شیوه‌های آموزش قرآن نیازمند تجدیدنظر اساسی است
گروه فعالیت‌های قرآنی: عباسی‌مقدم، پژوهشگر علوم قرآنی اظهار کرد: شیوه‌های آموزش قرآن در تمامی رشته‌ها و حوزه‌های قرآنی نیازمند یک تجدیدنظر اساسی است.
مصطفی عباسی‌مقدم، پژوهشگر علوم قرآنی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره شیوه‌های آموزش قرآن در کشور، گفت: با توجه به تعداد زیاد مؤسسات و مراکز قرآنی، دارالقرآن‌ها و تشکل‌های قرآنی متعدد که در کشور وجود دارد لازم است یک مطالعه و بازنگری اساسی با رویکرد علمی و تجربی درباره روش‌های آموزش قرآن کریم صورت گیرد.
وی افزود: زمانی که گروه جدید در معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد مشغول به کار شدند یک شورای ویژه آموزش و پژوهش تشکیل شد و مباحثی در خصوص شیوه‌ها و روش‌های آموزشی نیز در این شورا مطرح شد اما پیگیری‌های لازم برای اجرایی کردن طرح‌ها و پیشنهادات صورت نگرفت.
عباسی‌مقدم یادآور شد: همواره بین مدیران و فعالان قرآنی این دغدغه در خصوص مطالعه و تجدیدنظر پیرامون شیوه‌های آموزش قرآن وجود دارد و مدیران و فعالان قرآنی اذعان دارند که روش‌های آموزش قرآن در تمامی رشته‌ها باید مورد مطالعه و تجدیدنظر قرار بگیرد تا جنبه‌های مثبت آن حفظ و جنبه‌های منفی و اضافی حذف شود.
وی با بیان اینکه در همه زمینه‌های آموزشی، تربیتی و علمی هر روز با روش‌ها و شیوه‌های جدید مواجه هستیم که باید خود را به روز کنیم، گفت: موفقیت در عرصه آموزش قرآن و دیگر عرصه‌های آموزشی نیازمند توجه به سلیقه و ذائقه مخاطبان است و در هر رشته‌ای اگر شرایط و سلیقه مخاطبان درنظر گرفته شود نتایج خوبی به دست می‌آید.
این پژوهشگر قرآنی عنوان کرد: یکی از واقعیت‌هایی که در عرصه فعالیت‌ها و مخاطبان قرآنی مطرح است تنوع و رویکرد افراد مختلف به قرآن است و بر این اساس آموزش‌هایی که در حوزه قرآنی ارائه می‌شود باید مبتنی بر تنوع رویکردها باشد.
وی با بیان اینکه بحث آموزش قرآن فقط مربوط به روخوانی و تجوید نیست، افزود: ما نیازمند آموزش سایر حوزه‌های قرآنی نیز هستیم به این معنی که اگر کسی به معانی قرآن توجه دارد باید به او آموزش ویژه مفاهیم بدهیم، اگر کسی علاقه ویژه به ترجمه قرآن دارد باید برای ورود به عرصه ترجمه و معنایابی کلمات و آیات به او آموزش مناسب دهیم و اگر کسی گرایش به حفظ دارد باید کلاس ویژه حفظ بگذاریم، نه اینکه در کنار کلاس روخوانی از حفظ هم صحبت کنیم.
عباسی‌مقدم با تأکید بر اینکه باید در هر یک از عرصه‌های آموزش قرآن، بسته‌های آموزشی جداگانه داشته باشیم، اظهار کرد: به‌عنوان مثال در تمامی عرصه‌های ادبی و هنری اگر کسی ذوق شعر و نویسندگی یا فیلمنامه‌نویسی دارد باید سعی کنیم به آنها آموزش قرآنی بدهیم.
