آیت‌الله مصباح یزدی تشریح کرد:
عواقب تبعیت از هوای نفس و برتری‌طلبی در قرآن
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه کمال انسان در سایه بندگی خدا به دست می‌آید به تبیین قرآنی عواقب تبعیت از هوای نفس و آیات مرتبط با این موضوع پرداخت.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، دیشب 22 خرداد ماه در ادامه جلسات تحلیلی روان‌شناختی از تحولات صدر اسلام به بیان آیات قرآن در مذمومیت پیروی از هوای نفس گفت: بخشی از آیات قرآن در مقام برحذرداشتن انسان از هوای نفس است زیرا موجب گمراهی می شود یعنی مناظره میان پیروی از هوای نفس و گمراهی وجود دارد و قرآن هشدار داده که اگر می‌خواهید گمراه نشوید از هوای نفس پیروی نکنید.
وی با اشاره به آیه «وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَوَاهُ بِغَيْرِ هُدًى مِنَ اللَّهِ»(50 قصص) افزود: طبق این آیه چه کسی گمراه تر از فردی است که از هدایت خدا استفاده نکرده است؟ در اینجا با استفهام انکاری این مطلب را بیان کرده است. یا در آیه «يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ...»(26 ص) که در اینجا خطاب به پیامبرش این مسئله را فرموده است که تکلیف ما روشن است.
مصداقی از تبعیت هوا
آیت‌الله مصباح پیروی از هوای نفس را موجب ترک عدالت از منظر قرآن دانست و اظهار کرد: نمونه بارز این مسئله درباره بلعم باعورا اتفاق افتاد فردی که در زمان موسی زندگی می کرد و مستجاب الدعوة بود ولی دلبستگی به عالم ماده و دنیا به تعبیر قرآن «اخلد الی الارض» شد و از هوای نفس تبعیت کرد و مانند سگ شد. در برخی آیات حتی شرک و بت‌پرستی مستند به هوای نفس شده است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) بیان کرد: علت اینکه برخی با انبیاء درافتادند و زیر بار آنان نرفتند دو چیز بود یکی اینکه از هوای نفس تبعیت کردند و دیگر اینکه اینها پیروی از مسیر غیرمطمئن و غیریقینی کردند.
وی افزود: انسان برای پیمودن راه حق هم باید راه درست را تشخیص بدهد و هم انگیزه داشته باشد، اگر در تشخیص درست عمل نکند در این صورت به ظن و گمان اکتفا خواهد کرد. اینها نمونه آیاتی است که هشدار می‌دهد اگر به هوای نفس تن بدهید در رعایت عدالت و ... کم می‌آورید.
این استاد برجسته حوزه علمیه با بیان اینکه کسی که تبعیت از هوای نفس دارد در قضاوت از حزب و فامیل خود حمایت می کند، تصریح کرد: ممکن است این سؤال پیش بیاید که این مسایل قابل فهم است ولی اینکه کسی بت بپرستد و با انبیاء مخالفت کند، این چه هوای نفسی است که او را به این سمت بکشاند مانند کسی که بگوید من با همه پزشکان مخالف هستم که این خلاف عقل و دور از فهم است.
آیت‌الله مصباح یزدی ادامه داد: یکی از دلایلی که سبب می‌شود انسان با انبیاء مخالفت کند این است که می خواهد همرنگ جماعت شود مخصوصا اگر افراد معروفی مانند ورزشکاران و هنرمندان و ... راهی را رفتند زور می‌طلبد تا کسی با راه آنان مخالفت کند. خیلی همت و اراده قوی لازم دارد که کسی یک تنه در مقابل این مسیر بایستد و خودمان هم کمابیش تجربه کرده‌ایم که گاهی اتفاق افتاده است که در جامعه چیزی رسم است و اگر کسی بخواهد مخالفت کند ممکن است همه به او بخندند و او را مرتجع و امل و ... بنامند.
وی اظهار کرد: وقتی حضرت موسی نزد فرعون آمدکه بنی اسرائیل را رها و خدا را پرستش کن گفت خدا کیست؟؛ کارش به جایی رسید که خودش را جای خدا جا زد و برای فریب مردم گفت برجی درست کنید که من بالا بروم ببینم خدایی هست یا نه.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) عنوان کرد: در باطن انسان حس ترقی و رشد وجود دارد که چیز خوبی است ولی نباید کارش به جایی برسد که برای رسیدن به آن به دیگران زور بگوید؛ دین می‌گوید این علو و برتری‌طلبی که فرعون را فرعون کرد، باید مهار شود.
کمال در سایه بندگی خداست
وی افزود: اگر هوای نفس رها شود، کار انسان به فرعونیت می‌رسد و قرآن فرموده جلوی این مسئله را از ابتدا بگیرید زیرا آب وقتی به اندازه یک جویبار است می‌توان جلویش را گرفت ولی وقتی وسعت گرفت با پیل هم نمی‌شود جلوی آن را گرفت. قرآن فرموده «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ».
کمال در سایه بندگی خدا پیدا می‌شود، بنابراین خداوند با کمال طلبی مخالفت نکرده است ولی با علو و هوای نفس مخالف است بنابراین باید کاری کنیم که خدا را دوست بداریم.
