حجت‌الاسلام محمدی تشریح کرد:
کارکردهای جلسات خانگی قرآن
گروه فعالیت های قرآنی: دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در مراسم رونمایی از مستند «مکتب‌خانه از دیرباز تا امروز» ضمن بیان کارکردهای جلسات خانگی قرآن گفت: گسترش این جلسات، نورانیت جامعه را به دنبال دارد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مراسم رونمایی از مستند «مکتب‌خانه از دیروز تا امروز» بعدازظهر روزگذشته 21 تیرماه در سازمان قرآن و عترت بسیج تهران و با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی، رحیم قربانی، رئیس دارالقرآن بسیج کشور، عوامل ساخت این مستند و جمعی از مدیران مکتب‌خانه‌ها و مهدهای قرآن و عترت سازمان بسیج تهران برگزار شد.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سخنانی در این مراسم، گفت: این کاری که به عنوان مستند صورت گرفته است، می‌تواند کمک کند تا بخش وسیعی از جامعه با این سنت حسنه و پدیده بی‌نظیر در صحنه توسعه فرهنگ قرآنی آشنا شوند. احیای سنت‌های حسنه نیز از کارکردهای نظام الهی و قرآنی جمهوری اسلامی است.
وی با اشاره به اینکه پایه‌گذار مکتب‌خانه‌های قرآنی شخص رسول الله(ص) است، گفت: ائمه اطهار(ع) نیز ادامه‌دهنده این مسیر بوده و تا سالیان سال این موضوع ادامه داشته است و حتی تبدیل شدن مکتب‌خانه‌های قرآنی به جلسات روضه و بیان مناقب اهل بیت ریشه در مکتب‌خانه‌های قرآنی دارد.
محمدی در بخش دیگری از صحبت‌های خود تصریح کرد: اینکه در حال حاضر برخی از جلسات خانگی را داریم که هیچ اثری از قرآن در آن نیست به خاطر انحرافی است که در آنها افتاده است، بعد از شهادت امام حسین(ع) و لزوم شعائر دینی و تعظیم این مصیبت عظمی در درون خانه‌ها، آن اوایل در کنار قرائت، تلاوت و مفاهیم و تدبر در آیات الهی بحث روضه و توجه به این موضوعات مطرح می‌شود، اما متاسفانه آرام آرام قرآن در برخی از مکاتب به فراموشی سپرده می‌شود و فقط روضه و احیاء مداحی اهل بیت، محور جلسات می‌شود.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی عنوان کرد: امروز، می‌توانیم با یک رویکرد صحیح این دو ثقل بزرگ که یادگار پیامبر اسلام(ص) است و بر امکان افتراق نداشتن این دو نیز اشاره فرموده‌اند در کنار هم داشته باشیم؛ چرا که افتراق این دو امکان‌پذیر نیست.
وی افزود: تا زمان ورود به نقطه کلیدی و طلایی حوض کوثر این دو از هم جدا نمی‌شوند، ما باید همین راهبرد و همین میراث گرانبها که گرانبهاترین میراث نیز هست، ادامه دهیم. ما برای رسیدن به خدا دو صراط و دو سراج پیش روی خودمان داریم، دو صراط همان قرآن و عترت و دو سراج نیز عقل و نقل هستند. این دو صراط در عین که دو هستند، واحد هستند و عدم افتراق آنها نیز در همین مورد است. اینکه اینها به گونه‌ای درهم تنیده شده‌اند که امکان انفصال وجود ندارد و این نقطه طلایی اتحاد این دو یادگار بزرگ پیامبر(ص) است.
