انعکاس کامل خطبه غدیر در 9 منبع طراز اول اسلامی
گروه اندیشه: عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ضمن اشاره به مستندات روایی واقعه بزرگ غدیر در منابع شیعه و سنی، اظهار کرد: این خطابه در 9 منبع طراز اول اسلامی، به طور کامل منعکس و در کتب اهل تسنن نیز بخش‌هایی از آن ذکر شده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، سپیده غدیر، بار دیگر از پس پرده‌های ظلمانی جهالت بشری طلوع کرد و از کران تا کران هستی، دوباره غرق در ترنم حقیقت ولایت شد. غدیری که سند حقانیت تشیع و افشاگر جریانی شد که در روشنای روز، دست ماه را بر فراز دستان خورشید دیدند و نقاب انکار بر چهره زدند، به این گمان که شاید بتوان مُهر نسیان بر دفتر غدیر بکوبند اما از یاد برده بودند که غدیر، نه یک واقعه ساده که جریانی ماندگار و فراموش‌نشدنی است.
عظمت واقعه غدیر، برای مسلمانان و شیعیان علی بن ابیطالب(ع)، به ویژه در عصر حاضر که دشمنان امامت و ولایت کمر به اضمحلال این جریان خطیر بسته‌اند، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است که اهتمام ما را در تبیین کامل این امر دوچندان می‌کند. مطالعه ابعاد و زوایای این موضوع با توجه به هجوم بی‌وقفه شبهات که امروزه در فضاهای مجازی و حقیقی در جریان است، وظیفه‌ای بس مهم بر گردن یکایک شیعیان آن حضرت می‌گذارد؛ باشد که قلب‌های تشنه معنویت را سیراب کرده و عطش انسان‌های حق‌طلب را فرو نشاند.
در همین راستا تلاش شد تا ضمن گفت‌وگو با یکی از اساتید مطرح شیعه‌شناسی مشهد، اندکی به بازخوانی این برش از تاریخ اسلام پرداخته و نگاهی به واقعه غدیر در منابع روایی شیعه و سنی و آیات قرآن کریم بیندازیم که در ادامه مشروح آن را از نظر می‌گذرانید.
جعفر مرادی، عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در ابتدا با اشاره به ضرورت بحث غدیرشناسی، عنوان کرد: ضرورت شناخت غدیر و پیام آن اکنون از زمان‌های دیگر بیشتر احساس می‌شود زیرا موضوع خطبه غدیر که اعلام ولایت و خلافت از سوی رسول‌الله(ص) برای مؤمنان به شمار می‌رود، همواره برای اداره و سرپرستی جامعه مطرح بوده و هست اما مدل زندگی که غدیر به ما ارائه می‌دهد، امروز بیشتر مورد عطش و نیاز جامعه بشری است.
جامعه بشری؛ مبتلا به آفت وهابی‌گری
وی دلیل این عطش را ظهور وهابی‌گری در جامعه بشری دانست و عنوان کرد: جامعه بشری در حال حاضر مبتلا به آفتی به نام وهابی‌گری است که سیاسیون از آن تعبیر به تروریسم و سلفی‌گری می‌کنند و در حقیقت ما باید از آن به وهابی‌گری، یاد کنیم زیرا ریشه همه اینها وهابیت است و جهان غیرمسلمان، عملکرد وهابیان داعش، طالبان، جبهه‌النصره، بوکوحرام، الشباب سومالی و وهابیان لبنان و دامس در آفریقا را عملکرد و کارنامه اسلام قلمداد می‌کنند.
حجت‌الاسلام مرادی بیان کرد: به همین دلیل ما باید نسبت به انتشار پیام غدیر که مدل امامت و وصایت از سوی پیامبر اسلام(ص) است، تلاش بیشتری داشته باشیم تا دیگران را از تصورات و توهمات غلط در مورد اسلام برحذر داریم چرا که غدیر به ما زندگی آرام همراه با احترام به دیگران، رعایت اخلاق اسلامی و پیشرفت و تعالی می‌دهد.
عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در پاسخ به چرایی فراموشی واقع غدیر با وجود تأکیدات پیامبر(ع) توسط بخشی از مسلمانان، ابراز کرد: با توجه به عظمت غدیر این اتفاق هرگز فراموش نشد بلکه مسلمانان نسبت به غدیر اهتمام ورزیدند و این ادعای وهابیت است وگرنه چگونه ممکن است مسلمانان دست از غدیر کشیده باشند؟ اتفاقا مسلمانان کاملا به غدیر ملتزم ماندند.
وی در ادامه با اشاره به پیام غدیر، گفت: پیام غدیر این بود که پیغمبر اکرم(ص) جانشینی به نام علی بن ابیطالب(ع) و پس از ایشان، 11 جانشین برای حضرت انتخاب کردند منتها پس از رحلت پیامبر(ص) عده‌ای تلاش کردند با تشکیل سقیفه و برپایی خلافت، امیرالمؤمنین(ع) را از خلافت کنار بزنند؛ بنابراین مردم به غدیر پایبند بودند اما پیام غدیر این است که نباید از امامت جلوتر یا عقب‌تر بروی و باید پشت سر امام عصر حرکت کنی لذا از آنجا که ایشان حکم جهاد ندادند، مردم هم دست به شمشیر نبردند.
وقتی سقیفه در برابر غدیر علم شد
عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی همچنین تصریح کرد: در واقع هیچ‌کس پیام غدیر را فراموش نکرد و منافقانی که می‌خواستند غدیر را کنار بزنند، سقیفه را تشکیل دادند اما در برابر این افراد و این دسته از منافقان چه باید کرد؟ این را امام آن عصر مشخص می‌کند، مردم دیدند که امیرالمؤمنین(ع) دست به شمشیر بردن را هم منع کرد لذا آن‌ها هم پیرو امیرالمؤمنین(ع) شده و سکوت اختیار کردند چرا که اگر مردم قیام کرده و با اصحاب سقیفه می‌جنگیدند، این سؤال پیش می‌آمد که چرا امیرالمؤمنین(ع) ساکت مانده و مردم قیام کردند، آیا آن‌ها امام علی(ع) را قبول نداشتند؟ بنابراین این ایراد به افرادی وارد است که سقیفه را در برابر غدیر عَلم کردند.
وی همچنین تأکید کرد: غدیر، یک کلمه یا جمله نیست که پیغمبر(ص) فرموده باشند «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» و تمام. اصلا منطقی به نظر نمی‌آید که انسان 120 هزار نفر را در صحرایی جمع کند، بالای منبر برود، یک جمله بگوید و از منبر پایین بیاید؛ این را نه سنی می‌گوید نه شیعه بلکه هر دو نقل کرده‌اند که پیغمبر(ص) سخنرانی کردند؛ سخنرانی پیامبر(ص) که امروز چاپ شده، 15 صفحه است. پس ما نمی‌توانیم بگوییم فقط غدیر بلکه باید اعلام کنیم خطابه و سخنرانی غدیر.
حجت‌الاسلام مرادی در ادامه به مستندات روایی واقعه غدیر در منابع شیعه و سنی اشاره و ابراز کرد: سخنرانی غدیر با چهار سند از سه نفر به صورت کامل از اول تا انتها نقل شده است، طبق روایات، دو سند خطبه غدیر به امام باقر(ع) می‌رسد؛ «زیدبن ارقم» نیز از دیگر اشخاصی است که در صحرای غدیر حضور داشته و سخنرانی پیغمبر(ص) را به کمال نقل کرده است.
انعکاس کامل خطابه غدیر در 9 منبع طراز اول اسلامی
وی به روایت حذیفه‌بن یمان که به صورت مفصل سخنرانی را نقل کرده است، نیز اشاره و اظهار کرد: همچنین این خطابه در 9 کتاب طراز اول اسلامی، از ابتدا تا انتها منعکس و در کتب اهل تسنن نیز بخش‌های مختلفی از آن منعکس شده است؛ از همین رو می‌بینیم جمله «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» را همه نقل کرده‌اند و متواتر است.
عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ادامه داد: بخش «علی خلیفتی» که در خطابه غدیر ذکر شده، در «تاریخ مدینه دمشق»، «شواهدالتنزیل» و «فرائدالسمطین» آمده است؛ قسمتی که پیامبر(ص) می‌فرمایند: «علی اخی» نیز در «سنن ترمذی» از صحاح سته اهل سنت، «فرائدالسمطین»، «تاریخ خلفاء»، «جامع‌الصغیر»، «اسدالغابه»، «ذخائرالعقبی» و دیگر کتاب‌ها نقل شده است.
وجود بخش‌های مختلف خطبه غدیر در منابع متعدد اهل سنت
وی به دیگر منابع اهل تسنن اشاره و ابراز کرد: همچنین بخشی که پیامبر(ص) می‌فرمایند: «علی وصیی» نیز در دیگر کتب اهل سنت همچون «کفایت‌الطالب»، «فرائدالسمطین»، «الریاض‌الناظره»، «کنزالعمال» و «کنوزالحقایق» ذکر شده است.
حجت‌الاسلام مرادی متذکر شد: یا در آنجا که پیغمبر(ص) می‌فرمایند: «ملعون من خالفه، مرحوم من تبعه، خداوند اطاعت علی(ع) را بر هر سیاه و سفیدی واجب کرد، هرکس با علی(ع) مخالفت کند، ملعون است و هرکس پیرو علی(ع) باشد، مورد رحمت خداست» که این هم در کتاب‌های فراوان دیگر اهل تسنن آمده است؛ همچنین به عباراتی چون «علی ولیکم» در حداقل 10 تا 15 منبع و «علی امام بامرالله»، «لم یسبقه الی‌الایمان بالله احد» و «علی امام المتقین» نیز در دیگر منابع اشاره شده است.
وی تصریح کرد: بخش‌های مختلف خطابه غدیر در کتب مختلف اهل تسنن نقل شده است و اهل سنت از آنجا که به استناد قرآن کریم، اطاعت از پیامبر(ص) را اطاعت از خدا می‌دانند، عمل به آنچه که در این کتب آمده را نیز بر خود واجب می‌دانند، چه آیه‌ای در این مورد باشد و چه نباشد.
عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه اهل سنت معتقد نیستند همه چیز باید در قرآن مورد اشاره قرار گرفته باشد، عنوان کرد: به عنوان مثال صیغه عقد و طلاق در قرآن وجود ندارد و تنها خود عقد یا طلاق در قرآن مورد اشاره قرار گرفته است که اهل سنت در این زمینه از روایت نبی اکرم(ص) بهره گرفته‌اند و می‌گویند، چون در سنت رسول‌الله(ص) هست، انجام می‌دهیم.
خطابه غدیر؛ از سنن گفتاری پیامبر(ص)/ مسیر مخالفت با غدیر مسدود است
وی یادآور شد: بنابراین سنت رسول‌الله(ص) مبین دین است و یکی از سنت‌های گفتاری پیامبر(ص) خطابه غدیر نامیده می‌شود، از این رو مسیر برای کسانی که دنبال مخالفت باشند، مسدود است زیرا خودشان این موضوع را در کتاب‌هایشان آورده‌اند.
حجت‌الاسلام مرادی در بخش دیگری از سخنانش به اشارات قرآن کریم درباره مسئله ولایت پرداخت و عنوان کرد: خطبه غدیر خود به صورت مفصل به آیات اشاره کرده و پذیرفتن خطبه غدیر، خود برای درک این مسئله کفایت می‌کند؛ یکی از آیاتی که در متن خطبه آمده، آیه 67 سوره مائده است که می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ، اى پيامبر آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده ابلاغ كن و اگر نكنى پيامش را نرساندهاى و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد آرى خدا گروه كافران را هدايت نمى‌كند».
