیامبر شکایت میکنند، پیامبر(ص) به جای اینکه ایشان را از
فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی بازدارند روشی را برای عبادت به ایشان
پیشنهاد میکنند که در واقع با صرف وقت کمتری بتوانند آن جهات معنوی را
تأمین کند.
عضو مجمع مدرسین و محققین حوزهٔ علمیهٔ قم با تأکید بر اینکه
نگرش اسلام این است که زندگی فردی و اجتماعی از هم جدا نیست، افزود: حضرت
زهرا(س) صرفاً یک بانوی قدیس درکنج خانه نشسته نیست بلکه فردی است که در
حیات اجتماعی و حضور در جامعه فعال است، بنابر آنچه در تاریخ آمده است حضور
ایشان در جنگها به عنوان امدادگر نیز پررنگ بوده؛ همچنین قبل از ازدواج
پدر خویش را حمایت میکردند که این تنها مسئله نگهداری از پدر نیست بلکه
ایشان برخوردهایی با مشرکان داشتند و گاهی نیز برای نجات جان پیامبر(ص) اقدام
میکردند.
ادیب ادامه داد: بعد از رحلت رسول گرامی اسلام(ص) و در
ماجرای سقیفه ایشان تلاش گستردهای برای اقناع مهاجر و انصار داشتند تا
آنها را متوجه اشتباهی که شده بودند سازند و بعد از آن هم محاجه با حکومت
وقت در خصوص فدک که همه اینها نشان دهنده حضور اجتماعی و سیاسی حضرت
زهرا(س) به عنوان الگوی یک انسان طراز اسلام با حفظ ارزشهایی که اسلام
قائل شده، است.
وی در پایان با اشاره به آیات سوره مبارکه تحریم خاطر
نشان کرد: قرآن کریم در سوره مبارکه تحریم از حضرت مریم(س) و همسر فرعون
تنها به عنوان الگوی زن مسلمان یاد نمیکند بلکه به عنوان الگویی برای تمام
بشریت نام میبرد و این نشاندهنده این است که حضور درجامعه فارغ از جنسیت
است نه به این معنا که محدودیتهای جنسیتی نادیده گرفته شود چنانکه ممکن
است توان زن و مرد با هم تفاوت داشته باشد کمااینکه زنها نیز با هم تفاوت
دارند و مردها نیز اینگونهاند. نفس حضور در اجتماع و نفس تلاش برای تامین
معاش خانواده زن و مرد بردار نیست البته چه زن و چه مرد با حفظ اصول و
حریمی که خدا مشخص کرده باید در جامعه حضور داشته باشند.
* نجمه رحمتی