محمدی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به مبانی نظری و کاربردی جلسات قرآن اشاره کرد و گفت: جلسات خانگی تلاوت قرآن در تاریخ تمدن اسلامی سابقه طولانی دارد، یکی از شیوه‌های مرسوم و کارآمد گسترش فرهنگ قرآنی در جامعه بود به این معنا که خانواده به عنوان محور اصلی توسعه فرهنگ قرآنی مطرح بوده است.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه در بیانات نورانی پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) تعابیر متعددی در این زمینه وجود دارد، گفت: یکی از این بیانات «نوّروا بیوتکم بتلاوة القرآن» است، به این معنا که خانه‌های خود را با تلاوت قرآن نورانی کنید. در ادامه نیز آمده است که خانه‌هایی که در آن تلاوت صورت می‌گیرد، برای اهل آسمان مثل ستارگان درخشان آسمان بر اهل زمین می‌درخشند.
وی در ادامه به یکی دیگر از روایات در این زمینه اشاره و بیان کرد: در روایت دیگری آمده است که «اِجعَلوا لِبُیوتِكُم نَصیباً مِنَ القُرآنِ»، به این معنا که برای خانه‌هایتان بهره‌ای از قرآن قرار دهید. یعنی عملیات خانه‌داری و ... باید بهره‌ای از قرآن با خود به همراه داشته باشد. جلسات خانگی قرآن تنوع بسیار خوبی دارد که بالغ بر 30 نوع است. پس مبنای نظری ما این جنس روایات است. طرح تنویر البیوت، عملیاتی است که موجب خشنودی حضرت حق و درخشندگی خانه برای اهل آسمان می‌شود.
محمدی با طرح این سؤال که خود خانه چه حقیقتی دارد، گفت: خانه، واحد و هسته اصلی جامعه است، اگر عملیات تنویرالبیت، اتفاق افتاد، تنویرالمجتمع، رقم می‌خورد و دیگر نگران جامعه نخواهیم بود. شما اگر بتوانید چیره‌دستی خودتان را در عملیات تنویرالبیت به اثبات برسانید و خانه‌ها را با تلاوت قرآن نورانی کنید، حتماً منتظر جامعه نورانی باشید. لذا اگر قرآن نور است که هست، ما وظیفه داریم. در این زمینه 32 وظیفه شناسایی شده است.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی خاطرنشان کرد: یکی از رسالات قرآن، شفا است، بنابر این ما باید استشفاء یا طلب شفا کنیم، شفا رفع بیماری است، بیماری‌ها نیز عقلانی، جسمانی و روحانی هستند، رفع این نوع بیماری‌ها، شفا نام دارد، پس اگر ما طلب شفا از قرآن داشته باشیم این سه نوع بیماری، برطرف خواهد شد. بیماری عقلانی شامل جهالت‌ها می‌شود، بیماری‌های روحانی رذیلت‌ها و جسمانی نیز کسالت‌ها است.
وی گفت: رسالت دوم قرآن، رحمت است، که ما باید در این زمینه استرحام کنیم. لازمه آن نیز این است که هنگام قرائت، فرهنگ استماع را بین خود توسعه دهیم، فرهنگ استماع نیز ملزوماتی دارد که شنیدن، تنها یکی از آنها است. در استماع قرآن نه تنها گوش، بلکه تمام اعضا و جوارح بدن باید گوش بشود و تمام وجود، خاموش باشد و در خدمت قرآن قرار گیرد.
محمدی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تأکید بر اینکه گسترش جلسات خانگی قرآن گسترش نورانیت در جامعه را به دنبال دارد، گفت: این یک راهبرد کلیدی است. اگر گفته شود که شرف مکان به مکین بودن آن است، شرف خانه به آنچه که در آن است، خواهد بود. زمانی که در خانه، قرآن داشته باشیم، آن خانه شرافت دارد. یعنی خانه‌ای که مظروف آن قرآن و تلاوت قرآن باشد، این خانه به دلیل مظروفش، برترین جایگاه را خواهد داشت. زمانی که تلاوت، فهم، عمل به قرآن و ... در این خانه رقم بخورد، قرآن با تمام ابعاد توانسته است، تجلی یابد و این خانه می‌تواند برترین خانه جهان باشد.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی اظهار کرد: جامعه‌ای که بهره‌مند از بیوتی که در آنها تلاوت و قرائت قرآن شکل جدی به خود گرفته است، برترین جامعه خواهد بود. نکته کلیدی دیگر این است که این جامعه، نهایت استعداد را در دریافت پیام الهی پیدا خواهد کرد.
