ارتباطی دور اما بسیار نزدیک/
ارتباطات و چرخش رابطه‌ها در فضای مجازی به هیچ وجه مفید نیست
گروه فضای مجازی: فضای مجازی امروز ارتباطات بسیار دور را تا حدی نزدیک کرده است البته کارشناسان معتقدند ارتباطات و چرخش رابطه‌ها در فضای مجازی به هیچ وجه مفید نیست و باعث گسترش آسیب‌های زیاد از جمله طلاق در جامعه می‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، اواسط اردیبهشت‌ماه سال جاری بود که، رهبر معظم انقلاب در دیدار هزاران نفری از معلمان و نومعلمان سراسر کشور، بر گستردگی فضای مجازی و سرعت روزافزون تحولات در این عرصه و ارتباط مستمر جوانان با فضای مجازی تاکید کردند. ایشان در این دیدار با بیان اینکه کسی مخالف استفاده از فضای مجازی نیست، گفتند: موضوع اصلی این است که در چنین عرصه‌ای که لغزشگاه است، باید زمینه استفاده صحیح فراهم شود نه آنکه فضای مجازی به صورت رها و غیر قابل کنترل باشد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در این دیدار با گلایه از وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی تصریح کردند: کسی به دنبال بستن فضای مجازی نیست؛ زیرا این کار عاقلانه نیست اما چرا هنگامیکه کشورهای دیگر برای حفاظت از فرهنگ خود، در استفاده از فضای مجازی چارچوب‌هایی قرار می‌دهند، ما فضای مجازی را رها کرده‌ایم؟
سخنان گهربار رهبر معظم انقلاب در رابطه با، پرداختن به موضوع فضای مجازی، حفظ فرهنگ ایرانی-اسلامی و رعایت حدود شرعی در آن نشان از اهمیت این موضوع‌‌ها در این عرصه بسیار حساس و لغزنده دارد. حال آنکه امروز به مدد فرایند بی‌حد و مرز بودن فضای مجازی و دسترسی آسان، تمامی مرز‌ها در حال فروپاشی هستند و این پرسش مطرح می‌شود که آیا می‌توان در عصر تبادل اطلاعات و ارتباطات، اخلاق و حدود رابطه بین محرم و نامحرم را رعایت کرد و یا فضای مجازی فی نفسه حکم می‌کند که در بیان واکنش‌ها و گفت‌وگو‌ها تا سر حد امکان جسور و بی‌پروا بود؟
در این خصوص گفت‌و‌گویی را با امان الله قرایی مقدم جامعه‌شناس و استاد دانشگاه خوارزمی، داشتیم. وی با طرح این سوال که چرا فضای مجازی در کشور ما تا این حد رونق گرفته و چرا نمی‌توانیم آن را کنترل کنیم، گفت: دلایل این چرا‌ها و بسیاری از چرا‌های دیگر در رابطه با این فضا این است که امروز فضای مجازی دیوارها را فروریخته است و نمی‌توانیم بگوییم که ما در محدوده جغرافیایی ایران زندگی می‌کنیم و دیوارهای دور آن را می‌بندیم. فضای مجازی همه چیز را خورد کرده و از بین برده است.
وی معتقد است: زمینه توجه جوانان و نوجوانان به فضای مجازی به دلیل محدودیت‌ها، محرومیت‌ها، بگیر و ببندها و اینکه هیچ چیز را به آنان نمی‌گوییم ایجاد شده است، بنابراین آنچیزی را که در حد منطقی از آنها محدود کرده‌ایم، منجر به این می‌شود که ناچارا، به هرچیزی چنگ بزنند و چون فضای مجازی دردسترس قرار دارد و به سرعت می‌توانند به آن رجوع کنند، به آن روی می‌آورند و فضای مجازی را مورد استفاده قرار می‌دهند.
