حجت‌الاسلام موسوی:
اثرگذاری تبلیغ در گرو مستندسازی مطالب با قرآن است
گروه حوزه‌های علمیه: مدیرکل سابق امور تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با تاکید بر مستندسازی مطالب تبلیغی با قرآن گفت: اساسی‌ترین مسایل در تبلیغ، تقویت پایه اعتقادی مردم است که مسایل سیاسی را نیز حل خواهد کرد؛ از این رو ورود مبلغان به جناحبندیهای سیاسی سم است.
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامعباس موسوی، مدیرکل سابق امور تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) گفت: تبلیغ دین دارای رمزهایی بوده و آثار فراوانی بر نحوه آن مترتب است و اگر دقت نشود و پیام ناقصی به مخاطب ارسال کنیم در این صورت به اهداف اصلی نخواهیم رسید.
وی اظهار کرد: برای آنکه پیام ما موثر و دقیق باشد باید به لوازم آن توجه کنیم، از این رو باید در تبلیغ دین، قاطبه مردم جامعه را در نظر بگیریم و پیام خام که اثرگذار نیست ندهیم، ضمن اینکه ذائقه مخاطب امروزی را باید در نظر بگیریم زیرا این ذائقه نسبت به گذشته تفاوت‌های زیادی داشته است.موسوی تصریح کرد: جوان امروز داشته‌ها و اطلاعات فراوان زیادی دارد و یک مبلغ باید هر لحظه برای لحظه بعد دانش خود را ارتقاء دهد، همچنین مطالب تبلیغی باید مستند و متقن و دقیق و علمی باشد و مهمترین منبع برای مستند کردن کلام در درجه نخست قرآن و در وهله بعد روایات معتبر معصومین(ع) است.
این محقق حوزه علمیه با تاکید بر اینکه مطالب تبلیغی باید آراسته به زیور هنر باشد، اظهار کرد: دسته‌بندی مخاطب به لحاظ سنی و جنسی و اقلیم و سطح سواد و دانش و ... در موفقیت تبلیغ بسیار مهم است و برای هر قشر و مخاطبی باید بسته تبلیغی مناسبی در نظر گرفته شود.
تربیت مبلغ تخصصی
موسوی بیان کرد: طبقه‌بندی تبلیغ متناسب با رسانه و مستمع امری لازم و ضروری است، زیرا هر مبلغی نمی‌تواند برای قشر دانشگاهی و یا کودکان و نوجوانان تبلیغ کند و هر کدام بایسته‌های تخصصی خود را طلب می‌کند، لذا تربیت مبلغ تخصصی ضروری است.
وی افزود: در دوره کنونی پیام دینی باید مختصر، موجز و ساندویچی و رسا به مخاطب منتقل شود و هدف را در خود جای دهد و طویل و وقتگیر نباشد، زیرا فرصت مردم کم است و مبلغان باید از حواشی بزنند و مغز پیام را منتقل کنند.
موسوی با تاکید بر ارایه سیر تبلیغی به مخاطبان و مستمعین تبلیغ تصریح کرد: سیر تبلیغی باید همانند تدوین کتب آموزشی مدارس طراحی شود و همان طور که مطالب ساده ابتدا در مقاطع پایین مدرسه آموزش داده می‌شود و متناسب با رشد سنی دانش‌آموز مطالب نیز قوی‌تر می‌شود باید تبلیغ نیز این سیر را داشته باشد.
وی اظهار کرد: تبلیغ دین رقیب و حریف زیاد دارد و دشمنان و در راس آنان وهابیت هل من مبارز می‌طلبند و مبلغ باید این نقشه‌ها را بشناسد و بداند که چگونه به فضای تبلیغی ورود کند.
موسوی در پاسخ به این سؤال که پرداختن برخی مبلغان به موضوعات سیاسی سبب شده تا مردم کمتر با احکام و اعتقادات خود آشنا باشند، بیان کرد: دین اسلام با مسایل مدیریتی، سیاسی، حکومتی و اجرایی و قرآن و روایات آمیخته است و نمی‌توان این مسایل را از آن جدا کرد و گریزی از آن نیست، ولی به نظر بنده بهترین راه تقویت پایه‌های اعتقادی مردم است، زیرا اگر این پایه‌ها محکم شوند و آن را بسازیم و مردم اعتقادمحور و اخلاق‌محور شوند، مسایل سیاسی جامعه نیز حل خواهد شد چون سیاست دینی چیزی جدا از دین نیست.
ضرورت تقویت اعتقادات
کارشناس تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی حوزه قم گفت: اگر پایه اعتقادی مردم محکم شود خواهند دانست که فقط باید به خدا تکیه کنند و نه دیگران و خواهند دانست که خداوند هیچ گاه جامعه اسلامی را بدون رهبری نمی‌گذارد و در عصر غیبت نیز ولی فقیه حاکم است و همه باید در اداره جامعه به ولی فقیه یاری برسانند.