وی با طرح این سوال که جلسات خانگی قرآن چه اتفاقاتی را راهبری خواهد کرد؟ گفت: کمترین خروجی جلسات خانگی قرآن، این است که قاری قرآن تربیت می‌کند، در ادامه نیز می‌تواند حافظ قرآن، حامل قرآن و عامل قرآن تربیت کند و این می‌تواند ایده‌آل باشد.
محمدی با اشاره به اینکه باید تعریف جدیدی از تلاوت ارائه دهیم، گفت: تلاوت، عبارت از ابلاغ مدام پیام الهی به امت اسلامی است، در واقع قاری قرآن، کسی است که پیام الهی را دریافت کرده و آن را دائم به جامعه ابلاغ می‌کند. لذا پیامبر اسلام(ص) در این زمینه فرموده‌اند، فردی که در کودکی و نوجوانی این کار را انجام دهد قرآن در پوست و گوشت و استخوان آن فرد نفوذ خواهد کرد. قرآن اگر در دوران کودکی به بچه‌ها عرضه شود و آنها نیز پذیرای حقایق ناب الهی شوند قرآن در آنها تجلی خواهد یافت.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی که در بخش دیگری از صحبت‌های خود در مراسم رونمایی از مستند «مکتب‌خانه از دیرباز تا امروز» به بیان فرق‌های قرائت و تلاوت قرآن پرداخت و گفت: تلاوت، دو ویژگی دارد، اولین ویژگی آن همراه بودن با تدبر و دومین ویژگی نیز این است که تبعیت انجام می‌گیرد، در واقع قرائت به قصد تبعیت را تلاوت، می‌گویند و برای همین است که بزرگترین رسالت پییامبران، تلاوت قرآن است. انبیاء الهی موظف شده‌اند که مردم را به قرائت با قصد تبعیت و عمل وادار کنند.
وی در ادامه صحبت‌های خود به ابعاد کارکردی و نتایج برگزاری جلسات خانگی قرآن اشاره کرد و افزود: برگزاری جلسات خانگی قرآن در حوزه آحاد و خود جامعه یک سری کارکردها را دارد. برگزاری این جلسات، باعث ارتقاء نرخ مطلوبیت ارتباطات اجتماعی خواهد شد، یعنی سیاست‌گذاری‌ها و عملکردها در حوزه مهندسی فرهنگی، براساس قرآن، سنجه جدیدی برای خود پیدا خواهد کرد. اگر ما توانستیم در مهندسی فرهنگی جایگاه قرآن را خوب لحاظ کنیم، این خود یکی از ثمرات برتر و عالی، توسعه جلسات خانگی قرآنی است.
محمدی اذعان کرد: راهبردهای اقتدار و استحکام درونزای نظام اسلامی، یکی دیگر از کارکردهای جلسات خانگی قرآن است، این مقدمه مومنین راسخ در امور قرآنی را فراهم می‌کند، این موضوع مطالبه مقام معظم رهبری است که فرمودند: قرآن، موجب استحکام درونی نظام خواهد بود. توسعه جلسات خانگی قرآن، دقیقاً نقطه محوری و اساسی استحکام درونی و اقتدار درونزا است.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در بخش دیگری از صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: مهم‌ترین و نزدیک‌ترین راه انتقال قرآن به صحنه جامعه از راه خانه است، توسعه جلسات خانگی قرآنی، مهم‌ترین راهبرد برای قرآنی کردن جامعه است.
وی در پایان در مورد آثار و برکات جلسات خانگی قرآن با اشاره به اینکه 20 برکت برای جلسات خانگی قرآن تعریف شده است، گفت: اولین برکت این جلسات ترویج آموزش عمومی قرآن است، توجه همزمان به بُعد فردی و گروهی و تقویت ارتباط جمعی میان خانواده‌ها از دیگر برکات جلسات خانگی قرآن کریم است.
گزارش تصویری را اینجا ببینید.
