لطفی‌نیا:
استفاده از شیوه واحد در آموزش قرآن ضرورت ندارد/ فقر در آموزش دیجیتال
گروه فعالیت‌های قرآنی: لطفی‌نیا، پیشکسوت قرآنی کشور اعتقادی به استفاده از شیوه واحد برای آموزش قرآن در سراسر کشور ندارد؛ چراکه وی روش‌های واحدی که معمولاً از مؤسسات بزرگتر دیکته می‌شود را دارای قابلیت اجرایی در برخی مناطق نمی‌داند.
محمود لطفی‌نیا، مدرس قرآن کریم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان اینکه شیوه‌های متفاوتی در سراسر کشور برای آموزش قرآن به کودکان و خردسالان مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: شیوه‌ای که در مقایسه با دیگر شیوه‌ها در امر آموزش روخوانی قرآن به کودکان رایج است؛ روش تفکیک و بخش‌خوانی است همچنین در گروه سنی زیر شش سال که هنوز سواد خواندن و نوشتن ندارند و به مدرسه نرفته‌اند روش ایما و اشاره و همچنین روش خواندن بدون نوشتن است که البته روش ایما و اشاره هیچ تأثیر کاربردی ندارد و روش خواندن بدون نوشتن که در مؤسسه مکتب‌القرآن مورد استفاده قرار می‌گیرد بسیار کاربردی‌تر از آن است.
لطفی‌نیا افزود: برای کودکانی که وارد مدرسه شده‌اند و در مقطع ابتدایی تحصیل می‌کنند نیز آموزش روخوانی به روش تفکیک و بخش‌خوانی کلمات روش خوبی است؛ چرا که کودکان در این روش در حین یادگیری حروف و کلمات به همان نسبت نوشتن و خواندن قرآن را نیز می‌آموزند و کاربرد حروف را در کلمات می‌شناسند.
وی با بیان اینکه یکی از بحث‌هایی که در زمینه آموزش قرآن به کودکان مطرح است بحث بر سر شیوه‌های متنی مندرج در قرآن‌های چاپ شده است، تصریح کرد: ما دو شیوه «رسم‌‌المصحف» و «رسم‌الاملاء» داریم و بین این دو دعوایی وجود دارد که این مسئله تا حدودی انسجام و هماهنگی در آموزش روخوانی قرآن را دچار خدشه کرده است، البته پرداختن به این دعواها اثری ندارد.
این فعال قرآنی کشور در ادامه یادآور شد: اگر بتوانیم هماهنگی در متن ایجاد کنیم خوب است، اما در هر حال باید بپذیریم در آموزش روخوانی قرآن ـ که این دوره منجر به کلمه‌خوانی هم خواهد شد ـ ما خیلی کار دشواری را در پیش نداریم و با هر ترکیبی از رسم‌الخط می‌توانیم کلمه‌خوانی را یاد بدهیم.
وی بر این مسئله که در دوره روان‌خوانی باید عبارت‌خوانی و جمله‌خوانی مورد توجه قرار گیرد، تأکید کرد و افزود: در این بخش می‌توانیم شیوه‌های نوشتاری قرآن را هم آموزش دهیم.
داور مسابقات قرآن در بخش دیگری از سخنان خود گفت: تقسیم‌بندی دیگری که تا حدودی آموزشگاه‌ها و مؤسسات قرآنی را دچار مشکل می‌کند این است که آیا متن قرآن را به صورت آواهای فارسی و یا به همان شیوه عربی آموزش می‌دهیم؟ که البته هر کدام از این شیوه‌ها مزیت‌هایی دارد و باید بررسی شود که کدام روش بهتر است.