قراییمقدم ادامه داد: فضای مجازی به طور کلی از دو قسمت تشکیل می‌شود. یک فضای مجازی که جنبه مثبت دارد و اطلاعات مفید و مثبت می‌دهد و دوم جنبه مضری که در این فضا وجود دارد و جوانان ما از آن الگو گرفته‌اند که جنبه‌های مخرب آن است و از بی‌بند و باری، سخنان رکیک و ناسزا گویی تصاویر مستهجن و امثال آن تشکیل می شود، که در نتیجه می‌بینیم جوانان ما به دلیل محدودیت و محرومیت به این قسمت روی می‌آورند.
باز هم تأخیر فرهنگی
این استاد دانشگاه با بیان اینکه تمام فضای مجازی نه تنها در کشور ما بلکه در دنیا یک موضوع مهم و است،گفت: اینکه بگوییم در خارج از ایران مردم تنها به بخش مثبت فضای مجازی رجوع می کنند اشتباه است، اما متاسفانه در کشور ما به دلیل اینکه طرز استفاده درست از وسایل و ابزارها آموزش داده نشده دچار تاخیر فرهنگی شده‌ایم.
ارتباطات و چرخش رابطه‌ها در فضای مجازی
وی ادامه داد: در فضای مجازی داخلی می‌بینیم که جوانان ما بدآموزی‌ها را یاد گرفته‌اند نه خوب آموزی‌ها را؛ به طوری که تمام فکر و ذکرشان ارتباط با جنس مخالف و چگونگی جذب یکدیگر و مشغول شدن بی هدف می‌باشد. ارتباطات و چرخش رابطه‌ها در فضای مجازی به هیچ وجه مفید نیست و باعث گسترش آسیب‌های زیاد از جمله طلاق در جامعه می‌شود.
وی معتقد است رابطه‌های مجازی بی‌بند و باری جنسی، طلاق، روابط نامشروع و بی‌اخلاقی‌ها را بالا برده است و می‌گوید: دلیل تمامی این موارد باز بودن بیش از حد و اندازه این فضاست. طی تحقیقی که در کلاس در رابطه با 860 نفر از زنان و مردان در فضای مجازی انجام دادم نتیجه آن مشخص شد که از این تعداد 33 درصد رابطه نامشروع دارند. دلیل آن هم این بود که می‌گفتند ارتباط راحت و تماس تلفنی آسان با هر فردی که می‌خواستیم به راحتی فراهم بود. پس این فضا طلاق را افزایش داده است و رابطه جنسی دختران معصوم را با پسران غیر معصوم بالا برده است.
با توجه به سخنان قرایی مقدم باید گفت متاسفانه اتفاقی که در ایران رخ داده افزایش بیش از حد جنبه‌های آسیب‌رسان این فرصت و عرصه جدید در کشور است. اخلاقیات انسان‌ها در فضای مجازی تبدیل به ابزار تفریح و شایعه‌سازی، تهمت، برچسب‌زنی، نشر اکاذیب و ارضای نیازهای سطح پایین و از همه مهمتر شکسته شدن قبح ارتباط با نامحرم شده است. البته آنچه که مشهود است، ارتباط در این فضا فی نفسه اشکالی ندارد اما در صورتی که باعث آسیب و گناه شود بسیار خطرساز خواهد بود.
حال با تمامی این تفاسیر به نظر می‌رسد پرداختن هرچه بیشتر و جامع‌تر به این موضوع از ضرورت‌های جامعه امروز باشد چرا که با عباراتی نظیر اینکه فضای مجازی ادبیات مخصوص به خود را دارد و رعایت آداب برخورد حضوری در آن لازم نیست، بسیاری از انحرافات را شکل داده است. از این‌رو به سراغ حجت‌الاسلام و‌المسلمین محمد شریفی صادقی، عضو جامعه مبلغان برتر کشور، رفتیم تا میزان حد ارتباط محرم و نامحرم و نحوه چگونگی آن را در فضای مجازی را جویا شویم.