وی در نتیجه‌گیری از این بحث گفت: از مطالبی که می‌توان از قرآن استفاده کرد این است که هوای نفس نه تنها انسان را مبتلا به ظلم و گناه می‌کند ممکن است کار انسان را به کفر بکشاند و حتی او ادعای الوهیت و ربوبیت کند.
وی با اشاره به آیه «وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَوَاهُ بِغَيْرِ هُدًى مِنَ اللَّهِ»(50 قصص) افزود: طبق این آیه چه کسی گمراه تر از فردی است که از هدایت خدا استفاده نکرده است؟ در اینجا با استفهام انکاری این مطلب را بیان کرده است. یا در آیه «يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ...»(26 ص) که در اینجا خطاب به پیامبرش این مسئله را فرموده است که تکلیف ما روشن است.
مصداقی از تبعیت هوا
آیت‌الله مصباح پیروی از هوای نفس را موجب ترک عدالت از منظر قرآن دانست و اظهار کرد: نمونه بارز این مسئله درباره بلعم باعورا اتفاق افتاد فردی که در زمان موسی زندگی می کرد و مستجاب الدعوة بود ولی دلبستگی به عالم ماده و دنیا به تعبیر قرآن «اخلد الی الارض» شد و از هوای نفس تبعیت کرد و مانند سگ شد. در برخی آیات حتی شرک و بت‌پرستی مستند به هوای نفس شده است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) بیان کرد: علت اینکه برخی با انبیاء درافتادند و زیر بار آنان نرفتند دو چیز بود یکی اینکه از هوای نفس تبعیت کردند و دیگر اینکه اینها پیروی از مسیر غیرمطمئن و غیریقینی کردند.
وی افزود: انسان برای پیمودن راه حق هم باید راه درست را تشخیص بدهد و هم انگیزه داشته باشد، اگر در تشخیص درست عمل نکند در این صورت به ظن و گمان اکتفا خواهد کرد. اینها نمونه آیاتی است که هشدار می‌دهد اگر به هوای نفس تن بدهید در رعایت عدالت و ... کم می‌آورید.
این استاد برجسته حوزه علمیه با بیان اینکه کسی که تبعیت از هوای نفس دارد در قضاوت از حزب و فامیل خود حمایت می کند، تصریح کرد: ممکن است این سؤال پیش بیاید که این مسایل قابل فهم است ولی اینکه کسی بت بپرستد و با انبیاء مخالفت کند، این چه هوای نفسی است که او را به این سمت بکشاند مانند کسی که بگوید من با همه پزشکان مخالف هستم که این خلاف عقل و دور از فهم است.
آیت‌الله مصباح یزدی ادامه داد: یکی از دلایلی که سبب می‌شود انسان با انبیاء مخالفت کند این است که می خواهد همرنگ جماعت شود مخصوصا اگر افراد معروفی مانند ورزشکاران و هنرمندان و ... راهی را رفتند زور می‌طلبد تا کسی با راه آنان مخالفت کند. خیلی همت و اراده قوی لازم دارد که کسی یک تنه در مقابل این مسیر بایستد و خودمان هم کمابیش تجربه کرده‌ایم که گاهی اتفاق افتاده است که در جامعه چیزی رسم است و اگر کسی بخواهد مخالفت کند ممکن است همه به او بخندند و او را مرتجع و امل و ... بنامند.
وی اظهار کرد: وقتی حضرت موسی نزد فرعون آمدکه بنی اسرائیل را رها و خدا را پرستش کن گفت خدا کیست؟؛ کارش به جایی رسید که خودش را جای خدا جا زد و برای فریب مردم گفت برجی درست کنید که من بالا بروم ببینم خدایی هست یا نه.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) عنوان کرد: در باطن انسان حس ترقی و رشد وجود دارد که چیز خوبی است ولی نباید کارش به جایی برسد که برای رسیدن به آن به دیگران زور بگوید؛ دین می‌گوید این علو و برتری‌طلبی که فرعون را فرعون کرد، باید مهار شود.
کمال در سایه بندگی خداست
وی افزود: اگر هوای نفس رها شود، کار انسان به فرعونیت می‌رسد و قرآن فرموده جلوی این مسئله را از ابتدا بگیرید زیرا آب وقتی به اندازه یک جویبار است می‌توان جلویش را گرفت ولی وقتی وسعت گرفت با پیل هم نمی‌شود جلوی آن را گرفت. قرآن فرموده «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ».
کمال در سایه بندگی خدا پیدا می‌شود، بنابراین خداوند با کمال طلبی مخالفت نکرده است ولی با علو و هوای نفس مخالف است بنابراین باید کاری کنیم که خدا را دوست بداریم.
وی در نتیجه‌گیری از این بحث گفت: از مطالبی که می‌توان از قرآن استفاده کرد این است که هوای نفس نه تنها انسان را مبتلا به ظلم و گناه می‌کند ممکن است کار انسان را به کفر بکشاند و حتی او ادعای الوهیت و ربوبیت کند.
ناشناس
| 
۱۳۹۵/۰۳/۲۳ - ۱۰:۳۲
پاسخ
کمال در سایه بندگی خداست 
