28 رجب سالروز درگذشت فقیه مجاهد سیدمحمدکاظم طباطبایی یزدی

به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، شهر یزد زادگاه این عالم بزرگوار است، شهری که صاحب عروه را به جهان تشیع هدیه داد، مانند تمام انسان‌های بزرگ هم دوره خود بعد از اینکه دروس پایه را در شهر خود تمام کرد، برای فراگیری بیشتر باید از شهر و دیار خود مهاجرت می‌کرد، چرا که در سر هدفی بسیار والاتر داشت، روستای کسنویه یزد بزرگی را در چهره کوچکش دید و وی را برای سفری مهیا کرد که در دل رفتنش کارهای بزرگی نهفته بود.
 سیدمحمدکاظم طباطبایی‌یزدی بعد از رخصت گرفتن از اساتید خود راه سفر در پیش گرفت و به سمت مشهدالرضا بار سفر بست، تا در آنجا با بهره‌گیری از کرامات امام‌رضا(ع) و جدیت خود در کسب علم بهره بیشتری از زمان خود ببرد، به مشهد که رسید همان طور که انتظار می‌رفت بعد از مدت کمی علم هیئت و ریاضی را چنان آموخت که در طول همین مدت کوتاه هم او را از اساتید این علوم شناختند، دل کندن از امام رضا(ع) برای صاحب عروه کار دشواری بود ولی شوق طلب علم و اهمیت آن دگر بار سبب شد تا محمدکاظم بار سفر ببندد و این بار به سمت اصفهان حرکت کند.

وقتی به اصفهان رسید در بدو ورود خد در مدرسه صدر سکونت ورزید، سیدمحمد کاظم، ابتدا درس علامه شیخ محمدباقر نجفی فرزند شیخ محمدتقی نجفی، نویسنده کتاب هدایه المسترشدین را بر درس سایر علما ترجیح داد و از محضر اساتیدی چون آیت‌الله سیدمحمدباقر موسوی خوانساری و برادرش آیت‌الله حاج میرزا هاشم خوانساری و آیت‌الله محمدجعفر آباده‌ای استفاده‌های فراوانی برد.
سیدمحمدکاظم در سال 1281 ه ق با اجازه و معرفی استادش آیت‌الله شیخ محمدباقر نجفی، به همراه چند تن از علما به نجف اشرف هجرت کرد و در آنجا از محضر بزرگانی همچون آیت‌الله سید محمدحسن شیرازی (میرزای بزرگ) فتوا دهنده تحریم تنباکو، آیت‌الله شیخ راضی و آیت‌الله شیخ مهدی جعفری و آیت‌الله شیخ مهدی آل‌کاشف الغطاء استفاده‌های علمی و توشه معنوی فراوانی کسب کرد، ستاد آیت‌الله یزدی، بر مباحث فقهی تسلط کامل داشت. از این رو مسائل مشکل و پیچیده فقهی را با بیانی روان و ساده و با استدلالی قوی، به طلاب عرضه می‌کرد، به گونه‌ای که شاگردان فراوانی جذب شیوه درس وی شدند. آن گونه که مورخان نوشته‌اند وی با تسلط کامل و مهارت تحسین برانگیز و استدلال قوی به طرح نظرات خود می‌پرداخت و ابواب مختلف فقهی را یکی پس از دیگری به بهترین وجه و آسانترین شیوه به پایان می‌رساند.
او بدون استدلال قوی و قانع‌کننده، از مباحث علمی نمی‌گذشت و به مثال‌های فراوان فقهی استشهاد می‌کرد. وقتی شاگردان اشکالات و سؤالات خود را مطرح یا در مثال‌های ایشان خدشه می‌کردند، با سعه صدر به سخن آنان گوش می‌داد و با وقار خاص به آنان می‌گفت: این اشکال به ذهن من نیز آمده! آنگاه به اشکال جواب می‌داد.
آیت‌الله العظمی سیدمحمدکاظم یزدی، سیره علمای صالح گذشته را در زمینه مرجعیت رعایت می‌کرد و با اینکه از بزرگترین علمای آن زمان به شمار آمد همواره از پذیرش این امر خطیر اجتناب ورزیده، دوری می‌جست، مردم و علمای نجف که به مقام علمی و معنوی وی بخصوص پس از رحلت میرزای بزرگ در سال 1312 ه ق پی برده بودند نسبت به پذیرش مرجعیت، به آن فقیه وارسته، اصرار می‌کردند، ایشان سرانجام با احساس مسئولیت در قبال سرنوشت اسلام و مسلمین، به این بار گران تن سپرد و با قبول مرجعیت جهان اسلام در ردیف علمایی همچون آیت‌الله العظمی آخوند خراسانی  و آیت‌الله العظمی شیخ محمد طه نجف و دیگر مراجع آن زمان جای گرفت. وی بعد از رحلت آخوند خراسانی و آیت‌الله محمد طه نجف، زعیم بزرگ جهان تشیع شد و به مثابه بزرگترین قدرت مذهبی و یگانه پاسدار حریم تشیع، حفظ کیان مسلمین را بر عهده گرفت. آن روز که دشمنان اسلام، کمر به نابودی اسلام بسته بودند این مرد بزرگ چونان مجاهدی نستوه و سیاستمداری فرزانه به صحنه آمد.
آثار زیادی از فقیه نامدار شیعه، آیت‌الله یزدی به یادگار مانده که حاصل تلاش سال‌های متمادی وی بوده است، برخی از آن‌ها در زمان حیاتشان جمع‌آوری و تدوین شده و برخی نیز بعد از وفات آن بزرگوار، به همت شاگردانش به چاپ رسیده که عبارت است از العروه الوثقی، حاشیه بر مکاسب، رسالة فی الاستصحاب، بستان نیاز و گستان راز، مجموعه شعر و نثر ادبی، التعارض، حاشیه آداب التجاره، حاشیة المتاجر، حاشیة الخیارات، حاشیه تبصره علامه حلی، حاشیه جامع عباسی شیخ بهایی، حاشیه ذخیرة العباد فاضل شرابیانی، سؤال و جواب، حاشیه فرائد الاصول، حاشیه مجمع المسائل، حاشیه منتخب الرسائل خوانساری، حاشیه منهج الرشاد، حاشیه نخبه، رساله ذخیرة الصاحلین، رسالة فی ارث الزوجة من الثمن أو العقار،  رساله تعادل و تراجیح، رساله جواز اجتماع امر و نهی، الرفاق تحت المجهر، الصحیفة الکاظمیة، غرر الغرویة، الکلم الجامعة والحکم النافعة، مجمع الرسائل، وسیلة النجات.
سرانجام این عالم یزرگوار در ماه رجب و در 28 این ماه پس از یک دوره بیماری و در پی وخامت حالشان دار فانی را وداع گفت، فرزندش حضرت آیت الله سید علی یزدی، بر جنازه پدر نماز خواند و بدن مبارک را در صحن مطهر حضرت علی (ع) در ایوان کبیر پشت سر مبارک حضرت و در جوار پسر شهیدش به خاک سپردند.
*محمدعلی نادعلی