وی در رابطه با این موضوع به ایکنا گفت: بدیهی است که کلام ما را فقط معتقدان به قرآن و عترت بپذیرند، پس روی صحبت ما با همه استفاده کنندگان از فضای مجازی نیست. البته طبق آیات قرآن توقع نداریم که همه مردم، الزاما عموم استفاده کنندگان از این فضا باشند. لذا وقتی که خداوند در قرآن در رابطه با حجاب می‌فرماید: «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنينَ يُدْنينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ ذلِکَ أَدْني أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ ...» یعنی اى پیامبر، به همسران و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو بخشى از مقنعه‌هاى خویش را به خود نزدیک کنند تا گردن و سینه آنان آشکار نشود...، با این نگاه قرآن همه افراد جامعه حرف ما را نمی‌پذیرند.
شریفی صادقی ادامه داد: خداوند درجایی دیگری از قرآن می‌فرماید: « وَمَا أَكْثَرُ النَّاسِ وَلَوْ حَرَصْتَ بِمُؤْمِنِينَ» ای پیغمبر بدان که اکثر این مردم هرچند که تو شوق زیادی داری که ایمان آورند به من ایمان نمی‌آورند و حرف‌های من را گوش نمی‌کنند. همچنین می‌فرماید که «قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ يَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ» یعنی به اهل ایمان بگو مراقب چشم، عفت و ناموستان باشید و به زنان مومن هم این را می‌گوید.
انتخاب اصطلاحی اشتباه
عضو جامعه مبلغان برتر کشور تصریح کرد: با توجه به این آیات این سوال برای اهل ایمان مطرح می‌شود که چه فرقی بین فضای حقیقی و فضای مجازی وجود دارد؟ پس چه لزومی دارد که ما اصطلاحا این 2 فضا را از هم تفکیک کنیم؟ لذا یکی از آسیب‌ها این است که ما این فضا را از فضای حقیقی جدا کرده‌ایم و به اجبار که باید یک اصطلاح روی آن می‌گذاشتیم، فضای مجازی را انتخاب کردیم.
وی با بیان اینکه ارتباط زن و یک مرد در این فضا هیچ تفاوتی با فضای حقیقی ندارد، گفت: زن و مرد چه روبه‌روی همدیگر صحبت کنند و چه از طریق فضای مجازی با نوشته، تصویر، ویدیو و امثال آن با هم ارتباط دارند. این ارتباط در بسیاری از مواقع بعد از مدتی منجر به این می‌شود که دو طرف همدیگر را از نزدیک ملاقات کنند بعد از این ملاقات دوطرف به فضای مجازی برمیگردند و در آنجا رابطه یکدیگر را تقویت می‌کنند. پس فضای مجازی به نوعی یک فضای حقیقی است که از روی ناچاری و به دلیل اینکه لفظی جایگزین برای آن نداشتیم اسم آن را فضای مجازی نام‌گذاری کرده‌ایم.
شریفی صادقی تصریح کرد: این مسئله مطرح است که برای یک انسان با ایمان چه تفاوتی می‌کند که در مسجد، اداره و خیابان بسیاری از موارد را رعایت کند ولی در این فضا این مسائل را رعایت نکند. پس اگر کسی اهل ایمان شد برای او هیچ تفاوتی نمی‌کند و بین این دو فضا تفاوتی را قائل نمیشود. از قضا حتی کسانی هم که هم‌فکر ما نیستند می‌دانند، روابط کنترل نشده به نفع جامعه ما نیست و نه فقط در کشور ما بلکه در بسیاری از کشورها به این مسئله معتقدند.
این کارشناس خانواده با اشاره به اینکه در بسیاری از کشورها شکل استفاده از فضای مجازی بسیار مفید و مثبت است، گفت: متاسفانه در کشور ما جنبه‌های منفی فضای مجازی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. حرمت، احترام و عزت خانواده‌ها با این فضا کم می‌شود و روابط کنترل نشده ما را به خطرات بسیاری می‌اندازد و در این نوع روابط، خانواده متحمل سختیهای بسیاری می‌شود که به از هم پاشیدگی خانواده‌ها، طلاق و جدایی‌های عاطفی منجر می‌شود.