وی به فقر سیستم آموزشی قرآن در کشور اشاره کرد و یادآور شد: مشکلی که در بحث آموزش قرآن در کشور وجود دارد و از این نظر دچار فقر هستیم؛ کمبود در بخش آموزش‌های دیجیتالی قرآن است؛ ما در بخش نرم‌افزارهای آموزشی قرآن برای کلاس‌های هوشمند دچار فقر محتوا هستیم، نرم‌افزارهایی برای آموزش قرآن تولید شده‌اند اما این نرم‌افزارها به صورت عمومی کاربردی ندارد و باید نرم‌افزارهایی برای آموزش قرآن تولید شود که کاربرد عمومی داشته باشد و مورد استفاده مؤسسات و مراکز قرآنی قرار گیرد. که به نظر می‌رسد باید به این موضوع بیش از پیش پرداخته شود.
لطفی‌نیا گفت: نیاز ما به یک شیوه متقن در آموزش روخوانی و روان‌خوانی قرآن با برنامه‌ریزی هدفمند بسیار زیاد است؛ چرا که استقبال هم زیاد است و مردم ما چه در اوقات فراغت و چه در ایام تحصیلی به مراکز و مؤسسات قرآنی و دارالقرآن‌ها مراجعه زیادی دارند و لازم است که این مؤسسات و دارالقرآن‌ها نیز فعالیت خود را به صورت هدفمند و برنامه‌ریزی شده دنبال کنند.
وی درباره شیوه‌های آموزشی که در دارالقرآن‌ها و مؤسسات قرآنی مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: دارالقرآن‌های آموزش و پرورش که بیش از 650 مرکز در سراسر کشور هست بنا است به زودی یک شیوه واحد را در آموزش روخوانی و روان‌خوانی قرآن و دیگر رشته‌های قرآنی دنبال کنند که این اتفاق، اتفاق مبارکی خواهد بود.
لطفی‌نیا عنوان کرد: مؤسسات قرآنی وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی نیز تقریباً شیوه واحد در آموزش قرآن دارند اما برخی از مؤسسات بزرگ مانند جامعةالقرآن، مکتب‌القرآن، مهد قرآن و... شیوه‌های خاص خود را دارند که این مؤسسات را باید از دارالقرآن‌ها و دیگر مؤسسات قرآنی تفکیک کنیم.
این مدرس قرآن در ادامه اظهار کرد: نقیصه‌ای که در امر آموزش قرآن داریم این است که آموزش‌ها به صورت مقطعی است و آموزش‌های مقطعی هم خیلی مؤثر نیست؛ چرا که آموزش‌ها باید درازمدت باشد تا قرآن خواندن تثبیت شود. در دوره روخوانی و روان‌خوانی قرآن باید یک زمان کافی برای آموزش تئوری و آموزش کارگاهی داشته باشیم.
رئیس دارالقرآن آموزش و پرورش گیلان در ادامه گفت: در دارالقرآنی که بنده فعالیت دارم هر دوره آموزشی به مدت سه ترم طول می‌کشد و به‌عنوان مثال دوره روخوانی قرآن در سه ترم دنبال می‌شود که دو ترم آن به صورت تئوری و یک ترم آن به صورت کارگاهی است و دوره روان‌خوانی نیز بین سه تا چهار ترم طول می‌کشد که یک ترم آن تئوری و بقیه ترم‌ها به صورت کارگاهی است همچنین در مراتب بالاتر نیز باید برنامه‌های زمان‌بندی شده که منجر به تثبیت آموزش در متعلمین قرآن می‌شود داشته باشیم نه اینکه قرآن‌آموزان در فصل تابستان و عرض چند ماه یک دوره تئوری ببینند و معلومات خود را تثبیت نکنند.
لطفی‌نیا در‌خصوص انتخاب یک شیوه واحد برای آموزش قرآن در تمامی مؤسسات و دارالقرآن‌های کشور، گفت: اعتقادی به این موضوع ندارم و دلیلی نمی‌بینم که از یک شیوه و روش واحد برای آموزش قرآن در سراسر کشور استفاده شود؛ چراکه روش‌های واحدی که معمولاً از مراکز و مؤسسات بزرگتر دیکته می‌شود قابلیت اجرایی در برخی مناطق را ندارد و تجربه نشان داده است که چنین روش‌هایی در همه مناطق مثمر‌ثمر نیست.
