استفاده ناگزیر از مظاهر فناوری در تذهیب قرآنی/ مبتدیان به شیوه سنتی کار کنند

وی گفت: چاپ و انتشار قرآن نیز از جمله مواردی است که چون مراجعه به آن زیاد است لذا باید در شمارگان بیشماری به چاپ برسد و این امر بدان معناست که استفاده از تکنولوژی چاپ در مراحل مختلف تولید قرآن امری اجتناب‌ناپذیر است و مانند گذشته نیست که تولید قرآن منحصر به تعداد معدودی شود که اغلب کارهای آن به شکل دستی و با صبر و حوصله فراوانی به انجام برسد.

سعیدآبادی تصریح کرد: تذهیب و آرایه‌های تزئینی به کار رفته در زمینه چاپ و انتشار قرآن امری اجتناب‌ناپذیر است که از دیرباز در زمینه صفحه‌آرایی و تزئین ممزوج با متن و عبارات قرآنی بوده و اگر خواسته باشیم به شکل سنتی و براساس سنت اصیل تذهیب‌کاران این امر بر حاشیه قرآن نقش ببندد، قطعاً به دلیل بر هم خوردن تعادل میان عرضه و تقاضا ناممکن خواهد بود.

مدیرگروه سابق مرمت و کتابت دانشگاه سوره در ادامه گفت: در چنین شرایطی همانطور که اشاره شد تکنولوژی و فناوری رایانه‌ای به کار گرفته می‌شود و اغلب ناشران از طرح‌های تذهیب آماده در فضای مجازی و سایت‌های اینترنتی که به ثبت رسیده است استفاده می‌کنند که قادر به جرح و تعدیل و اعمال برخی از اصلاحات در آن هستند. در چنین حالتی رنگ‌گذاری در فضای نقوش تذهیب به شکل دقیق‌تری اتفاق می‌افتد.

سعیدآبادی افزود: شاید این پرسش پیش آید که با جایگزین شدن فناوری در عرصه چاپ، دیگر هنر تذهیب با همه قابلیت‌ها و ویژگی‌هایش منسوخ شود؛ چرا که طرح‌ها و نقوش آماده فراوانی وجود دارد و از آنجا که اولویت با سرعت در تولید و خروجی مجلداتی است که باید به آرایه‌های تزئینی و تذهیب زیور شوند، لذا پرداختن به این هنر به شکل سنتی و دستی دیگر محلی از اعراب ندارد که البته باید گفت تذهیب به شکل سنتی و دستی آن تنها در مواردی که به تولید آثار فاخر و منحصر به فرد قرآنی مبادرت ورزیده می‌شود به کار می‌رود و لاجرم در تولید انبوه قرآن باید به تکنولوژی و استفاده از نرم‌افزارهای رایانه‌ای پناه برد که هم بر روند کار سرعت می‌بخشد و هم نتیجه بهتری در خروجی کار را شاهد خواهیم بود.

وی تأکید کرد: با این وجود می‌توان در مواردی برای پرداختن به هنر تذهیب از طرح‌های نیمه آماده استفاده کرد و با استفاده از چاپگرهایی که طرح را به شکل کمرنگ بر روی کاغذ به چاپ می‌رسانند، کار بر روی زمینه تذهیب را با استفاده از طرحی که به شکلی تقریباً نامحسوس چاپ شده است، قلم‌گذاری کرد و به این واسطه قادر باشیم تا در فضاهای خالی طرح‌ها رنگ‌گذاری دلخواه را داشته باشیم و حتی از ورقه‌های طلا که از قدیم‌الایام در تذهیب به کار می‌رفت استفاده کرده و از طرح آماده اسکن کامپیوتری گرفته و قلم‌گیری و اصلاحات فنی را روی طرح اسکن شده از یک کار دستی به انجام رساند.

سعیدآبادی در پایان گفت: باید قبول داشت که پیشرفت فناوری به امور هنری سرعت فزاینده‌ای بخشیده است که البته شاید برخی آن را تهدیدی علیه هنر سنتی و فاخر ایرانی محسوب کنند اما واقعیت این است که می‌توان با استفاده توأمان از خلاقیت فردی هنری و فناوری‌های به روز علاوه بر تسریع در خلق آثار هنری همچنان به شیوه‌های سنتی نیز پایبند بود، همچون امری که در مورد تذهیب به آن اشاره شد که البته برای افرادی که به شکل مبتدی علاقه‌مند به تذهیب هستند، چندان کارساز نیست و این مورد تنها برای هنرمندان حرفه‌ای توصیه می‌شود.