شیوه فعلی تخصیص اعتبارات قرآنی خلاف روح منشور است

محمدمهدی عزیززاده، سرپرست دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی شورای توسعه فرهنگ قرآنی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در مورد بودجه فعالیت‌های قرآنی و ایراداتی که به نحوه تخصیص آن وارد است، گفت: اعتبارات اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی به صورت متمرکز از سال 1390 تا امسال حدود 308 میلیارد تومان بوده است.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه مسائلی که در بودجه وجود دارد خیلی جدی‌تر از عدم ارائه برنامه‌های کمیسیون‌ها است افزود: این اعتبارات با نام خاص «اعتبارات اجرای منشور» و نه اعتبارات جاری قرآنی کشور و یا اعتبارات دستگاه‌های قرآنی کشور است،‌ یعنی به این معنا نیست که بودجه دستگاه‌های قرآنی کشور را قطع کرده باشند و بعد متمرکز در اختیار شورا قرار داده باشند تا این شورا آن را تقسیم کند.
سرپرست دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی شورای توسعه فرهنگ قرآنی تصریح کرد: دستگاه‌های قرآنی مانند سایر دستگاه‌ها برای فعالیت‌های جاری، اعتبارات دریافت می‌کنند و موظف هستند تکالیف و مأموریت‌های ذاتی خود را با این اعتبارات انجام دهند، به عنوان مثال در معاونت قرآنی وزارت ارشاد برای برپایی نمایشگاه و حمایت از مؤسسات و ... اعتبارات دریافت می‌کنند و مؤظف هستند کارهای مأموریتی را با این اعتبارات انجام دهند.
عزیززاده عنوان کرد: اعتبارات اجرای منشور مربوط به تحقق اهداف هشت‌گانه منشور توسعه فرهنگ قرآنی است و نه فعالیت‌های روتین و جاری قرآنی دستگاه‌ها، این روندی که در حال طی شدن است و در شورای توسعه در پیش گرفته شده است که دستگاه‌ها پیشنهادات برنامه‌ای می‌آورند، خلاف روح و هدف اصلی تخصیص اعتبارات است.
وی با بیان اینکه یک دوره دبیر کمیته تخصیص اعتبارات بوده است،‌ بیان کرد: گزارش عملکردی که از این اعتبارات در طول سال‌های اخیر داده شده است، سازوکار را اگر نگاه کنید، شورای توسعه دستورالعملی کلی را تصویب می‌کند که تقریباً در اولویت‌های برنامه‌ای آن همه فعالیت‌های قرآنی کشور می‌گنجد، اساساً این دستورالعمل، نمی‌تواند اهداف منشور را محقق کند؛ چرا که همه فعالیت‌های جاری کشور در آن قید شده است.
اعتبارات شورا برای برنامه‌های جاری!
سرپرست دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی شورای توسعه فرهنگ قرآنی اذعان کرد: براساس تکلیفی که شورا بر عهده دستگاه‌ها برای ارائه برنامه محول کرده است، بیش از 95 درصد برنامه‌هایی که دستگاه‌ها اعلام کرده‌ و بابت آن اعتبار تخصیص داده می‌شود، همین برنامه‌هایی است که در حال انجام دادن هستند، یعنی سازمان اوقاف برای برگزاری مسابقات و وزارت ارشاد برای برپایی نمایشگاه و سایر دستگاه‌ها نیز به این ترتیب برای فعالیت‌های جاری خود بودجه را دریافت کرده‌اند.
عزیززاده در ادامه در پاسخ به این سوال که چرا کمیسیون‌ها به عنوای اعضای شورای توسعه با اجرای کلان‌برنامه‌ها توسط شورای توسعه موافقت کرده‌اند؟ گفت: منشور توسعه فرهنگ قرآنی سه مأموریت اصلی دارد که در اهداف به آن اشاره شده است، اولین هدف هماهنگی فعالیت‌های قرآنی کشور است؛ چرا که شورا تشکیل شد تا فعالیت‌های قرآنی را هماهنگ کند، بنابر این باید بخش قابل توجهی از این اعتبارات، صرف ایجاد هماهنگی فعالیت‌های قرآنی در کشور شود.