وی در توضیح این آیه گفت: در آن صحرا همه، حاجیان مسلمان بودند و کافر و مشرک نبودند و اینکه خداوند می‌فرماید: «خدا تو را از گزند مردم حفظ می‌کند» به این معناست که همان مردم مسلمان، احتمال صدمه زدن به پیغمبر(ص) را داشتند.
معرفی 30 منبع اهل سنت در اثبات نزول آیه تبلیغ در صحرای غدیر
این استاد حوزه شیعه‌شناسی متذکر شد: این آیه در متن خطبه غدیر وجود دارد و اهل تسنن نیز به وفور آن را ذکر کرده‌اند. کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی، 30 منبع اهل تسنن را در اثبات اینکه نزول این آیه در صحرای غدیر بوده و ناظر به معرفی علی ابن ابی طالب(ع) به امامت و وصایت است، نام می‌برد زیرا اهل تسنن معتقد است که این آیه ناظر به اعمال است؛ علامه امینی بعد از ذکر این 30 منبع، اشکالات قرطبی و عسقلانی بر شیعه را هم مطرح و رد می‌کند.
وی همچنین اضافه کرد: در کتبی چون «فتح‌الغدیر»، «الدرالمنثور» سیوطی، «عمده القاری»، «شواهدالتنزیل»، «تفسیر الکبیر» فخر رازی، «غرائب‌القرآن» نیشابوری و «الکشف و البیان» ثعلبی نیز این به این آیه اشاره شده است؛ از دیگر آیات مؤید امامت در کلام وحی که پس از خطابه غدیر نازل شده، آیه سوم سوره مائده است که بنا به نقل علامه در 16 منبع معتبر سنی ذکر شده است. مرحوم علامه امینی(ره) پس از معرفی این 16 منبع، اشکالات سیوطی و آلوسی را نیز پاسخ می‌دهد.
آیات ابتدایی سوره معارج در اثبات ولایت/ عذابی که در پی انکار غدیر نازل شد
حجت‌الاسلام مرادی در ادامه به آیه دیگری در اثبات حقانیت امیرالمؤمنین(ع) اشاره و اظهار کرد: آیات ابتدایی سوره معارج از دیگر آیات مرتبط به واقعه غدیر است. این آیات اشاره به جریانی دارد که پس از معرفی حضرت به خلافت و ولایت توسط پیغمبر اکرم(ص)، نعمان بن حارث فهری که نمی‌توانست ولایت حضرت را بپذیرد، به پیامبر(ص) معترض شد که ایشان این امر را دستور خداوند عنوان کردند. حارث که گفته پیامبر(ص) را بر نتافته بود، از خدا خواست اگر فرموده پیامبر(ص) حق است بر او عذابی نازل کند که در همین حین عذاب الهی نازل شد و به همین طریق از دنیا رفت.
وی با ذکر این مطلب که این آیه نیز از آیات نازل شده پس از واقعه غدیر است، یادآور شد: این آیات نیز در بسیاری از کتب اهل سنت همچون «الجامع الاحکام» قرطبی، «شواهدالتنزیل» حسکانی، «فصول‌المهمه» ابن صباغ، تفسیر «روح‌المعانی» و «تذکره‌الخواص» مورد اشاره قرار گرفته است.
عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی اضافه کرد: همچنین در خطابه غدیر به آیه «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ، ولى شما تنها خدا و پيامبر اوست و كسانى كه ايمان آورده‌اند همان كسانى كه نماز برپا مى‌دارند و در حال ركوع زكات مىدهند»(مائده/55) نیز اشاره شده است که برخی این شبهه را مطرح می‌کنند که مگر می‌شود حضرت علی(ع) درخواست سائل را متوجه شوند که در پاسخ می‌گوییم، اگر خدا بخواهد این را برای مؤمنان علامت قرار می‌دهد.
وی همچنین بیان کرد: خدا به حضرت می‌گوید: دستت را پیش ببر که آن سائل از دست تو انگشتر را بیرون بکشد؛ در حقیقت، حضرت او را صدا نکردند بلکه در حال رکوع بودند که سائل به ایشان نزدیک شد. فقیر، مسئلت هم کرد اما کسی به او کمک نکرده بود.