این پژوهشگر علوم قرآنی یادآور شد: به‌عنوان مثال اگر بخواهیم در عرصه فهم قرآن کار کنیم و آموزش دهیم لازم است ابتدا روش‌های استخراج مفاهیم، معانی و معارف از قرآن را به علاقه‌مندان آموزش دهیم تا آنها بتوانند مفاهیم و معارف را از قرآن استخراج کنند. در این عرصه باید یک‌سری آموزش‌های مستقیم و یک‌سری آموزش‌های غیرمستقیم برای علاقه‌مندان داشته باشیم.
وی با بیان اینکه ما وظیفه داریم علاوه بر آموزش روخوانی و روانخوانی قرآن و حفظ، در دیگر عرصه‌های قرآنی نیز فعالیت داشته باشیم و به آموزش بپردازیم، افزود: در دنیای امروز امکانات سمعی و بصری زیادی وجود دارد که باید بتوانیم از این امکانات استفاده کرده و شیوه‌هایی را به کار بگیریم که از امکانات روز برخوردار باشد.
این پژوهشگر علوم قرآنی درخصوص یکسان‌سازی روش‌های آموزش قرآن، گفت: زمانی‌که روش مشخصی برای یک قشر از جامعه ارائه می‌شود، می‌تواند یکسان‌سازی شود البته به شرطی که ابتدا تبدیل به برنامه شود و برنامه در کل کشور پیاده شود.
عباسی‌مقدم ادامه داد: در حال حاضر تعداد قابل‌توجهی مؤسسه قرآنی زیر‌نظر وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی داریم و علاوه بر آن کانون‌های قرآن و عترت زیر‌نظر امور مساجد، دارالقرآن‌های آموزش و پرورش، کانون‌های دانشجویی و... داریم که به آموزش قرآن می‌پردازند و این امکان وجود دارد که یک هماهنگی خوبی بین تمامی تشکل‌ها ایجاد شود تا در صورت نیاز بحث یکسان‌سازی روش‌های آموزش قرآن انجام شود چرا‌که این تشکل‌ها نیز آمادگی برای به‌روز شدن و یکسان‌سازی روش‌های آموزشی خود را دارند.
وی یادآور شد: در خصوص شیوه‌های آموزش قرآن باید تجدیدنظر اساسی صورت بگیرد که این امر مستلزم مطالعه جدی است؛ باید یک مطالعه جدی در خصوص شیوه‌های آموزشی صورت گیرد و تمامی روش‌های آموزشی موجود مورد بحث و گفت‌وگو قرار بگیرد که در این میان ممکن است حاصل آن روش‌های متفاوت باشد اما نتیجه‌ای که در این زمینه به دست می‌آید باید براساس منطق و روش علمی باشد و در پایان روش‌هایی براساس منطق و علم ارائه شود.
عباسی‌مقدم عنوان کرد: باید روش‌های جدید را از افراد بگیریم و روی این روش‌ها کار کنیم تا به نتیجه برسیم که کدامیک از روش‌ها، بهترین روش برای آموزش قرآن است. نهادهای مسئول باید به صورت کاملاً علمی به بررسی روش‌های آموزشی پرداخته و معایب و مزایای هر یک از روش‌های آموزشی در حوزه‌های قرائت، حفظ، مفاهیم و... را بررسی کنند و ببینند کدام روش بازدهی بیشتر یا بازدهی کمتری دارد و اثر تربیتی کدام روش‌ها چگونه است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: پیش از این کارگروه‌هایی برای بررسی شیوه‌های آموزش قرآن به صورت پراکنده برگزار شده است اما این جلسات ناقص بوده و همفکری‌های لازم در آن انجام نشده است که باید این کارگروه‌ها از نو تشکیل و فعالیت خود را با جدیت دنبال کنند تا تصمیم‌گیری نهایی درخصوص شیوه‌های آموزشی گرفته شود.