وی تاکید کرد: اساسی‌ترین مسایل در تبلیغ، تقویت توحید و اخلاق و احکام مردم است، از این رو ورود مبلغان به جناحبندیهای سیاسی سم است؛ البته تبیین دیدگاه‌های سیاست اسلامی لازم است، اما اینکه مبلغ بگوید به چه کسی رأی بدهید و ندهید آفت است، اگرچه تبیین شرایط انتخاب اصلح باز هم برای مردم لازم است.
قرآن‌محوری در تبلیغ
موسوی بیان کرد: یکی از اشکالات در برخی منابر قرآن‌محور نبودن است، زیرا پایه اعتقادات و اخلاق و احکام ما روایات و قرآن است و زمانی مطالب تبلیغی مستند است که بر این منابع تکیه زده باشد، بنابراین باید قرآن‌محوری در منابر تقویت شود، زیرا هیچ منبعی همانند قرآن برای مخاطب و مستمع، اطمینان خاطر نمی‌آورد و کتابی است که ماندگار است و کهنگی ندارد.
موسوی ادامه داد: قرآن کریم را البته باید اهل فن بگویند و شرح دهند، از این رو داشتن آگاهی و دانش لازم در این مسئله شرط است تا با برداشت‌های نادرست به جای اثرگذاری مثبت سبب تبلیغ ضد دین نشویم.
انس مبلغ با مردم
وی با بیان اینکه کار روحانیت شمه و رعشه‌ای از رسالت و شئون انبیاست، تصریح کرد: انبیاء و ائمه(ع) از مردم جدا بودند و برای پیاده‌سازی احکام الهی با مردم انس می‌گرفتند و با آنان سفره می‌انداختند و نشست و برخاست داشتند و در بازار و برنامه‌های اجتماعی شرکت می‌کردند و برای خود کاخ شیشه‌ای درست نکرده بودند.
وی تاکید کرد: معصومین(ع) حتی سؤالات ضعیف و بی پایه افراد را هم جواب می‌دادند و این انس، سبب نزدیکی مردم به ایشان بود و امروز هم روحانیت باید این راه را بروند، زیرا هر کجا مردم از روحانیت جدا شدند هم مردم و هم روحانیت آسیب دیدند.
موسوی اظهار کرد: یک مبلغ و روحانی علم می‌آموزد تا مردم را نسبت به مسایل دینی و اخروی انذار و تبشیر کند، از این رو روحانی همیشه همدوش مردم بوده و هست و مردم آنان را ملجأ خود می‌دانسته‌اند؛ البته ممکن است بخشی از روحانیت به علت مسایل اجرایی و حکومتی نتوانند ارتباط آسانی با مردم داشته باشند که طبیعی است، ولی عمده علما و روحانیون می‌توانند و جزء رسالت آنان است.
این مبلغ عنوان کرد: بدون توجه به مردم و شنیدن درد و دل‌های آنان نمی‌توانیم تبلیغ اثرگذاری داشته و انتظار داشته باشیم آنان به مطالبی که می‌گوییم عمل کنند، زیرا دشمنان نیز وسوسه کرده و درصدد ایجاد اختلاف میان مردم و روحانیت هستند.
موسوی گفت: متاسفانه گاهی شاهدیم برخی روحانیون به این مسئله کم توجه هستند و همین امر سبب می‌شود تا روحانیت ضربه و آسیب ببینند.
موسوی بیان کرد: طبقه‌بندی تبلیغ متناسب با رسانه و مستمع امری لازم و ضروری است، زیرا هر مبلغی نمی‌تواند برای قشر دانشگاهی و یا کودکان و نوجوانان تبلیغ کند و هر کدام بایسته‌های تخصصی خود را طلب می‌کند، لذا تربیت مبلغ تخصصی ضروری است.
وی افزود: در دوره کنونی پیام دینی باید مختصر، موجز و ساندویچی و رسا به مخاطب منتقل شود و هدف را در خود جای دهد و طویل و وقتگیر نباشد، زیرا فرصت مردم کم است و مبلغان باید از حواشی بزنند و مغز پیام را منتقل کنند.
موسوی با تاکید بر ارایه سیر تبلیغی به مخاطبان و مستمعین تبلیغ تصریح کرد: سیر تبلیغی باید همانند تدوین کتب آموزشی مدارس طراحی شود و همان طور که مطالب ساده ابتدا در مقاطع پایین مدرسه آموزش داده می‌شود و متناسب با رشد سنی دانش‌آموز مطالب نیز قوی‌تر می‌شود باید تبلیغ نیز این سیر را داشته باشد.
