اسماعیل آذر، استاد ادبیات دانشگاه آزاد تهران مرکز در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) با اشاره به مبانی دینی در حوزه ادبیات گفت: به طور کلی در هر اثری که نوشته میشود طبیعتاً نواقص و مشکلاتی به چشم میخورد، اما وقتی اثر به حوزه دین و قرآن مربوط میشود نباید نواقصی وجود داشته باشد و در صورت وجود مشکل هم باید آنقدر آن نقیصه خرد و ناچیز باشد که به پیکره تفکرات آسیبی وارد نکند. از طرف دیگر نویسندگانی که در این زمینه به نگارش آثار میپردازند باید از نظر علمی به هر آنچه که به قلم تحریر درمیآورند تسلط داشته باشند. اگر کسی در رابطه با فقه چیزی مینویسد باید با فقاهت، مضامین فقهی، تاریخ و حوادث دینی آشنایی کامل داشته باشد و اگر غیر از این باشد ممکن است آسیبها و حواشی پیش آید؛ بر این اساس کسانی که در این زمینه سخنوری میکنند باید کاملاً به جامعه و موضوع مورد نظر آشنایی داشته باشند.
ذوق، دانش، هنر؛ نیازهای یک نوشته قرآنی مؤثر
وی با اشاره به موارد مورد نیاز برای نگارش یک اثر دینی تأثیرگذار گفت: یک نویسنده برای نگارش یک اثر زیبا، جذاب و تأثیرگذار باید از قلم روان، دانش و تسلط کافی بهرهمند باشد و افرادی که ذوق کمی دارند و از آگاهی کافی برخوردار نیستند بهتر است به سراغ نگارش این نوع آثار نروند؛ این کار هم به نفع خود نویسنده و هم به نفع جامعه خواهد بود. اگر در موضوعات علمی خطایی رخ دهد این خطا فقط محدوده خاصی را دچار مشکل میکند، اما در حوزه دین و قرآن، بروز یک خطا ممکن است کل تفکرات یک ملت را دچار انحراف کند؛ بنابراین برای نگارش آثار دینی به ذوق، دانش و اطلاعات کافی نسبت به موضوعات مورد نظر نیاز است. در کنار این نکات، شیوههای نگارشی نیز اهمیت دارد، چراکه یک کتاب جامع در زمینه قرآن نباید به گونهای باشد که قشر خاصی از جامعه مخاطبان آن باشند، بلکه باید به گونهای نوشته شود که از مردم عادی تا عالمان بلندپایه را جذب خود کند و همه از آن اثر بهرهمند شوند.
نویسنده «
قرآن در ادب پارسی» به آثار جدید و در دست نگارش خود اشاره کرد و ادامه داد: در آثار جدیدی که در دست چاپ دارم، تمام تلاشی که به کار بستم آن بوده است که اثر از کیفیت خوب و مناسبی برخوردار باشد، اما با این حال میتوان به کیفیت بالاتر و بهتری در این زمینه دست پیدا کرد.
توصیههایی به نوقلمان
وی در ادامه به نوقلمان عرصه دینی یک توصیه داشت و تصریح کرد: به نوقلمانی که وارد حوزه ادبیات با موضوعات دینی و قرآنی میشوند توصیه میکنم که ابتدا آثار کشوری و جهانی را مطالعه کنند تا بدانند در چه جایگاهی در جهان ایستادهایم و با نظریات روایتی، جامعهشناسی و از این دست اطلاعات آشنایی کامل پیدا کنند؛ چراکه در غیر این صورت کار آنها مانند نانی میشود که خمیر مایه ندارد و در تنور میسوزد.
آذر به نکاتی برای بهبود کیفیت کار نوقلمان اشاره کرد و گفت: شرکت در کارگاههای علمی و قرآنی برای آموختن و نوشتن آثار مهم است، اما مهمتر از آن، آبدیده شدن و تجربه کسب کردن است. هیچ کس ضمن بیخبری از دنیا نمیتواند رماننویس خوبی شود و وقتی چنین نویسندگانی میخواهند دست به قلم شوند باید پیش از این کار چندین مرتبه به مطالعه آثار قرآنی و دینی که در حوزه ادبیات جهان نوشته شده است بپردازند. از آن مهمتر باید قرآن را بارها مورد مطالعه قرار داده باشند و دست از مطالعه برندارند و نکته دیگر اینکه کارهای قبلی و آثار دیگران را تکرار نکنند و از این شکل تقلید بپرهیزند. در انتها این شعار را به جوانان نویسنده تقدیم میکنم که هر شخص باید از تلاش و دانش خود بهره بگیرد و تقلید از آثار منتشر شده ممنوع است.