وی با اشاره به اینکه وظیفه هماهنگی بر عهده وزارت ارشاد نهاده شده است، گفت: ما هنوز بابت اجرای مأموریت در حال طراحی سازوکارهایی هستیم که چگونه می‌توان این هماهنگی را ایجاد کرد. البته هنوز ورود جدی در این زمینه صورت نگرفته است. وزارت ارشاد و شورای توسعه مسئولیت داشته‌اند که هنوز محقق و اجرایی نشده است.
سرپرست دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی شورای توسعه فرهنگ قرآنی دومین مأموریت اساسی منشور توسعه فرهنگ قرآنی را نظام‌سازی قرآنی عنوان کرد و افزود: در منشور تصویب شده است که نظامات فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و ...بر مبنای قرآن بازطراحی شود، برای این نیاز نیست به دستگاه‌ها اعلام کنیم کارهای جاری خود را اعلام کنند، بلکه باید از اعتبارات اجرای منشور بخش قابل توجهی را ولو به صورت متمرکز برای مقوله نظام‌سازی قرآنی، ‌مطالعات و پژوهش‌ها و کارهای علمی که در این حوزه لازم است، در نظر بگیریم.
عزیززاده سومین هدف اصلی را فرهنگ‌سازی قرآنی عنوان و تصریح کرد: فرهنگ‌سازی قرآنی یک سری کارهای زیربنایی و اولیه دارد که باید با اعتبارات منشور این کار صورت بگیرد، اما این بودجه‌ها صرف فعالیت‌های جاری می‌شود.
وی اذعان کرد: ما و همه دستگاه‌ها تمامی این بودجه را به عنوان خلاء کمبود اعتباری خودمان در فعالیت‌های جاری هزینه کنیم که این یک آفت بسیار جدی است. نکته دیگر این است که گردش کاری که به کمیسیون‌ها داده شده است، اعلام شده است که برنامه‌ها را اعلام کنند، کمیسیون‌ها هم مصوباتی را به شورا داده و براساس آن بودجه دریافت کرده‌اند که این موضوع چند نکته را به دنبال دارد.
مأموریت‌ها درست درک نشده است
سرپرست دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی شورای توسعه فرهنگ قرآنی اظهار کرد: اولین نکته این است که کمیسیون‌ها مأموریت خودشان را در این موضوع درست درک نکرده‌اند، آنها مسئول سهم‌بندی بودجه برای دستگاه‌ها نیستند، کمیسیون باید این اعتبارات را در حوزه تخصصی خود راهبری کنند تا اهداف منشور محقق شود، بنابر این تا این جای کار نیز کمیسیون‌ها درست عمل نکرده‌اند.
عزیززاده خاطرنشان کرد: نکته دیگر این است که برنامه‌ها در کمیسیون‌ها تصویب می‌شود، اما هیچ نقشی در فرآیند تخصیص و نظارت بودجه ندارند، یعنی گفته می‌شود، کمیسیون باید برنامه‌های مصوب و اعتبارات اخذ کرده را گزارش دهند در حالی که این گزارشی که داده می‌شود و ارزیابی کمیسیون‌ها هیچ روندی در تخصیص بودجه به دستگاه‌ها ندارد. یعنی بودجه مستقیم از طریق شورا به دستگاه‌ها بدون اینکه گزارش کمیسیون‌ها نقشی در کم یا زیاد شدن آن داشته باشد، داده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه دستگاه‌هایی بوده‌اند که در سال‌های گذشته عملکرد خوب و مناسبی نداشته‌اند، اما بودجه و اعتبار خود را دریافت کرده‌اند، افزود: بنابر این نه کمیسیون‌ها نقش نظارتی خود را درست ایفا کرده‌اند و نه این ساختاری که برای توزیع بودجه طراحی شده، مناسب است.