وی فضای مجازی کشور را یک فضای بیمارگونه دانست و افزود: بیمار باید به پزشک مراجعه کند، لذا استفاده کننده در فضای آلوده و بیمارگونه هم باید به پزشک مراجعه کند. اما اگر بخواهیم روابط سالم داشته باشیم به بانوان توصیه می‌کنم به هیچ وجه از عکسشان در پروفایل خود استفاده نکنند. همانطور که هر لباسی نمی‌پوشند و یا هر غذایی نمی‌خورند در گروه‌هایی که ظرفیت عفت و حیای پایینی دارد هم نباید حضور پیدا کنند.
رعایت سکوت و گذشت نسبت به برخی بی‌ادب‌ها
شریفی صادقی ادامه داد: سعی خانم‌ها حتما باید این باشد که نسبت به بعضی از بی‌ادبی‌ها سکوت و گذشت را دنبال کنند و سعی کنند ارتباط با نامحرم را به حداقل برسانند و به ضروریات بسنده کنند. اگر که می‌خواهند صحبتی داشته باشند، آن را به گونه‌ای انجام دهند که گویا فرد به صورت واقعی در مقابل آنها قرار گرفته و به نحوی با او صحبت کنند که در بیرون از خانه با افراد غریبه و نامحرم دارند، پس باید مراقب باشند که از کلمات بد و تحریک‌آمیز استفاده نکنند.
اسلام چه دستوری در این رابطه داده است و تکلیف چیست؟
این کارشناس خانواده گفت: از نظر اسلام در حفظ حریم در ارتباط با نامحرم فرقی بین محیط واقعی و محیط مجازی نیست و ارتباط در محیط مجازی همانند خلوت دو نامحرم است و چون کسی به آنجا راه ندارد، بنابراین محل اشکال است. البته با توجه به احکام و متون اسلامی اگر ترس افتادن به حرام و قصد لذت بردن در میان نباشد، گفتهاند که اشکالی وارد نیست. در تشخیص ترس و قصد لذت خود انسان مهمترین قاضی است و از وضع خودش نسبت به سایرین آگاهتر است.
وی در ادامه گفت: باید توجه داشته باشیم گاهی در شروع ارتباط با نامحرم هیچ قصد و احساس گناهی در میان نیست ولی چه بسا همین هم صحبتیها، غرایز جنسی افراد را تحریک کرده و یک الفت و محبت شهوانی بین مرد و زن ایجاد می‌شود و این نقطه آغاز انحراف و فساد است. بنابراین بر هر مسلمانی لازم است در برابر شکسته شدن مرزهای شرعی ایستادگی کند و چنانچه قصد بالا بردن آگاهیهای خود را دارد ترجیحا به همجنسان خود مراجعه کند.
شریفی صادقی تصریح کرد: باید بدانیم که حد ارتباط با نامحرم این است که با هم داد و ستد عاطفی نکنند. یعنی به دنبال صید کردن دل یکدیگر نباشند. این یکی از راههایی است که به نظر دور است اما خیلی نزدیک است. به‌قول قرآن همه آدمها نسبت به خود، خودآگاهی دارند ولی مدام توجیه می‌کنند و میگویند ما در محیطهای مجازی یکدیگر را نمیبینیم پس میتوانیم هر حرفی را به راحتی بیان کنیم.
آنچه مسلم است این است که علاوه بر رعایت حدود شرعی در ارتباطات مجازی، باید نگاهی به حالات فردی خود در رفتار مجازی داشته باشیم. یکی از معانی توجه به حال فردی این است که خودمان را با خودمان مقایسه کنیم. خود مجازی، رابطه‌ها و رفتارهای مجازی را با حدودی که در دنیای واقعی برای ارتباطاتمان قائلیم بسنجیم و سعی کنیم اختلاف این حدود را به حداقل برسانیم. یعنی سعی کنیم رفتار واقعی خود را ملاک قرار دهیم و رفتار مجازی از رفتاری که با محیط پیرامون خود داریم بازتر نباشد.
