نخست فرهنگ ثبت داوطلبانه خطا راه اندازی شود

علیرضا زالی، رئیس سازمان نظام پزشکی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به تشریح و دسته‌بندی خطاهای پزشکی پرداخت و عنوان کرد: خطاهای پزشکی تعاریف متفاوتی دارند، این تفاوت به صورت متناوب در تعاریف حقوقی و پزشکی وجود دارد اما به صورت کلی در مجموعه‌ای تحت عنوان(eror) یا خطا تلقی می‌شوند.

زالی تصریح کرد: این خطاها اساسا به سه گروه تقسیم می‌شوند، گروه اول که شایعترین آن نیز هست و در همه دنیا به ویژه ایران نیز دیده می‌شوند، خطاهایی هستند که در زیر ساخت، تجهیزات، مدیریت و نظام اداری شکل می‎گیرند، وجه غالب اکثر خطاها در ایران از این نوع است.

وی بیان کرد: چند حادثه که اخیرا در ایران رخ داد عمدتا در زمره این خطاها قرار می‌گیرند، اِشکال عمده این خطاها این است که جدی‌تر بوده و اگر اصلاح نشوند به دلیل جنبه عمومی آنها افراد بیشتری در معرض خطر قرار می‌گیرند. در رابطه با خطاهای پزشکی، مترقی‌ترین نگاه این است که با نگاه فرآیندی علت بروز آن را واکاوی، کشف و در پی رفع آن باشیم.

وی دومین گونه خطا را مربوط به نیروی انسانی دانست و اظهار کرد: این خطا در سه سطح قابل بررسی است؛ سطح اول مهارتی، سطح دوم دانشی و سوم هم ترکیبی از هر دو است؛ بنابراین در برخی از موارد فرد مرتکب به خطا احتمالا دانش لازم را در طول دوران فراگیری کسب نکرده یا اینکه مهارت لازم و یا ترکیبی از هر دو مورد را ندارد.

زالی ادامه داد: خطای نیروی انسانی معمولا خطای پراکنده‌‌ای بوده و به صورت مصداقی وجود دارند، اصلاح آنها با افزایش سطح مهارت و آگاهی به وسیله برگزاری برنامه‌های بازآموزی و استاندارد کردن خدمات پزشکی به همراه رفع برخی همپوشانی‌های تخصصی این حوزه امکان پذیر است.

وی خطاهای گروه سوم را خطاهایی اجتناب ناپذیر دانست و گفت: این گونه خطاها معمولا غیر مترقبه تلقی می‌شوند، این خطاها به ذات بیماری و یا پیچیدگی نوع درمان ارتباط دارند، برخی از اینها ماهیتا اجتناب ناپذیرند و برخی دیگر نیز جزء عارضه‌های فی‌نفسه بیماری هستند.

زالی افزود: هرچه بیماری سخت‌تر و درمان مشکل‌تر  و سن فرد بیشتر باشد شانس بروز این خطا بیشتر است.

رئیس سازمان نظام پزشکی در ادامه به تشریح راه‌حل‌های کاهش خطاهای پزشکی پرداخت و اظهار کرد: برای کاهش خطاهای پزشکی نخست باید فرهنگ ثبت داوطلبانه خطا راه اندازی شود، این کار خوبی است به این دلیل فردی اگر احساس کرد یک خطایی ایجاد شده باید بتواند بدون ترس آن را ثبت کند این امر به اصلاح فرایندهای منجر به خطا کمک می‌کند.

وی افزود: ثبت داوطلبانه خطای پزشکی مدتی است در همه جای دنیا آغاز شده است امیدواریم در کشور ما نیز به عنوان یک فرهنگ داوطلبانه به کمک جامعه پزشکی ترویج شود.

رئیس سازمان نظام پزشکی افزود: دومین راه‌حل ترویج برنامه‌های بازآموزی واقعی است؛ با اجرای این برنامه شانس بروز خطا به حداقل می‌رسد.

وی اعلام کرد: برای کاهش خطاها در نظام پزشکی به تشکیل شورای عالی پیشگیری از قصور پزشکی اقدام شده است؛ که در آن علاوه بر جامعه شناسان، حقوقدانان و برخی از افراد صاحب نظر حضور داشته و پروتکل‌های ویژه‌ای را اجرا می‌کنند.

زالی یادآور شد: دومین کار بزرگ ما در سازمان نظام پزشکی انعقاد تفاهم‌نامه با قوه‌قضاییه در حوزه پیشگیری از جرائم است و در حال حاضر برای اجرای مفاد آن کارگروه‌هایی شکل گرفته است.