در آستانه برگزاری مهمترین رویداد فرهنگی کشور یعنی نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران هستیم. این نمایشگاه 29 سالگی خود را تجربه میکند و برای نخستین بار، شهر آفتاب از 15 تا 25 اردیبهشتماه این مهم را میزبانی میکند.
براساس گفتههای مسئولان نمایشگاه کتاب تهران، بیش از 2000 ناشر در بخش داخلی حضور مییابند و در این راستا کمیتههای متعددی اعم از نظارت محتوایی، بررسی تخلفات و ... تشکیل شده است، اما با وجود این تشکیلات و کمیتههای متعدد، هر سال شاهد تخلفهایی هستیم که نشان از ضعف چتر نظارتی ارشاد در نمایشگاه دارد.
یکی از این تخلفات فاحش که نمیتوان آن را به بیاطلاعی ناشر نسبت داد، عرضه کتابهای بدون مجوز در نمایشگاه است که ممکن است در برخی موارد محتوای آن دچار اشکالات اساسی باشد و اثرات آن بدون شک جبرانناپذیر است؛ چرا که همه ناشران از ضوابط و آئیننامههای حضور در نمایشگاه مطلع هستند.
در میان انبوه آثار، قرآنهایی هم از سوی ناشران در نمایشگاه عرضه میشود و مسئولان ارشاد بدون هیچ نظارتی، به همه قرآنها اجازه ورود میدهند و ناشران سودجو از این خلأ نظارتی استفاده کرده و قرآنهایی بدون مجوز را به نمایشگاه وارد میکنند که شاید در نگاه اول مشکلی نداشته باشند، اما تشخیص این نکته مهم از عهده یک کارشناس حوزه چاپ قرآن برمیآید که بر صحیح بودن چاپ این کتاب آسمانی صحه بگذارد.
از همین رو میشود از ورود چنین قرآنهایی به نمایشگاه جلوگیری کرد، نه اینکه پس از ورود و عرضه به مردم، بخواهیم آنها را جمعآوری کنیم، در این صورت قرآنهایی که وارد خانههای مردم شده است را چگونه باید جمعآوری کرد؟! این موضوع هزینههایی در بردارد که مطمئناً مسئولان ارشاد از پس هزینههای آن برنخواهند آمد و آن پیامدهای بینالمللی است.
حتماً شنیدهاید که عربستان یا برخی کشورها، ایران را به تحریف قرآن متهم میکنند. آیا این شایسته است که ما بستری را برای ناشران سودجو فراهم کنیم که قرآنهایی بدون مجوز چاپ کنند و بعد آن را در بستری امنتر برای عموم مخاطبان عرضه کنند؟! طبیعی است که پاسخ منفی است.
مگر نه این است که چندی پیش تعدادی از زائران خانه خدا به دلیل همین موضوع در کشور عربستان دچار مشکل شدند، پس چرا این موضوع را تا این اندازه سهلانگارانه میپنداریم و برخی تهمتهای ناروا را به جان میخریم؟!
ذکر این نکته ضروری است که برای چاپ و نشر قرآن دو مجوز مورد نیاز است و اگر یکی نباشد، ناشر اجازه چاپ و یا نشر آن را نخواهد داشت. سازمان دارالقرآن الکریم مسئول تأیید صحت قرآن و صدور مجوز چاپ برای آن است و اگر ناشر برای چاپ دوم بخواهد اقدام کند باید مجوز نشر برای مصحف وی از سوی وزارت ارشاد صادر شود، در غیر این صورت اجازه توزیع و نشر آن را نخواهد داشت. مجوز نشر به این دلیل است که ممکن است حین چاپ، زینک جابه جا شود و یا وجود نقطههای سیاه در اثر مرور زمان سبب شود پس از چاپ، در کلمهای فاقد نقطه، نقطه گذاشته شود و یا علائمی در میان کلمات قرآن ظاهر شود. اغلب مردم از این موضوع بیاطلاع هستند و البته در خرید قرآن به نظام جمهوری اسلامی اعتماد میکنند.
براساس گزارشهایی که دریافت کردیم، امسال نیز چتر نظارتی ارشاد همان خلأهای یاد شده را دارد و ما باز شاهد داستان غمانگیز ارائه قرآنهای بدون مجوز در نمایشگاه خواهیم بود. البته در این راستا با مسئولان مربوطه در وزارت ارشاد تماس گرفتیم تا از تدبیرهای آنها درباره عرضه قرآنها جویا شویم، اما پاسخی دریافت نکردیم.
گفتنی است، سازمان دارالقرآن در سال گذشته آمادگی خود را برای نظارت بر ارائه قرآنها در نمایشگاه کتاب تهران اعلام کرد و صحبتها و توافقاتی به صورت شفاهی صورت گرفت، اما در حال حاضر که در آستانه بیست و نهمین نمایشگاه کتاب تهران هستیم، هنوز خبری از اجرای این توافقات نیست.