وی اظهار کرد: تبلیغ دین رقیب و حریف زیاد دارد و دشمنان و در راس آنان وهابیت هل من مبارز می‌طلبند و مبلغ باید این نقشه‌ها را بشناسد و بداند که چگونه به فضای تبلیغی ورود کند.
موسوی در پاسخ به این سؤال که پرداختن برخی مبلغان به موضوعات سیاسی سبب شده تا مردم کمتر با احکام و اعتقادات خود آشنا باشند، بیان کرد: دین اسلام با مسایل مدیریتی، سیاسی، حکومتی و اجرایی و قرآن و روایات آمیخته است و نمی‌توان این مسایل را از آن جدا کرد و گریزی از آن نیست، ولی به نظر بنده بهترین راه تقویت پایه‌های اعتقادی مردم است، زیرا اگر این پایه‌ها محکم شوند و آن را بسازیم و مردم اعتقادمحور و اخلاق‌محور شوند، مسایل سیاسی جامعه نیز حل خواهد شد چون سیاست دینی چیزی جدا از دین نیست.
ضرورت تقویت اعتقادات
کارشناس تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی حوزه قم گفت: اگر پایه اعتقادی مردم محکم شود خواهند دانست که فقط باید به خدا تکیه کنند و نه دیگران و خواهند دانست که خداوند هیچ گاه جامعه اسلامی را بدون رهبری نمی‌گذارد و در عصر غیبت نیز ولی فقیه حاکم است و همه باید در اداره جامعه به ولی فقیه یاری برسانند.
وی تاکید کرد: اساسی‌ترین مسایل در تبلیغ، تقویت توحید و اخلاق و احکام مردم است، از این رو ورود مبلغان به جناحبندیهای سیاسی سم است؛ البته تبیین دیدگاه‌های سیاست اسلامی لازم است، اما اینکه مبلغ بگوید به چه کسی رأی بدهید و ندهید آفت است، اگرچه تبیین شرایط انتخاب اصلح باز هم برای مردم لازم است.
قرآن‌محوری در تبلیغ
موسوی بیان کرد: یکی از اشکالات در برخی منابر قرآن‌محور نبودن است، زیرا پایه اعتقادات و اخلاق و احکام ما روایات و قرآن است و زمانی مطالب تبلیغی مستند است که بر این منابع تکیه زده باشد، بنابراین باید قرآن‌محوری در منابر تقویت شود، زیرا هیچ منبعی همانند قرآن برای مخاطب و مستمع، اطمینان خاطر نمی‌آورد و کتابی است که ماندگار است و کهنگی ندارد.
موسوی ادامه داد: قرآن کریم را البته باید اهل فن بگویند و شرح دهند، از این رو داشتن آگاهی و دانش لازم در این مسئله شرط است تا با برداشت‌های نادرست به جای اثرگذاری مثبت سبب تبلیغ ضد دین نشویم.
انس مبلغ با مردم
وی با بیان اینکه کار روحانیت شمه و رعشه‌ای از رسالت و شئون انبیاست، تصریح کرد: انبیاء و ائمه(ع) از مردم جدا بودند و برای پیاده‌سازی احکام الهی با مردم انس می‌گرفتند و با آنان سفره می‌انداختند و نشست و برخاست داشتند و در بازار و برنامه‌های اجتماعی شرکت می‌کردند و برای خود کاخ شیشه‌ای درست نکرده بودند.
وی تاکید کرد: معصومین(ع) حتی سؤالات ضعیف و بی پایه افراد را هم جواب می‌دادند و این انس، سبب نزدیکی مردم به ایشان بود و امروز هم روحانیت باید این راه را بروند، زیرا هر کجا مردم از روحانیت جدا شدند هم مردم و هم روحانیت آسیب دیدند.
موسوی اظهار کرد: یک مبلغ و روحانی علم می‌آموزد تا مردم را نسبت به مسایل دینی و اخروی انذار و تبشیر کند، از این رو روحانی همیشه همدوش مردم بوده و هست و مردم آنان را ملجأ خود می‌دانسته‌اند؛ البته ممکن است بخشی از روحانیت به علت مسایل اجرایی و حکومتی نتوانند ارتباط آسانی با مردم داشته باشند که طبیعی است، ولی عمده علما و روحانیون می‌توانند و جزء رسالت آنان است.
این مبلغ عنوان کرد: بدون توجه به مردم و شنیدن درد و دل‌های آنان نمی‌توانیم تبلیغ اثرگذاری داشته و انتظار داشته باشیم آنان به مطالبی که می‌گوییم عمل کنند، زیرا دشمنان نیز وسوسه کرده و درصدد ایجاد اختلاف میان مردم و روحانیت هستند.
موسوی گفت: متاسفانه گاهی شاهدیم برخی روحانیون به این مسئله کم توجه هستند و همین امر سبب می‌شود تا روحانیت ضربه و آسیب ببینند.