پیشگیری بهترین درمان است
در پایان به نظر می‌رسد توسعه فضای مجازی مانند هر پدیده نوظهور دیگری نیاز به فرهنگ‌سازی دارد، چه بسا شاه‌کلید حل معضل بی‌اخلاقی در فضای مجازی آموزش از زمان پیش دبستان باشد وگرنه نمی‌توان از یک فرد بزرگسال دارای تحصیلات دانشگاهی که فقط آموزش دیده و به تعبیری تنها واحد علمی را گذرانده و مدرک گرفته، اما تزکیه و پرورش را تجربه نکرده است، انتظار رعایت اخلاق و آداب اسلامی در این فضا داشت. فراموش نکنیم که فناوری مانند تیغی دولبه است، که گاه می‌تواند تیغ جراحی محسوب شود و بیماری را از مرگ نجات دهد و گاه می‌تواند آلت قتاله‌ای محسوب شود و بی‌گناهی را در خون خویش غرقه کند، پس این ما هستیم که به آن جهت می‌دهیم.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در این دیدار با گلایه از وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی تصریح کردند: کسی به دنبال بستن فضای مجازی نیست؛ زیرا این کار عاقلانه نیست اما چرا هنگامیکه کشورهای دیگر برای حفاظت از فرهنگ خود، در استفاده از فضای مجازی چارچوب‌هایی قرار می‌دهند، ما فضای مجازی را رها کرده‌ایم؟
سخنان گهربار رهبر معظم انقلاب در رابطه با، پرداختن به موضوع فضای مجازی، حفظ فرهنگ ایرانی-اسلامی و رعایت حدود شرعی در آن نشان از اهمیت این موضوع‌‌ها در این عرصه بسیار حساس و لغزنده دارد. حال آنکه امروز به مدد فرایند بی‌حد و مرز بودن فضای مجازی و دسترسی آسان، تمامی مرز‌ها در حال فروپاشی هستند و این پرسش مطرح می‌شود که آیا می‌توان در عصر تبادل اطلاعات و ارتباطات، اخلاق و حدود رابطه بین محرم و نامحرم را رعایت کرد و یا فضای مجازی فی نفسه حکم می‌کند که در بیان واکنش‌ها و گفت‌وگو‌ها تا سر حد امکان جسور و بی‌پروا بود؟
در این خصوص گفت‌و‌گویی را با امان الله قرایی مقدم جامعه‌شناس و استاد دانشگاه خوارزمی، داشتیم. وی با طرح این سوال که چرا فضای مجازی در کشور ما تا این حد رونق گرفته و چرا نمی‌توانیم آن را کنترل کنیم، گفت: دلایل این چرا‌ها و بسیاری از چرا‌های دیگر در رابطه با این فضا این است که امروز فضای مجازی دیوارها را فروریخته است و نمی‌توانیم بگوییم که ما در محدوده جغرافیایی ایران زندگی می‌کنیم و دیوارهای دور آن را می‌بندیم. فضای مجازی همه چیز را خورد کرده و از بین برده است.
وی معتقد است: زمینه توجه جوانان و نوجوانان به فضای مجازی به دلیل محدودیت‌ها، محرومیت‌ها، بگیر و ببندها و اینکه هیچ چیز را به آنان نمی‌گوییم ایجاد شده است، بنابراین آنچیزی را که در حد منطقی از آنها محدود کرده‌ایم، منجر به این می‌شود که ناچارا، به هرچیزی چنگ بزنند و چون فضای مجازی دردسترس قرار دارد و به سرعت می‌توانند به آن رجوع کنند، به آن روی می‌آورند و فضای مجازی را مورد استفاده قرار می‌دهند.قراییمقدم ادامه داد: فضای مجازی به طور کلی از دو قسمت تشکیل می‌شود. یک فضای مجازی که جنبه مثبت دارد و اطلاعات مفید و مثبت می‌دهد و دوم جنبه مضری که در این فضا وجود دارد و جوانان ما از آن الگو گرفته‌اند که جنبه‌های مخرب آن است و از بی‌بند و باری، سخنان رکیک و ناسزا گویی تصاویر مستهجن و امثال آن تشکیل می شود، که در نتیجه می‌بینیم جوانان ما به دلیل محدودیت و محرومیت به این قسمت روی می‌آورند.
