حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی کوشا، منتقد ترجمههای قرآن در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره شرایط مترجم و اینکه آیا هر کسی اجازه ترجمه قرآن را دارد، گفت: هر کسی مجاز نیست که مترجم قرآن باشد. مترجم قرآن بودن شرایطی دارد و از سوی دیگر آئیننامهای هم تنظیم شده که افرادی که قرآن ترجمه میکنند، باید صلاحیتشان نزد بررسها احراز شود. وی افزود: این کار به دلیل اهمیت موضوع انجام میشود؛ چرا که ممکن است فردی ترجمه را از روی ترجمهای دیگر رونویسی کرده و یا جمعآوری و گردآوری از ترجمههای گوناگون صورت گرفته باشد؛ از این رو این گونه نیست که هر کسی خیال کند مترجم قرآن است.
حجتالاسلام کوشا ادامه داد: جلالالدین سیوطی در کتاب «الاتقان فی علوم القرآن» 15 شرط برای مترجم نام برده است و بهاءالدین خرمشاهی نیز 7 شرط دیگر بر آن افزوده؛ یعنی حدود 22 شرط.
این منتقد تصریح کرد: حداقل شرایطی که من قائل هستم، شامل 6 شرط است. شرط اول اینکه مترجمی که اقدام به ترجمه قرآن میکند، آشنا با دو زبان مبدأ و مقصد باشد. دوم اینکه مترجم بتواند یک نثر دقیق و استوار ارائه کند. سوم اینکه مترجم با تفسیر و علوم قرآن آشنا باشد. چهارم آشنایی با علم فقه را نیز باید داشته باشد و این آشنایی در حد قابل قبولی باشد؛ ترجمه آیاتالاحکام و یا آیاتی که مربوط به عقود و ایقائات است، نیازمند فقه است. شرط پنجم، آگاهی از علم کلام و اصول و عقاید اسلامی است که مترجم مسئله توحید را به خوبی فهمیده باشد و صفات خداوند را بشناسد و صفات ذات و فعل خداوند را تشخیص دهد. ششمین شرط این است که مترجم دارای سلامت روح و عقل باشد، یعنی روح مهذب و نفس زکیه داشته باشد و سلامت عقل به این معنا نیست که مترجم دیوانه نباشد، بلکه باید درک درستی داشته و از قدرت تعقل و تدبر برخوردار باشد؛ یعنی که ترجمه قرآن بر اساس تعقل و تدبر باشد.
وی در ادامه تصریح کرد: این آئیننامه در سال گذشته تنظیم شده و میتواند در این حوزه موثر باشد و بررسها این موضوع را مورد توجه قرار میدهند که آیا ترجمه به درستی انجام شده است یا خیر. همچنین مترجم باید در ترجمه خود مقدمه و مؤخره داشته باشد و توضیح دهد که با چه انگیزه و روشی این ترجمه را انجام داده و این ترجمه چه امتیازی دارد.
حجتالاسلام کوشا یادآور شد: ترجمه بازی با قرآن نیست که هر کسی آن را رونویسی کند، بلکه کلام وحی است و اکنون برای ترجمه مرحوم قمشهای با آن عظمت، تصمیم گرفته شده که فقط نسخه اصلاح شده ترجمهاش مجوز نشر بگیرد و هر ناشری که در آن اعمال سلیقه و یا کم و زیاد کرده، اجازه نشر نخواهد داشت.