وی یادآور شد: در انتخاب روش‌های آموزش قرآن حتی باید وضعیت جغرافیایی و منطقه‌ای و اجتماعی مؤسسات سنجیده شود. اعتقاد دارم مناطق مختلف کشور باید در آموزش قرآن با هم رقابت داشته باشند و حتی در شیوه‌های آموزش قرآن باید ابتکارات و خلاقیت‌هایی داشته باشند.
لطفی‌نیا افزود: برای کودکانی که وارد مدرسه شده‌اند و در مقطع ابتدایی تحصیل می‌کنند نیز آموزش روخوانی به روش تفکیک و بخش‌خوانی کلمات روش خوبی است؛ چرا که کودکان در این روش در حین یادگیری حروف و کلمات به همان نسبت نوشتن و خواندن قرآن را نیز می‌آموزند و کاربرد حروف را در کلمات می‌شناسند.
وی با بیان اینکه یکی از بحث‌هایی که در زمینه آموزش قرآن به کودکان مطرح است بحث بر سر شیوه‌های متنی مندرج در قرآن‌های چاپ شده است، تصریح کرد: ما دو شیوه «رسم‌‌المصحف» و «رسم‌الاملاء» داریم و بین این دو دعوایی وجود دارد که این مسئله تا حدودی انسجام و هماهنگی در آموزش روخوانی قرآن را دچار خدشه کرده است، البته پرداختن به این دعواها اثری ندارد.
این فعال قرآنی کشور در ادامه یادآور شد: اگر بتوانیم هماهنگی در متن ایجاد کنیم خوب است، اما در هر حال باید بپذیریم در آموزش روخوانی قرآن ـ که این دوره منجر به کلمه‌خوانی هم خواهد شد ـ ما خیلی کار دشواری را در پیش نداریم و با هر ترکیبی از رسم‌الخط می‌توانیم کلمه‌خوانی را یاد بدهیم.
وی بر این مسئله که در دوره روان‌خوانی باید عبارت‌خوانی و جمله‌خوانی مورد توجه قرار گیرد، تأکید کرد و افزود: در این بخش می‌توانیم شیوه‌های نوشتاری قرآن را هم آموزش دهیم.
داور مسابقات قرآن در بخش دیگری از سخنان خود گفت: تقسیم‌بندی دیگری که تا حدودی آموزشگاه‌ها و مؤسسات قرآنی را دچار مشکل می‌کند این است که آیا متن قرآن را به صورت آواهای فارسی و یا به همان شیوه عربی آموزش می‌دهیم؟ که البته هر کدام از این شیوه‌ها مزیت‌هایی دارد و باید بررسی شود که کدام روش بهتر است.
وی به فقر سیستم آموزشی قرآن در کشور اشاره کرد و یادآور شد: مشکلی که در بحث آموزش قرآن در کشور وجود دارد و از این نظر دچار فقر هستیم؛ کمبود در بخش آموزش‌های دیجیتالی قرآن است؛ ما در بخش نرم‌افزارهای آموزشی قرآن برای کلاس‌های هوشمند دچار فقر محتوا هستیم، نرم‌افزارهایی برای آموزش قرآن تولید شده‌اند اما این نرم‌افزارها به صورت عمومی کاربردی ندارد و باید نرم‌افزارهایی برای آموزش قرآن تولید شود که کاربرد عمومی داشته باشد و مورد استفاده مؤسسات و مراکز قرآنی قرار گیرد. که به نظر می‌رسد باید به این موضوع بیش از پیش پرداخته شود.