وجود 52 شبهه در حوزه غدیر/ پاسخ به شبهات غدیر در هیئات جدی‌تر گرفته شود
حجت‌الاسلام مرادی در خاتمه سخنانش با توجه به نزدیک بودن ایام محرم با ارائه پیشنهادی به هیئات مذهبی، اظهار کرد: باید با حمایت اصحاب رسانه موجی ایجاد شود تا مسئله آموزش غدیر در هیئات جدی‌تر گرفته شود و جوانان در حد یک کارشناس خبره در این خصوص آموزش ببینند. زیرا در مورد واقعه غدیر حدود 52 شبهه وجود دارد که از صدر اسلام نیز وجود داشته و مخالفان تشیع نیز امروزه همان شبهات را تکرار می‌کنند.
وی اضافه کرد: ضروری است هیئات مذهبی در طول سال یا حداقل در فاصله عید غدیر تا محرم با برگزاری کلاس‌های آموزشی، جوانان را نسبت به واقعه غدیر در حد یک مجتهد و کارشناس آموزش دهند و اگر این مسئله جدی گرفته شود، یقینا دیگر در بین نسل جوان انحرافی مشاهده نخواهیم کرد.
محبوبه اسدپور
عظمت واقعه غدیر، برای مسلمانان و شیعیان علی بن ابیطالب(ع)، به ویژه در عصر حاضر که دشمنان امامت و ولایت کمر به اضمحلال این جریان خطیر بسته‌اند، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است که اهتمام ما را در تبیین کامل این امر دوچندان می‌کند. مطالعه ابعاد و زوایای این موضوع با توجه به هجوم بی‌وقفه شبهات که امروزه در فضاهای مجازی و حقیقی در جریان است، وظیفه‌ای بس مهم بر گردن یکایک شیعیان آن حضرت می‌گذارد؛ باشد که قلب‌های تشنه معنویت را سیراب کرده و عطش انسان‌های حق‌طلب را فرو نشاند.
در همین راستا تلاش شد تا ضمن گفت‌وگو با یکی از اساتید مطرح شیعه‌شناسی مشهد، اندکی به بازخوانی این برش از تاریخ اسلام پرداخته و نگاهی به واقعه غدیر در منابع روایی شیعه و سنی و آیات قرآن کریم بیندازیم که در ادامه مشروح آن را از نظر می‌گذرانید.
جعفر مرادی، عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در ابتدا با اشاره به ضرورت بحث غدیرشناسی، عنوان کرد: ضرورت شناخت غدیر و پیام آن اکنون از زمان‌های دیگر بیشتر احساس می‌شود زیرا موضوع خطبه غدیر که اعلام ولایت و خلافت از سوی رسول‌الله(ص) برای مؤمنان به شمار می‌رود، همواره برای اداره و سرپرستی جامعه مطرح بوده و هست اما مدل زندگی که غدیر به ما ارائه می‌دهد، امروز بیشتر مورد عطش و نیاز جامعه بشری است.
جامعه بشری؛ مبتلا به آفت وهابی‌گری
وی دلیل این عطش را ظهور وهابی‌گری در جامعه بشری دانست و عنوان کرد: جامعه بشری در حال حاضر مبتلا به آفتی به نام وهابی‌گری است که سیاسیون از آن تعبیر به تروریسم و سلفی‌گری می‌کنند و در حقیقت ما باید از آن به وهابی‌گری، یاد کنیم زیرا ریشه همه اینها وهابیت است و جهان غیرمسلمان، عملکرد وهابیان داعش، طالبان، جبهه‌النصره، بوکوحرام، الشباب سومالی و وهابیان لبنان و دامس در آفریقا را عملکرد و کارنامه اسلام قلمداد می‌کنند.
حجت‌الاسلام مرادی بیان کرد: به همین دلیل ما باید نسبت به انتشار پیام غدیر که مدل امامت و وصایت از سوی پیامبر اسلام(ص) است، تلاش بیشتری داشته باشیم تا دیگران را از تصورات و توهمات غلط در مورد اسلام برحذر داریم چرا که غدیر به ما زندگی آرام همراه با احترام به دیگران، رعایت اخلاق اسلامی و پیشرفت و تعالی می‌دهد.
عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در پاسخ به چرایی فراموشی واقع غدیر با وجود تأکیدات پیامبر(ع) توسط بخشی از مسلمانان، ابراز کرد: با توجه به عظمت غدیر این اتفاق هرگز فراموش نشد بلکه مسلمانان نسبت به غدیر اهتمام ورزیدند و این ادعای وهابیت است وگرنه چگونه ممکن است مسلمانان دست از غدیر کشیده باشند؟ اتفاقا مسلمانان کاملا به غدیر ملتزم ماندند.
وی در ادامه با اشاره به پیام غدیر، گفت: پیام غدیر این بود که پیغمبر اکرم(ص) جانشینی به نام علی بن ابیطالب(ع) و پس از ایشان، 11 جانشین برای حضرت انتخاب کردند منتها پس از رحلت پیامبر(ص) عده‌ای تلاش کردند با تشکیل سقیفه و برپایی خلافت، امیرالمؤمنین(ع) را از خلافت کنار بزنند؛ بنابراین مردم به غدیر پایبند بودند اما پیام غدیر این است که نباید از امامت جلوتر یا عقب‌تر بروی و باید پشت سر امام عصر حرکت کنی لذا از آنجا که ایشان حکم جهاد ندادند، مردم هم دست به شمشیر نبردند.
وقتی سقیفه در برابر غدیر علم شد
عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی همچنین تصریح کرد: در واقع هیچ‌کس پیام غدیر را فراموش نکرد و منافقانی که می‌خواستند غدیر را کنار بزنند، سقیفه را تشکیل دادند اما در برابر این افراد و این دسته از منافقان چه باید کرد؟ این را امام آن عصر مشخص می‌کند، مردم دیدند که امیرالمؤمنین(ع) دست به شمشیر بردن را هم منع کرد لذا آن‌ها هم پیرو امیرالمؤمنین(ع) شده و سکوت اختیار کردند چرا که اگر مردم قیام کرده و با اصحاب سقیفه می‌جنگیدند، این سؤال پیش می‌آمد که چرا امیرالمؤمنین(ع) ساکت مانده و مردم قیام کردند، آیا آن‌ها امام علی(ع) را قبول نداشتند؟ بنابراین این ایراد به افرادی وارد است که سقیفه را در برابر غدیر عَلم کردند.
وی همچنین تأکید کرد: غدیر، یک کلمه یا جمله نیست که پیغمبر(ص) فرموده باشند «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» و تمام. اصلا منطقی به نظر نمی‌آید که انسان 120 هزار نفر را در صحرایی جمع کند، بالای منبر برود، یک جمله بگوید و از منبر پایین بیاید؛ این را نه سنی می‌گوید نه شیعه بلکه هر دو نقل کرده‌اند که پیغمبر(ص) سخنرانی کردند؛ سخنرانی پیامبر(ص) که امروز چاپ شده، 15 صفحه است. پس ما نمی‌توانیم بگوییم فقط غدیر بلکه باید اعلام کنیم خطابه و سخنرانی غدیر.
حجت‌الاسلام مرادی در ادامه به مستندات روایی واقعه غدیر در منابع شیعه و سنی اشاره و ابراز کرد: سخنرانی غدیر با چهار سند از سه نفر به صورت کامل از اول تا انتها نقل شده است، طبق روایات، دو سند خطبه غدیر به امام باقر(ع) می‌رسد؛ «زیدبن ارقم» نیز از دیگر اشخاصی است که در صحرای غدیر حضور داشته و سخنرانی پیغمبر(ص) را به کمال نقل کرده است.
انعکاس کامل خطابه غدیر در 9 منبع طراز اول اسلامی
وی به روایت حذیفه‌بن یمان که به صورت مفصل سخنرانی را نقل کرده است، نیز اشاره و اظهار کرد: همچنین این خطابه در 9 کتاب طراز اول اسلامی، از ابتدا تا انتها منعکس و در کتب اهل تسنن نیز بخش‌های مختلفی از آن منعکس شده است؛ از همین رو می‌بینیم جمله «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» را همه نقل کرده‌اند و متواتر است.
عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ادامه داد: بخش «علی خلیفتی» که در خطابه غدیر ذکر شده، در «تاریخ مدینه دمشق»، «شواهدالتنزیل» و «فرائدالسمطین» آمده است؛ قسمتی که پیامبر(ص) می‌فرمایند: «علی اخی» نیز در «سنن ترمذی» از صحاح سته اهل سنت، «فرائدالسمطین»، «تاریخ خلفاء»، «جامع‌الصغیر»، «اسدالغابه»، «ذخائرالعقبی» و دیگر کتاب‌ها نقل شده است.
وجود بخش‌های مختلف خطبه غدیر در منابع متعدد اهل سنت
وی به دیگر منابع اهل تسنن اشاره و ابراز کرد: همچنین بخشی که پیامبر(ص) می‌فرمایند: «علی وصیی» نیز در دیگر کتب اهل سنت همچون «کفایت‌الطالب»، «فرائدالسمطین»، «الریاض‌الناظره»، «کنزالعمال» و «کنوزالحقایق» ذکر شده است.
حجت‌الاسلام مرادی متذکر شد: یا در آنجا که پیغمبر(ص) می‌فرمایند: «ملعون من خالفه، مرحوم من تبعه، خداوند اطاعت علی(ع) را بر هر سیاه و سفیدی واجب کرد، هرکس با علی(ع) مخالفت کند، ملعون است و هرکس پیرو علی(ع) باشد، مورد رحمت خداست» که این هم در کتاب‌های فراوان دیگر اهل تسنن آمده است؛ همچنین به عباراتی چون «علی ولیکم» در حداقل 10 تا 15 منبع و «علی امام بامرالله»، «لم یسبقه الی‌الایمان بالله احد» و «علی امام المتقین» نیز در دیگر منابع اشاره شده است.
وی تصریح کرد: بخش‌های مختلف خطابه غدیر در کتب مختلف اهل تسنن نقل شده است و اهل سنت از آنجا که به استناد قرآن کریم، اطاعت از پیامبر(ص) را اطاعت از خدا می‌دانند، عمل به آنچه که در این کتب آمده را نیز بر خود واجب می‌دانند، چه آیه‌ای در این مورد باشد و چه نباشد.
عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه اهل سنت معتقد نیستند همه چیز باید در قرآن مورد اشاره قرار گرفته باشد، عنوان کرد: به عنوان مثال صیغه عقد و طلاق در قرآن وجود ندارد و تنها خود عقد یا طلاق در قرآن مورد اشاره قرار گرفته است که اهل سنت در این زمینه از روایت نبی اکرم(ص) بهره گرفته‌اند و می‌گویند، چون در سنت رسول‌الله(ص) هست، انجام می‌دهیم.
خطابه غدیر؛ از سنن گفتاری پیامبر(ص)/ مسیر مخالفت با غدیر مسدود است
وی یادآور شد: بنابراین سنت رسول‌الله(ص) مبین دین است و یکی از سنت‌های گفتاری پیامبر(ص) خطابه غدیر نامیده می‌شود، از این رو مسیر برای کسانی که دنبال مخالفت باشند، مسدود است زیرا خودشان این موضوع را در کتاب‌هایشان آورده‌اند.
حجت‌الاسلام مرادی در بخش دیگری از سخنانش به اشارات قرآن کریم درباره مسئله ولایت پرداخت و عنوان کرد: خطبه غدیر خود به صورت مفصل به آیات اشاره کرده و پذیرفتن خطبه غدیر، خود برای درک این مسئله کفایت می‌کند؛ یکی از آیاتی که در متن خطبه آمده، آیه 67 سوره مائده است که می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ، اى پيامبر آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده ابلاغ كن و اگر نكنى پيامش را نرساندهاى و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد آرى خدا گروه كافران را هدايت نمى‌كند».