سرپرست دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی شورای توسعه فرهنگ قرآنی همچنین بیان کرد: سازوکار نامناسبی نیز برای پرداخت بودجه در نظر گرفته شده است، قرار بود صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی تشکیل شود و بودجه از طریق آن صندوق واگذار شود، در پنج سال گذشته هر سال در دستورالعمل‌ها عبارت «بودجه از طریق صندوق توزیع شود» می‌آید اما صندوقی وجود ندارد. شورا بودجه را به حساب‌های دولتی دستگاه‌ها واریز می‌کند و مواردی بوده است که بودجه با توجه به اینکه در روزهای آخر سال تخصیص یافته و امکان هزینه‌کرد آن وجود نداشته،‌ برگشت خورده است.
عزیززاده با اشاره به اینکه خزانه همیشه دیر بودجه را اختصاص می‌دهد، گفت: سال گذشته 26 اسفندماه بودجه دریافت شده است و در سایر سال‌ها نیز تقریباً همین اتفاق افتاده است،‌ تا کارهای تقسیم‌بندی صورت بگیرد سال تمام شده است. البته در این زمینه مقصر شورای توسعه نیست.
وی با تأکید بر اینکه همه اینها سازوکارهای اشتباهی است که مانع محقق شدن اهداف منشور شده است، گفت: به اعتقاد من این شیوه بر خلاف روح منشور است و با این رویکرد اهداف منشور تحقق پیدا نمی‌کند.
سرپرست دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی شورای توسعه فرهنگ قرآنی خاطرنشان کرد: هر برنامه‌ای که به شورا اعلام شود تنها اتفاقی که به دنبال دارد، این است که رقم دستگاه تغییر می‌کند، اینکه فلان دستگاه برنامه خاصی را اجرا کرد یا نکرد؟ اینها جدی گرفته نمی‌شود و اتفاقات جدی در شورا و کمیسیون‌ها برای آن رخ نمی‌دهد.
فرهنگ‌سازی، نظام‌سازی و هماهنگی
عزیزاده در پاسخ به این سوال که این بودجه چگونه باید تخصیص داده شود، تصریح کرد: شورای توسعه باید بودجه را در اختیار کمیسیون‌ها قرار دهد تا کمیسیون‌ها با دستگاه‌ها قرارداد ببندند و طرح‌های ملی که اثرگذاری در سه حوزه فرهنگ‌سازی، نظام‌سازی و هماهنگی را داشته باشند، انجام دهند. برای فعالیت‌های جاری از محل اعتبارات دستگاه‌ها باید هزینه شود، نه اینکه بودجه منشور را برای فعالیت‌های جاری هزینه کنند.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه در جلسه 19 کمیته تخصیص اعتبارات شورا آمده است که بودجه باید از طریق کمیسیون‌ها توزیع شود، بیان کرد: این را هم باید گفت که اینکه گفته می‌شود، بودجه تا زمانی که برنامه‌ها توسط کمیسیون‌ها ارائه نشود تخصیص پیدا نمی‌کند، صحیح نیست؛ چرا که هنوز بودجه‌ای توسط شورا دریافت نشده است که آن را به کمیسیون‌ها بدهند.
سرپرست دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی شورای توسعه فرهنگ قرآنی در پایان اذعان کرد: کمیسیون‌ها باید نقش خود را ایفا کنند، آنها یک جلسه خالی نیستند، بلکه نهاد راهبر جریان قرآنی در کشور هستند و باید از کمیسیون‌ها مطالبه‌گری صورت بگیرد و هر کمیسیونی نمی‌تواند نقش خود را به خوبی ایفا کند، نقش گرفته شود و به نهاد دارای صلاحیت داده شود. دبیرخانه شورا نباید اجازه دهد این بودجه صرف فعالیت‌های جاری دستگاه‌ها شود.