لطفی‌نیا گفت: نیاز ما به یک شیوه متقن در آموزش روخوانی و روان‌خوانی قرآن با برنامه‌ریزی هدفمند بسیار زیاد است؛ چرا که استقبال هم زیاد است و مردم ما چه در اوقات فراغت و چه در ایام تحصیلی به مراکز و مؤسسات قرآنی و دارالقرآن‌ها مراجعه زیادی دارند و لازم است که این مؤسسات و دارالقرآن‌ها نیز فعالیت خود را به صورت هدفمند و برنامه‌ریزی شده دنبال کنند.
وی درباره شیوه‌های آموزشی که در دارالقرآن‌ها و مؤسسات قرآنی مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: دارالقرآن‌های آموزش و پرورش که بیش از 650 مرکز در سراسر کشور هست بنا است به زودی یک شیوه واحد را در آموزش روخوانی و روان‌خوانی قرآن و دیگر رشته‌های قرآنی دنبال کنند که این اتفاق، اتفاق مبارکی خواهد بود.
لطفی‌نیا عنوان کرد: مؤسسات قرآنی وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی نیز تقریباً شیوه واحد در آموزش قرآن دارند اما برخی از مؤسسات بزرگ مانند جامعةالقرآن، مکتب‌القرآن، مهد قرآن و... شیوه‌های خاص خود را دارند که این مؤسسات را باید از دارالقرآن‌ها و دیگر مؤسسات قرآنی تفکیک کنیم.
این مدرس قرآن در ادامه اظهار کرد: نقیصه‌ای که در امر آموزش قرآن داریم این است که آموزش‌ها به صورت مقطعی است و آموزش‌های مقطعی هم خیلی مؤثر نیست؛ چرا که آموزش‌ها باید درازمدت باشد تا قرآن خواندن تثبیت شود. در دوره روخوانی و روان‌خوانی قرآن باید یک زمان کافی برای آموزش تئوری و آموزش کارگاهی داشته باشیم.
رئیس دارالقرآن آموزش و پرورش گیلان در ادامه گفت: در دارالقرآنی که بنده فعالیت دارم هر دوره آموزشی به مدت سه ترم طول می‌کشد و به‌عنوان مثال دوره روخوانی قرآن در سه ترم دنبال می‌شود که دو ترم آن به صورت تئوری و یک ترم آن به صورت کارگاهی است و دوره روان‌خوانی نیز بین سه تا چهار ترم طول می‌کشد که یک ترم آن تئوری و بقیه ترم‌ها به صورت کارگاهی است همچنین در مراتب بالاتر نیز باید برنامه‌های زمان‌بندی شده که منجر به تثبیت آموزش در متعلمین قرآن می‌شود داشته باشیم نه اینکه قرآن‌آموزان در فصل تابستان و عرض چند ماه یک دوره تئوری ببینند و معلومات خود را تثبیت نکنند.
لطفی‌نیا در‌خصوص انتخاب یک شیوه واحد برای آموزش قرآن در تمامی مؤسسات و دارالقرآن‌های کشور، گفت: اعتقادی به این موضوع ندارم و دلیلی نمی‌بینم که از یک شیوه و روش واحد برای آموزش قرآن در سراسر کشور استفاده شود؛ چراکه روش‌های واحدی که معمولاً از مراکز و مؤسسات بزرگتر دیکته می‌شود قابلیت اجرایی در برخی مناطق را ندارد و تجربه نشان داده است که چنین روش‌هایی در همه مناطق مثمر‌ثمر نیست.
وی یادآور شد: در انتخاب روش‌های آموزش قرآن حتی باید وضعیت جغرافیایی و منطقه‌ای و اجتماعی مؤسسات سنجیده شود. اعتقاد دارم مناطق مختلف کشور باید در آموزش قرآن با هم رقابت داشته باشند و حتی در شیوه‌های آموزش قرآن باید ابتکارات و خلاقیت‌هایی داشته باشند.
مطالب مرتبط