عباسی‌مقدم در پایان گفت: یکی از مأموریت‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی این بوده است که فعالیت‌های قرآنی را در کشور تعمیم دهد و همه اقشار را تحت پوشش فعالیت‌های قرآنی قرار دهد که این بحث شامل آموزش حفظ و روخوانی قرآن، فهم قرآن، ادبیات قرآنی، معارف قرآنی و... است و این اتفاق باید با کمک رسانه‌ها و براساس تعامل دوسویه‌ای که بین رسانه و مخاطب ایجاد می‌شود، رخ دهد.
وی افزود: زمانی که گروه جدید در معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد مشغول به کار شدند یک شورای ویژه آموزش و پژوهش تشکیل شد و مباحثی در خصوص شیوه‌ها و روش‌های آموزشی نیز در این شورا مطرح شد اما پیگیری‌های لازم برای اجرایی کردن طرح‌ها و پیشنهادات صورت نگرفت.
عباسی‌مقدم یادآور شد: همواره بین مدیران و فعالان قرآنی این دغدغه در خصوص مطالعه و تجدیدنظر پیرامون شیوه‌های آموزش قرآن وجود دارد و مدیران و فعالان قرآنی اذعان دارند که روش‌های آموزش قرآن در تمامی رشته‌ها باید مورد مطالعه و تجدیدنظر قرار بگیرد تا جنبه‌های مثبت آن حفظ و جنبه‌های منفی و اضافی حذف شود.
وی با بیان اینکه در همه زمینه‌های آموزشی، تربیتی و علمی هر روز با روش‌ها و شیوه‌های جدید مواجه هستیم که باید خود را به روز کنیم، گفت: موفقیت در عرصه آموزش قرآن و دیگر عرصه‌های آموزشی نیازمند توجه به سلیقه و ذائقه مخاطبان است و در هر رشته‌ای اگر شرایط و سلیقه مخاطبان درنظر گرفته شود نتایج خوبی به دست می‌آید.
این پژوهشگر قرآنی عنوان کرد: یکی از واقعیت‌هایی که در عرصه فعالیت‌ها و مخاطبان قرآنی مطرح است تنوع و رویکرد افراد مختلف به قرآن است و بر این اساس آموزش‌هایی که در حوزه قرآنی ارائه می‌شود باید مبتنی بر تنوع رویکردها باشد.
وی با بیان اینکه بحث آموزش قرآن فقط مربوط به روخوانی و تجوید نیست، افزود: ما نیازمند آموزش سایر حوزه‌های قرآنی نیز هستیم به این معنی که اگر کسی به معانی قرآن توجه دارد باید به او آموزش ویژه مفاهیم بدهیم، اگر کسی علاقه ویژه به ترجمه قرآن دارد باید برای ورود به عرصه ترجمه و معنایابی کلمات و آیات به او آموزش مناسب دهیم و اگر کسی گرایش به حفظ دارد باید کلاس ویژه حفظ بگذاریم، نه اینکه در کنار کلاس روخوانی از حفظ هم صحبت کنیم.
عباسی‌مقدم با تأکید بر اینکه باید در هر یک از عرصه‌های آموزش قرآن، بسته‌های آموزشی جداگانه داشته باشیم، اظهار کرد: به‌عنوان مثال در تمامی عرصه‌های ادبی و هنری اگر کسی ذوق شعر و نویسندگی یا فیلمنامه‌نویسی دارد باید سعی کنیم به آنها آموزش قرآنی بدهیم.
این پژوهشگر علوم قرآنی یادآور شد: به‌عنوان مثال اگر بخواهیم در عرصه فهم قرآن کار کنیم و آموزش دهیم لازم است ابتدا روش‌های استخراج مفاهیم، معانی و معارف از قرآن را به علاقه‌مندان آموزش دهیم تا آنها بتوانند مفاهیم و معارف را از قرآن استخراج کنند. در این عرصه باید یک‌سری آموزش‌های مستقیم و یک‌سری آموزش‌های غیرمستقیم برای علاقه‌مندان داشته باشیم.
