خاستگاه نستعلیق، قرآن است/ لزوم راه‌اندازی تشکل منسجم ارزش‌گذاری آثار کاتبان
گروه ادب: یکی از کاتبان قرآن کریم با بیان اینکه نستعلیق، عروس خطوط اسلامی بوده و خاستگاه نستعلیق قرآن کریم است، افزود: باید مرکز منسجمی برای قیمت‌گذاری آثار کاتبان با کارشناسی اصولی داشته باشیم که به ارزش‌گذاری آثار بدون اعمال سلیقه شخصی بپردازند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به تازگی و به مناسبت ماه مبارک رمضان، ماه بهار قرآن، نمایشگاهی با نام «سر نی» برپا شده است که در آن آثار ماندگار استاد منوچهر نوح‌سرشت به نمایش درآمده است. این استاد عرصه خوشنویسی، اولین کاتب قرآن به خط نستعلیق پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده و از شاگردان زنده‌یاد سیدحسن میرخانی به شمار می‌آید. از این با وی که سال‌های زیادی است در عرصه کتابت قرآن و سایر آثار قلم می‌زند به گفت‌وگو نشسته ایم که شرح آن از نظر می‌گذرد.
منوچهر نوح‌سرشت با بیان اینکه خاستگاه نستعلیق قرآن کریم است، توضیح داد: نستعلیق عروس خطوط اسلامی است که استادی در آن زمان بسیار نیاز دارد و مستلزم تعلم زیر نظر اساتید به مدت طولانی طی چند دهه است. بعد از ظهور اسلام خط کوفی در کتابت رونق داشت و چون دشوار بود به تدریج خط نسخ در کتابت جایگزین شد که سطح زیادی دارد و خواندن آن آسان است.
وی افزود: به تدریج از قرن 4 و 5 کاتبان زیادی قرآن را به خط نسخ کتابت کردند و نیاز به کاتبانی بود که قرآن کریم را به نگارش درآورند. همزمان متقاضیان قرآن کریم افزایش یافتند و کاتبان مجبور به تسریع در کار خود شدند. بر اثر سرعت در کتابت با خط نسخ، حروف اولیه نستعلیق ظاهر شد و بعدها در قرن 6 و 7 الیاس تبریزی و میرعلی تبریزی قرآن را به خط نستعلیق کتابت کردند و میرعلی تبریزی اولین کسی بود که نستعلیق را قانونمند کرد.
این کاتب قرآن کریم گفت: برخلاف ادعای بسیاری از افراد، باید گفت می‌توان قرآن را به خوبی با خط نستعلیق نوشت و کاتبان هنرمند و خلاق می‌توانند با تنظیم فواصل، شیب خط و فاصله را طوری تنظیم کنند که اعراب کاملاً روی حروف قرار گیرد.
وی بر لزوم حمایت هر چه بیشتر دولت از کاتبان قرآن کریم تاکید کرد و افزود: متاسفانه به دلیل عدم حمایت دولت، بیشتر کاتبان بیکار شده‌اند و سفارش کاهش یافته است. خط رایانه‌ای در کتابت قرآن به تدریج جایگزین کتابت هنری می‌شود و تنها برخی ناشران آثار هنری تنها برای اینکه اسم یک کاتب بر آثارشان باشد، کتابت قرآن را سفارش می‌دهند که هزینه خوبی هم نمی‌پردازند و می‌توان گفت که کار هنری با عیار بالا تولید نمی‌شود.
نوح‌سرشت درباره ورود خود به عرصه کتابت قرآن توضیح داد: من متولد 1327 هستم و آغاز فعالیت کتابتم به دهه 50 می‌رسد. از افتخاراتم این است که تحت تعلیم استاد حسن میرخانی از کاتبان بزرگ نستعلیق قرار گرفتم. آن زمان دانشجو بودم و در کلاس‌های آزاد خوشنویسی وی شرکت می‌کردم. همزمان از تعلیمات استاد حسن زرین‌خط و نیز سیدحسن میرخانی استفاده کردم و این مسیر را ادامه دادم تا اینکه از سال 80 تا 86 تمام قرآن عثمان‌طه را به خط نستعلیق کتابت کردم که با استقبال خوبی مواجه شد. شیوه من در خوشنویسی به شیوه میرخانی‌هاست که دنباله شیوه کلهر است.
وی تاکید کرد: پدربزرگ من خطاط بود و می‌توان گفت در افزایش عیار هنری یک کاتب هم اساتید وی و نیز استعدادهای ذاتی موثر است. عده‌ای از کاتبان امروز قرآن نسخ‌نویس هستند که کارشان آسان‌تر است و عامه نیز پذیرای آثارشان هستند و دسته‌ای دیگر نستعلیق‌نویسانی هستند که با اینکه خط آنها به دلیل داشتن منحنی و دور بیشتر آرام‌بخش و هنری‌تر است چشم مخاطبان هنوز به آن عادت نکرده.
این کاتب قرآن تاکید کرد: برای رونق خط نستعلیق در کتابت قرآن کریم باید ناشران به سفارش اثر و رسانه‌ها نیز به تبلیغ و ارائه این خطوط بپردازند. حتی بهتر است کتاب‌های درسی به خط نستعلیق عرضه شوند تا جامعه با این خط در کتابت قرآن آشنا شده و به آن عادت کند. کاتبان نستعلیق‌نویس و نیز نسخ‌نویس بزرگی در ایران داریم که می‌توانند مصحف‌هایی را به نگارش درآورند که جایگزین نسخ عربی عثمان‌طه شود.
به گفته نوح‌سرشت نمی‌توان استانداردی برای کتابت قرآن در نظر گرفت و در قیمت‌گذاری آثار کاتبان عیار خط و زیبایی کار تاثیر دارد. در عین حال باید مرکز منسجمی برای قیمت‌گذاری آثار کاتبان با کارشناسی اصولی داشته باشیم که به ارزش‌گذاری آثار بدون اعمال سلیقه شخصی بپردازند.
منوچهر نوح‌سرشت اخیراً کتابت دومین اثر قرآنی خود را به خط نستعلیق آغاز کرده که جزء دوم آن به اتمام رسیده است.