باز هم تأخیر فرهنگی
این استاد دانشگاه با بیان اینکه تمام فضای مجازی نه تنها در کشور ما بلکه در دنیا یک موضوع مهم و است،گفت: اینکه بگوییم در خارج از ایران مردم تنها به بخش مثبت فضای مجازی رجوع می کنند اشتباه است، اما متاسفانه در کشور ما به دلیل اینکه طرز استفاده درست از وسایل و ابزارها آموزش داده نشده دچار تاخیر فرهنگی شده‌ایم.
ارتباطات و چرخش رابطه‌ها در فضای مجازی
وی ادامه داد: در فضای مجازی داخلی می‌بینیم که جوانان ما بدآموزی‌ها را یاد گرفته‌اند نه خوب آموزی‌ها را؛ به طوری که تمام فکر و ذکرشان ارتباط با جنس مخالف و چگونگی جذب یکدیگر و مشغول شدن بی هدف می‌باشد. ارتباطات و چرخش رابطه‌ها در فضای مجازی به هیچ وجه مفید نیست و باعث گسترش آسیب‌های زیاد از جمله طلاق در جامعه می‌شود.
وی معتقد است رابطه‌های مجازی بی‌بند و باری جنسی، طلاق، روابط نامشروع و بی‌اخلاقی‌ها را بالا برده است و می‌گوید: دلیل تمامی این موارد باز بودن بیش از حد و اندازه این فضاست. طی تحقیقی که در کلاس در رابطه با 860 نفر از زنان و مردان در فضای مجازی انجام دادم نتیجه آن مشخص شد که از این تعداد 33 درصد رابطه نامشروع دارند. دلیل آن هم این بود که می‌گفتند ارتباط راحت و تماس تلفنی آسان با هر فردی که می‌خواستیم به راحتی فراهم بود. پس این فضا طلاق را افزایش داده است و رابطه جنسی دختران معصوم را با پسران غیر معصوم بالا برده است.
با توجه به سخنان قرایی مقدم باید گفت متاسفانه اتفاقی که در ایران رخ داده افزایش بیش از حد جنبه‌های آسیب‌رسان این فرصت و عرصه جدید در کشور است. اخلاقیات انسان‌ها در فضای مجازی تبدیل به ابزار تفریح و شایعه‌سازی، تهمت، برچسب‌زنی، نشر اکاذیب و ارضای نیازهای سطح پایین و از همه مهمتر شکسته شدن قبح ارتباط با نامحرم شده است. البته آنچه که مشهود است، ارتباط در این فضا فی نفسه اشکالی ندارد اما در صورتی که باعث آسیب و گناه شود بسیار خطرساز خواهد بود.
وی در رابطه با این موضوع به ایکنا گفت: بدیهی است که کلام ما را فقط معتقدان به قرآن و عترت بپذیرند، پس روی صحبت ما با همه استفاده کنندگان از فضای مجازی نیست. البته طبق آیات قرآن توقع نداریم که همه مردم، الزاما عموم استفاده کنندگان از این فضا باشند. لذا وقتی که خداوند در قرآن در رابطه با حجاب می‌فرماید: «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنينَ يُدْنينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ ذلِکَ أَدْني أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ ...» یعنی اى پیامبر، به همسران و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو بخشى از مقنعه‌هاى خویش را به خود نزدیک کنند تا گردن و سینه آنان آشکار نشود...، با این نگاه قرآن همه افراد جامعه حرف ما را نمی‌پذیرند.
