نقشی که باعث شد به قرآن رجوع کنم

امین زندگانی از جمله بازیگرانی است که همیشه در سینمای ما نقش‌های مثبتی را ایفا کرده است، البته معدود نقش‌های منفی نیز در پرونده کاری این هنرمند وجود دارد که تعدادشان به انگشت‌های یک دست هم نمی‌رسد. به هر حال این هنرمند در بخش اول سخنان خود به نحوه حضور در «مختارنامه» و مسائلی چون حضور بازیگران در شبکه‌های خارجی اشاره کرد که در ادامه با قسمت پایانی این گفت‌و‌گو همراه می‌شویم.

ـ آیا هیچ گاه در کارهایی چون «‌مختارنامه» یا «ملک سلیمان» تحت تاثیر سکانس خاصی قرار گرفتید؟ آیا این تاثیرگذاری به حدی بوده که شما را متأثر کند و در آن لحظه قادر به ادامه کار نباشید؟

برای من کمتر این اتفاق رخ داده که کار از دستم خارج شود، اما دو باری که به یاد دارم را بیان می‌کنم. بار اول مربوط به سکانسی بود که با فرهاد اصلانی بازی داشتم. در آن صحنه، مسلم مقابل عبید‌الله قرار داشت و قرار بود از کاسه‌ای آب بنوشد، اما خون دهان به وی اجازه آب خوردن را نداد. در این سکانس کارگردان از من خواست که نگاهم وقتی لب از کاسه آب برمی‌دارم تصویر‌گر ظهر عاشورا باشد.

برای این منظور من از میرباقری فرصت خواستم تا بتوانم به این حس و حالی که وی می‌خواهد دست پیدا کنم. در همین اثنی مهدی فخیم‌زاده که پس از من قرار بود صحنه دیگری را بازی کند،‌ به اجرای نقش خود پرداخت و این فرصت فراهم شد تا بتوانم صحنه‌های مختلف را از ذهن بگذرانم و بتوانم آنچه که میرباقری از من خواسته را به منصه ظهور درآورم. من برای رسیدن به این خواسته تنها به تابلو ظهر عاشورا استاد فرشچیان فکر کردم و همین مطلب حالی را در من به وجود آورد که سبب شد آنچه کارگردان می‌خواهد را انجام دهم.

در فیلم «ملک سلیمان» نیز با مشکل مشابهی مواجه شدم، آن نیز هنگامی بود که قرار شد با خدا سخن بگویم. درآوردن این صحنه برایم بسیار سخت بود. برای اینکه بتوانم این صحنه را درست بازی کنم از سخن بزرگانی چون حضرت مسیح (ع) و حضرت علی (ع) استفاده کردم تا بتوانم با خودشناسی از عهده کار برآیم. دو سکانسی که به آن اشاره کردم کارهایی بودند که به شدت مرا تحت تاثیر خود قرار دادند.

- می‌خواهیم از سینمای دینی ـ تاریخی کمی فاصله گرفته و به این موضوع بپردازیم که جایگاه اخلاق در سینمای امروز چگونه است؟ چرا برخی از بازیگران از وجود بی‌اخلاقی در این حوزه گلایه‌مند هستند؟

متاسفانه این تصور در جامعه باب شده که هنرمندان آدم‌های بی‌ بند و باری هستند، البته ممکن است افرادی به این حوزه ورود کرده باشند، اما نمی‌توانیم این استثناها را به کل تعمیم دهیم. نکته دیگر اینکه اگر نگاهی به هنرمندان اصیل و برجسته خودمان بیندازیم متوجه خواهیم شد که افرادی در عرصه هنر هستند که نام‌شان ماندگار شده که با اعتقادات و باورهای مردم همراه و هم‌عقیده بودند.

ـ آیا اعتقاد قلبی یک بازیگر به موضوعات دینی و اسلامی نباید تا حدودی در ظاهرش نیز نمود داشته باشد؟

این روزها به دلیل بالا رفتن آگاهی فردی برخی‌ افراد برداشت‌های خاص خود را از موضوعات دینی دارند. این مسئله نیز به نظرم تا آنجایی که به کسی آسیب نرساند ایرادی ندارد. موضوع دیگر اینکه عامل بودن به احکام اسلام نباید دلیلی باشد تا ما درباره دیگران قضاوت داشته باشیم. به این معنا که چون اهل نماز و روزه هستیم می‌توانیم درباره دیگران اظهار نظر کنیم. در ضمن در تکمیل توضیح فوق باید اضافه کنم فردی که متدین است از زبان مهربان‌تری نسبت به دیگر اقشار بهره می‌برد، برای همین به اسم کار ارزشی کردن نمی‌توان خصوصیات اخلاقی دیگران را زیر سؤال برد.

