توأمان بودن انتقاد و ارائه راهکار در بحث ولنگاری فرهنگی

حمید بهمنی، کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره بحث ولنگاری فرهنگی و تاثیراتی که این معضل در سینما داشته، چنین اظهارنظر کرد: توجه مقام معظم رهبری به بحث ولنگاری فرهنگی تنها منوط به سخنرانی اخیر ایشان نمی‌شود، بلکه وی بارها به روی مباحث فرهنگی تاکید داشته‌اند و به نوعی موضوع ولنگاری را مد نظر قرار داده‌اند. دلیل این تذکرات نیز به عقیده من از آنجا نشئت می‌گیرد که اتفاقاتی در حوزه فرهنگ در حال روی دادن است که به هیچ وجه زیبنده کشور بزرگی نظیر ایران نیست. 

وی افزود: برای درک بهتر موضوع از حوزه مورد نظر خودم که سینماست، سخن می‌گویم. سینما هنری است که می‌توان در آن موضوعات بسیار ارزشمندی را مطرح کرد، اما متاسفانه می‌بینیم، اکثر تولیدات به سمت تولیدات تلخ و سیاه گرایش پیدا کرده‌اند. این اتفاق در حوزه تئاتر نیز به نوعی دیگر در حال رخ دادن است، البته همان گونه که مقام معظم رهبری بیان فرمودند نقد به خودی خود امری پسندیده است، اما به شرطی که نقد با راهکار نیز همراه باشد. 

کارگردان فیلم «گلوگاه شیطان» متذکر شد: با توجه به توضیح فوق، می‌بینیم که برخی از فیلمسازان نقد را بهانه‌ای می‌کنند تا به بدترین نحو ممکن، فرهنگ و هویت ایرانی را زیر سوال ببرند و کارهایشان در جشنواره‌های خارجی با استقبال مواجه شود!

اغراق در آسیب‌های اجتماعی؛ آفت سینمای اجتماعی

این فیلمساز ارزشی ادامه داد: آسیب دیگری که در بحث ولنگاری فرهنگی در حوزه سینما می‌توان به آن اشاره کرد به این امر مربوط می‌شود که در برخی آثار، گوشه‌ای از واقعیت بیان می‌شود، اما آن واقعیت به شکل کاملاً اغراق شده در فیلم تصویر می‌شود. برای مثال می‌توان به بحث خیانت اشاره کرد. در هر کشور و جامعه‌ای خیانت وجود دارد، همان گونه که دروغ‌گویی و دزدی وجود دارد، اما در برخی فیلم‌ها به گونه‌ای این موضوعات مورد توجه قرار می‌گیرد که تماشاگر تصور می‌کند کل جامعه درگیر چنین معضلاتی است؛ رویکردی که همان نگاه تلخ و سیاه به جامعه است و به نظر من نمودی از ولنگاری فرهنگی به شمار می‌رود. 

بهمنی به توضیح فوق اضافه کرد: همان گونه که در توضیحات فوق اشاره کردم، جلب رضایت جشنواره‌های خارجی، نمودی جدی برای ولنگاری فرهنگی است. این اتفاق نیز از آنجا نشئت می‌گیرد که هنرمند ما درک صحیحی از هنر ندارد، در غیر این صورت باید درک کند که تولیدات سینمایی باید در ابتدا به دنبال جلب رضایت مردم و آرمان‌های انقلاب باشند. آرمان‌هایی که شهدای بسیاری برای آن تقدیم ایران اسلامی شده است. 

این فیلمساز ادامه داد: بحث دیگر در ولنگاری فرهنگی به روابطی که بین شخصیت‌های سینمایی وجود دارد مربوط می‌شود. چون در برخی فیلم‌ها، نوع برخوردی که بین دو نامحرم وجود دارد به هیچ وجه متناسب با آن چیزی نیست که در دستورات اسلامی به آن تاکید شده؛ اتفاقی که باید بسیار جدی به آن نگریست، چون این قبیل رفتارها می‌تواند در الگوسازی فرهنگی به اتفاقات بسیار نامطلوبی منجر شود. در ضمن روابط بین اعضای خانواده نیز به نوعی جزء آسیب‌هایی است که در برخی آثار سینمایی به شکل بدی مد نظر قرار می‌گیرد و به هیچ وجه نمی‌تواند برای جامعه دستاورد مثبتی در پی داشته باشد.

پوشش سینماگران متناسب با ارزش‌های اسلامی باشد

مدیر سابق موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: پوششی که بین بخش‌های مختلف سینما وجود دارد، زیبنده سینمای یک کشور اسلامی نیست، البته منظور این نیست که تنها در فیلم‌های سینمایی پوششی مناسب برای بازیگران‌مان داشته باشیم، بلکه باید در روابط شخصی و خارج از سینما هم کسانی که در عالم هنر فعال هستند، منادی ارزش‌های اسلامی باشند. این مسئله نیز به هیچ وجه ورود به حریم شخصی افراد نیست، چون با گسترش شبکه‌های اجتماعی افراد مشهور به شدت در معرض دید هستند و رفتارشان توسط مردم رصد می‌شود. 

بهمنی درباره ارتباط شبکه‌های اجتماعی به بحث مورد نظر، این گونه توضیح داد: مقام معظم رهبری در سخنان خود بارها بر اهمیت و جایگاه شبکه‌های اجتماعی تاکید فرموده‌اند، چون این حوزه قادر است ابزار مهمی برای تبلیغ ارزش‌های فرهنگی انقلاب باشد، اما متاسفانه آنچه که امروز شاهد آن هستیم رواج ولنگاری فرهنگی است. دلیل این اتفاق نیز آن است که پیش از آن که بخواهیم از این امکان جدید استفاده کنیم باید فرهنگ استفاده آن را هم به دست آوریم، اتفاقی که به نظرم در جامعه ما رخ نداده است. 

وی در انتهای سخنان خود تاکید کرد: در پایان سخنانم می‌خواهم فیلم «آواز گنجشک‌ها» را به عنوان نمونه‌ای موفق از فیلمی فاخر، نام ببرم تا کارهایی که ادعای نقد دارند ببینند که چگونه می‌توان هم به نقد اجتماعی پرداخت و هم به معضلات نگاهی عزت‌مندانه داشت.