شریفی صادقی ادامه داد: خداوند درجایی دیگری از قرآن می‌فرماید: « وَمَا أَكْثَرُ النَّاسِ وَلَوْ حَرَصْتَ بِمُؤْمِنِينَ» ای پیغمبر بدان که اکثر این مردم هرچند که تو شوق زیادی داری که ایمان آورند به من ایمان نمی‌آورند و حرف‌های من را گوش نمی‌کنند. همچنین می‌فرماید که «قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ يَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ» یعنی به اهل ایمان بگو مراقب چشم، عفت و ناموستان باشید و به زنان مومن هم این را می‌گوید. انتخاب اصطلاحی اشتباه
عضو جامعه مبلغان برتر کشور تصریح کرد: با توجه به این آیات این سوال برای اهل ایمان مطرح می‌شود که چه فرقی بین فضای حقیقی و فضای مجازی وجود دارد؟ پس چه لزومی دارد که ما اصطلاحا این 2 فضا را از هم تفکیک کنیم؟ لذا یکی از آسیب‌ها این است که ما این فضا را از فضای حقیقی جدا کرده‌ایم و به اجبار که باید یک اصطلاح روی آن می‌گذاشتیم، فضای مجازی را انتخاب کردیم.
وی با بیان اینکه ارتباط زن و یک مرد در این فضا هیچ تفاوتی با فضای حقیقی ندارد، گفت: زن و مرد چه روبه‌روی همدیگر صحبت کنند و چه از طریق فضای مجازی با نوشته، تصویر، ویدیو و امثال آن با هم ارتباط دارند. این ارتباط در بسیاری از مواقع بعد از مدتی منجر به این می‌شود که دو طرف همدیگر را از نزدیک ملاقات کنند بعد از این ملاقات دوطرف به فضای مجازی برمیگردند و در آنجا رابطه یکدیگر را تقویت می‌کنند. پس فضای مجازی به نوعی یک فضای حقیقی است که از روی ناچاری و به دلیل اینکه لفظی جایگزین برای آن نداشتیم اسم آن را فضای مجازی نام‌گذاری کرده‌ایم.
شریفی صادقی تصریح کرد: این مسئله مطرح است که برای یک انسان با ایمان چه تفاوتی می‌کند که در مسجد، اداره و خیابان بسیاری از موارد را رعایت کند ولی در این فضا این مسائل را رعایت نکند. پس اگر کسی اهل ایمان شد برای او هیچ تفاوتی نمی‌کند و بین این دو فضا تفاوتی را قائل نمیشود. از قضا حتی کسانی هم که هم‌فکر ما نیستند می‌دانند، روابط کنترل نشده به نفع جامعه ما نیست و نه فقط در کشور ما بلکه در بسیاری از کشورها به این مسئله معتقدند.
این کارشناس خانواده با اشاره به اینکه در بسیاری از کشورها شکل استفاده از فضای مجازی بسیار مفید و مثبت است، گفت: متاسفانه در کشور ما جنبه‌های منفی فضای مجازی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. حرمت، احترام و عزت خانواده‌ها با این فضا کم می‌شود و روابط کنترل نشده ما را به خطرات بسیاری می‌اندازد و در این نوع روابط، خانواده متحمل سختیهای بسیاری می‌شود که به از هم پاشیدگی خانواده‌ها، طلاق و جدایی‌های عاطفی منجر می‌شود.
وی فضای مجازی کشور را یک فضای بیمارگونه دانست و افزود: بیمار باید به پزشک مراجعه کند، لذا استفاده کننده در فضای آلوده و بیمارگونه هم باید به پزشک مراجعه کند. اما اگر بخواهیم روابط سالم داشته باشیم به بانوان توصیه می‌کنم به هیچ وجه از عکسشان در پروفایل خود استفاده نکنند. همانطور که هر لباسی نمی‌پوشند و یا هر غذایی نمی‌خورند در گروه‌هایی که ظرفیت عفت و حیای پایینی دارد هم نباید حضور پیدا کنند.
رعایت سکوت و گذشت نسبت به برخی بی‌ادب‌ها
شریفی صادقی ادامه داد: سعی خانم‌ها حتما باید این باشد که نسبت به بعضی از بی‌ادبی‌ها سکوت و گذشت را دنبال کنند و سعی کنند ارتباط با نامحرم را به حداقل برسانند و به ضروریات بسنده کنند. اگر که می‌خواهند صحبتی داشته باشند، آن را به گونه‌ای انجام دهند که گویا فرد به صورت واقعی در مقابل آنها قرار گرفته و به نحوی با او صحبت کنند که در بیرون از خانه با افراد غریبه و نامحرم دارند، پس باید مراقب باشند که از کلمات بد و تحریک‌آمیز استفاده نکنند.
