کتابت صرف قرآن دستاوردی ندارد

محمدسعید نقاشیان، نقاش و خوشنویس در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قران(ایکنا) درباره فعالیت‌های اخیرش این گونه اظهار نظر کرد: هم اکنون مشغول آماده‌سازی نمایشگاه جدیدم هستم که با محوریت نقاشی‌خط برگزار می‌شود. در این نمایشگاه موضوع آزاد است؛ البته گرایش اصلی من در کارهایم مضامین اسلامی و قرآنی است و برای همین کارهایم نیز چنین ویژگی دارد، اما در این میان کارهایی با موضوع آزاد نیز وجود دارد. درباره دلایل نزدیکی آثارم به موضوعات دینی هم این‌گونه باید اظهار نظر کنم که دلیل این گرایش در ذات خوشنویسی نهفته است و پس از آن به دلبستگی‌های ذاتی خوشنویس مربوط می‌شود. در ضمن در این نمایشگاه که در گالری ساربان برپا خواهد شد، از فونت شمسا استفاده کرده‌ام؛ قالبی جدید که خود آن را خلق کردم.

وی افزود: هر حرفی و کلمه‌ای در خوشنویسی معنا و مفهوم خودش را دارد، اما من در این نمایشگاه تماشاگر را آزاد می‌گذارم تا خود کلمات مورد علاقه‌اش را انتخاب کند، چون باور دارم کاری که در حوزه قرآنی تولید می‌شود باید در شرایطی به نمایش درآید که در کنار کارهای دیگر باشد، چون جلوه‌گری در آن شرایط بسیار بیشتر از آن شکلی خواهد بود که به صورت مستقیم عرضه شود.

این استاد نقاشی‌خط در پاسخ به این سوال که در چه شرایطی می‌توان عنوان قرآنی را برای یک اثر خوشنویسی انتخاب کرد؟ چنین توضیح داد: معتقدم صرف نوشتن قرآن در خوشنویسی نوعی روضه خوانده شده است؛ اتفاقی که آنچنان که باید تاثیرگذاری لازم را به همراه نخواهد داشت، اما وقتی به مفاهیم می‌پردازم، زیبایی و تاثیرگذاری آن بیشتر می‌شود.

نقاشیان به توضیح فوق اضافه کرد: به نظر من پرداختن به جملات کلیدی در قرآن در بسیاری از مواقع کاربردش از بیان یک جمله طولانی بیشتر است. برای درک بهتر مثالی می‌زنم؛ در سوره موسی آیه 143 آمده «وَلَمَّا جَاءَ مُوسَى لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَنْ تَرَانِي وَلَكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَخَرَّ مُوسَى صَعِقًا فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ». در این آیه به داستان حضرت موسی اشاره می‌کند که برای اولین بار با خدا گفت‌وگو کرده و خداوند به وی عبارتی را می‌گوید با این مضمون که «لن ترانی». این عبارت در خود دریایی از معنا دارد، برای همین در خوشنویسی نیز بهتر است بیشتر به جملات کلیدی و معانی تکیه شود.

پرداختن به عبارات قرآنی در خوشنویسی

این هنرمند ادامه داد: اگر بخواهیم به جای پرداختن به معنا و کلمات کلیدی تنها به کتابت قرآن اتکا کنیم، نتیجه آن خواهد شد که متاسفانه امروز می‌بینیم؛ وضعیتی که قرآن‌ها تنها در بالای طاقچه‌ها زینت‌بخش خانه‌ها شده است؛ در صورتی که قرآن باید در درون و باطن تمام مردم جای گیرد. آسیب دیگری نیز در این میان وجود دارد که به خوشنویس مربوط می‌شود؛ آن هم اینکه برخی خوشنویسان تنها در پی کپی‌برداری از خطوط دیگران هستند، در صورتی که معتقدم کسی که خوشنویسی قرآنی می‌کند، حتماً باید آن کلمه را درک و باور کند تا جلوه‌گیری لازم در کارش رخ دهد.

وی در پایان تاکید کرد: شعرای بزرگی چون حافظ، مولانا، نظامی و ... بهترین نمونه‌ها برای کارهای فاخر قرآنی هستند. این بزرگان جان قرآن را به خوبی درک کرده و آن را در کلام زیبایشان جاری کردند. این اتفاق می‌تواند در خوشنویسی و دیگر هنرها نیز رخ دهد.