وی با بیان اینکه ما وظیفه داریم علاوه بر آموزش روخوانی و روانخوانی قرآن و حفظ، در دیگر عرصه‌های قرآنی نیز فعالیت داشته باشیم و به آموزش بپردازیم، افزود: در دنیای امروز امکانات سمعی و بصری زیادی وجود دارد که باید بتوانیم از این امکانات استفاده کرده و شیوه‌هایی را به کار بگیریم که از امکانات روز برخوردار باشد.
این پژوهشگر علوم قرآنی درخصوص یکسان‌سازی روش‌های آموزش قرآن، گفت: زمانی‌که روش مشخصی برای یک قشر از جامعه ارائه می‌شود، می‌تواند یکسان‌سازی شود البته به شرطی که ابتدا تبدیل به برنامه شود و برنامه در کل کشور پیاده شود.
عباسی‌مقدم ادامه داد: در حال حاضر تعداد قابل‌توجهی مؤسسه قرآنی زیر‌نظر وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی داریم و علاوه بر آن کانون‌های قرآن و عترت زیر‌نظر امور مساجد، دارالقرآن‌های آموزش و پرورش، کانون‌های دانشجویی و... داریم که به آموزش قرآن می‌پردازند و این امکان وجود دارد که یک هماهنگی خوبی بین تمامی تشکل‌ها ایجاد شود تا در صورت نیاز بحث یکسان‌سازی روش‌های آموزش قرآن انجام شود چرا‌که این تشکل‌ها نیز آمادگی برای به‌روز شدن و یکسان‌سازی روش‌های آموزشی خود را دارند.
وی یادآور شد: در خصوص شیوه‌های آموزش قرآن باید تجدیدنظر اساسی صورت بگیرد که این امر مستلزم مطالعه جدی است؛ باید یک مطالعه جدی در خصوص شیوه‌های آموزشی صورت گیرد و تمامی روش‌های آموزشی موجود مورد بحث و گفت‌وگو قرار بگیرد که در این میان ممکن است حاصل آن روش‌های متفاوت باشد اما نتیجه‌ای که در این زمینه به دست می‌آید باید براساس منطق و روش علمی باشد و در پایان روش‌هایی براساس منطق و علم ارائه شود.
عباسی‌مقدم عنوان کرد: باید روش‌های جدید را از افراد بگیریم و روی این روش‌ها کار کنیم تا به نتیجه برسیم که کدامیک از روش‌ها، بهترین روش برای آموزش قرآن است. نهادهای مسئول باید به صورت کاملاً علمی به بررسی روش‌های آموزشی پرداخته و معایب و مزایای هر یک از روش‌های آموزشی در حوزه‌های قرائت، حفظ، مفاهیم و... را بررسی کنند و ببینند کدام روش بازدهی بیشتر یا بازدهی کمتری دارد و اثر تربیتی کدام روش‌ها چگونه است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: پیش از این کارگروه‌هایی برای بررسی شیوه‌های آموزش قرآن به صورت پراکنده برگزار شده است اما این جلسات ناقص بوده و همفکری‌های لازم در آن انجام نشده است که باید این کارگروه‌ها از نو تشکیل و فعالیت خود را با جدیت دنبال کنند تا تصمیم‌گیری نهایی درخصوص شیوه‌های آموزشی گرفته شود.
عباسی‌مقدم در پایان گفت: یکی از مأموریت‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی این بوده است که فعالیت‌های قرآنی را در کشور تعمیم دهد و همه اقشار را تحت پوشش فعالیت‌های قرآنی قرار دهد که این بحث شامل آموزش حفظ و روخوانی قرآن، فهم قرآن، ادبیات قرآنی، معارف قرآنی و... است و این اتفاق باید با کمک رسانه‌ها و براساس تعامل دوسویه‌ای که بین رسانه و مخاطب ایجاد می‌شود، رخ دهد.
مطالب مرتبط