اسلام چه دستوری در این رابطه داده است و تکلیف چیست؟
این کارشناس خانواده گفت: از نظر اسلام در حفظ حریم در ارتباط با نامحرم فرقی بین محیط واقعی و محیط مجازی نیست و ارتباط در محیط مجازی همانند خلوت دو نامحرم است و چون کسی به آنجا راه ندارد، بنابراین محل اشکال است. البته با توجه به احکام و متون اسلامی اگر ترس افتادن به حرام و قصد لذت بردن در میان نباشد، گفتهاند که اشکالی وارد نیست. در تشخیص ترس و قصد لذت خود انسان مهمترین قاضی است و از وضع خودش نسبت به سایرین آگاهتر است.
وی در ادامه گفت: باید توجه داشته باشیم گاهی در شروع ارتباط با نامحرم هیچ قصد و احساس گناهی در میان نیست ولی چه بسا همین هم صحبتیها، غرایز جنسی افراد را تحریک کرده و یک الفت و محبت شهوانی بین مرد و زن ایجاد می‌شود و این نقطه آغاز انحراف و فساد است. بنابراین بر هر مسلمانی لازم است در برابر شکسته شدن مرزهای شرعی ایستادگی کند و چنانچه قصد بالا بردن آگاهیهای خود را دارد ترجیحا به همجنسان خود مراجعه کند.
شریفی صادقی تصریح کرد: باید بدانیم که حد ارتباط با نامحرم این است که با هم داد و ستد عاطفی نکنند. یعنی به دنبال صید کردن دل یکدیگر نباشند. این یکی از راههایی است که به نظر دور است اما خیلی نزدیک است. به‌قول قرآن همه آدمها نسبت به خود، خودآگاهی دارند ولی مدام توجیه می‌کنند و میگویند ما در محیطهای مجازی یکدیگر را نمیبینیم پس میتوانیم هر حرفی را به راحتی بیان کنیم.
آنچه مسلم است این است که علاوه بر رعایت حدود شرعی در ارتباطات مجازی، باید نگاهی به حالات فردی خود در رفتار مجازی داشته باشیم. یکی از معانی توجه به حال فردی این است که خودمان را با خودمان مقایسه کنیم. خود مجازی، رابطه‌ها و رفتارهای مجازی را با حدودی که در دنیای واقعی برای ارتباطاتمان قائلیم بسنجیم و سعی کنیم اختلاف این حدود را به حداقل برسانیم. یعنی سعی کنیم رفتار واقعی خود را ملاک قرار دهیم و رفتار مجازی از رفتاری که با محیط پیرامون خود داریم بازتر نباشد.
پیشگیری بهترین درمان است
در پایان به نظر می‌رسد توسعه فضای مجازی مانند هر پدیده نوظهور دیگری نیاز به فرهنگ‌سازی دارد، چه بسا شاه‌کلید حل معضل بی‌اخلاقی در فضای مجازی آموزش از زمان پیش دبستان باشد وگرنه نمی‌توان از یک فرد بزرگسال دارای تحصیلات دانشگاهی که فقط آموزش دیده و به تعبیری تنها واحد علمی را گذرانده و مدرک گرفته، اما تزکیه و پرورش را تجربه نکرده است، انتظار رعایت اخلاق و آداب اسلامی در این فضا داشت. فراموش نکنیم که فناوری مانند تیغی دولبه است، که گاه می‌تواند تیغ جراحی محسوب شود و بیماری را از مرگ نجات دهد و گاه می‌تواند آلت قتاله‌ای محسوب شود و بی‌گناهی را در خون خویش غرقه کند، پس این ما هستیم که به آن جهت می‌دهیم.