درباره سؤال مطرح شده به نوعی دیگر نیز می‌توان پاسخ داد. عده‌ای از بانوان که حجاب اسلامی کامل ندارند در توجیه کارشان می‌گویند که آنها برای این پوشش خود مشکلی ندارند، ولی اگر دیگران مشکل دارند این مسئله به آنها مربوط نمی‌شود. این دسته نیز معمولا به سوره نور، آیه 29 و 30 رجوع می‌کنند. آنها آیه را می‌خوانند، اما به تفسیر آن توجهی ندارند. آنها می‌خواهند خود کار تفسیر را انجام دهند؛ در صورتی که برای هر آیه‌ای یک شأن نزول و تفاسیر خاص وجود دارد. برای همین باید دانش تفسیر قرآن را داشت تا بتوان از موضوعات مورد نظر برداشت صحیح کرد.

ـ ارزیابی شما از مهاجرت برخی بازیگران به شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی چیست؟

در ابتدای بحث در این باره باید بگویم که کم‌کاری در حوزه بازیگری و دیگر بخش‌های صنعت فیلمسازی سبب شده تا این قبیل مهاجرت‌ها پیش آید، چون ما نمی‌توانیم به بازیگر بگوییم کاری برایش نداریم، اما اجازه هم ندارد جایی دیگر کار کند. این نوع نگاه پذیرفتنی نیست، اما متاسفانه در برخی مواقع می‌شود چنین دیدگاهی را مشاهده کرد.

البته نکته‌ای دیگر نیز وجود دارد، همان طور که یک بازیکن فوتبال یا ورزشکار رشته دیگر با رعایت شئونات اخلاقی در مسابقات خارج از کشور حضور می‌یابد و ایرادی هم ندارد، درباره حضور بازیگران در خارج از کشور نیز اوضاع به همین صورت است که فرد مورد نظر با رعایت شئونات اخلاقی و دینی در خارج از کشور حضور یابد و به نظر من این مشارکت فاقد اشکال است. چون اگر بتوانیم با رعایت قانون و شرع فعال باشیم، به نوعی مبلغ انقلاب و اسلام بوده‌ایم. نکته دیگر اینکه به دلیل مشکلات مالی متاسفانه شأن هنرمند پایین آمده است. این مسئله نیز باعث می‌شود وی در برخی مواقع تصمیمات اشتباه بگیرد که شاید قلباً به انجام آن هم راضی نباشد.

ـ آیا برای انتخاب نقش‌هایتان ملاک‌های خاصی برای قبول کار دارید؟

اینکه بگویم خودخواسته تمام نقش‌هایم را انتخاب می‌‌کنم، ادعای درستی نیست، چون بازیگر در بسیاری از مواقع مجبور می‌شود نقش‌هایی را قبول کند، اما به هر حال در برخی مواقع نیز این امکان پیش می‌آید تا خود یک نقش را انتخاب کنم. برای مثال بازی در «گلوگاه شیطان» را خود انتخاب کردم، چون دوست داشتم سینمای دفاع مقدس را در این شکل تجربه کنم؛ البته کمبودهایی که در این گونه سینمایی وجود دارد امری مثال‌زدنی است که به هیچ وجه در سینمای امروز توجیهی ندارد، اما متاسفانه این نقصان وجود داشته و گاهی نیز موجب صدمه زدن به بازیگر می‌شود. همانند اتفاقی که برای من و علیرضا کمالی‌نژاد در «گلوگاه شیطان» رخ داد.

ـ در جواب به سؤال پایانی بگویید تا چه حد در زندگی روزمره با قرآن مانوس هستید؟

هنگام بازی در فیلم «ملک سلیمان» به صورت بسیار جدی به سراغ قرآن رفتم، البته در ماشین قرآنی بسیار زیبا و کوچکی دارم که هر روز با بوسیدن آن روزم را آغاز می‌کنم، ولی اگر نخواهم شعار دهم، باید بگویم که هر هفته یا دو هفته یک بار قرآن را تلاوت می‌کنم.