وی در توضیح این آیه گفت: در آن صحرا همه، حاجیان مسلمان بودند و کافر و مشرک نبودند و اینکه خداوند می‌فرماید: «خدا تو را از گزند مردم حفظ می‌کند» به این معناست که همان مردم مسلمان، احتمال صدمه زدن به پیغمبر(ص) را داشتند.
معرفی 30 منبع اهل سنت در اثبات نزول آیه تبلیغ در صحرای غدیر
این استاد حوزه شیعه‌شناسی متذکر شد: این آیه در متن خطبه غدیر وجود دارد و اهل تسنن نیز به وفور آن را ذکر کرده‌اند. کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی، 30 منبع اهل تسنن را در اثبات اینکه نزول این آیه در صحرای غدیر بوده و ناظر به معرفی علی ابن ابی طالب(ع) به امامت و وصایت است، نام می‌برد زیرا اهل تسنن معتقد است که این آیه ناظر به اعمال است؛ علامه امینی بعد از ذکر این 30 منبع، اشکالات قرطبی و عسقلانی بر شیعه را هم مطرح و رد می‌کند.
وی همچنین اضافه کرد: در کتبی چون «فتح‌الغدیر»، «الدرالمنثور» سیوطی، «عمده القاری»، «شواهدالتنزیل»، «تفسیر الکبیر» فخر رازی، «غرائب‌القرآن» نیشابوری و «الکشف و البیان» ثعلبی نیز این به این آیه اشاره شده است؛ از دیگر آیات مؤید امامت در کلام وحی که پس از خطابه غدیر نازل شده، آیه سوم سوره مائده است که بنا به نقل علامه در 16 منبع معتبر سنی ذکر شده است. مرحوم علامه امینی(ره) پس از معرفی این 16 منبع، اشکالات سیوطی و آلوسی را نیز پاسخ می‌دهد.
آیات ابتدایی سوره معارج در اثبات ولایت/ عذابی که در پی انکار غدیر نازل شد
حجت‌الاسلام مرادی در ادامه به آیه دیگری در اثبات حقانیت امیرالمؤمنین(ع) اشاره و اظهار کرد: آیات ابتدایی سوره معارج از دیگر آیات مرتبط به واقعه غدیر است. این آیات اشاره به جریانی دارد که پس از معرفی حضرت به خلافت و ولایت توسط پیغمبر اکرم(ص)، نعمان بن حارث فهری که نمی‌توانست ولایت حضرت را بپذیرد، به پیامبر(ص) معترض شد که ایشان این امر را دستور خداوند عنوان کردند. حارث که گفته پیامبر(ص) را بر نتافته بود، از خدا خواست اگر فرموده پیامبر(ص) حق است بر او عذابی نازل کند که در همین حین عذاب الهی نازل شد و به همین طریق از دنیا رفت.
وی با ذکر این مطلب که این آیه نیز از آیات نازل شده پس از واقعه غدیر است، یادآور شد: این آیات نیز در بسیاری از کتب اهل سنت همچون «الجامع الاحکام» قرطبی، «شواهدالتنزیل» حسکانی، «فصول‌المهمه» ابن صباغ، تفسیر «روح‌المعانی» و «تذکره‌الخواص» مورد اشاره قرار گرفته است.
عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی اضافه کرد: همچنین در خطابه غدیر به آیه «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ، ولى شما تنها خدا و پيامبر اوست و كسانى كه ايمان آورده‌اند همان كسانى كه نماز برپا مى‌دارند و در حال ركوع زكات مىدهند»(مائده/55) نیز اشاره شده است که برخی این شبهه را مطرح می‌کنند که مگر می‌شود حضرت علی(ع) درخواست سائل را متوجه شوند که در پاسخ می‌گوییم، اگر خدا بخواهد این را برای مؤمنان علامت قرار می‌دهد.
وی همچنین بیان کرد: خدا به حضرت می‌گوید: دستت را پیش ببر که آن سائل از دست تو انگشتر را بیرون بکشد؛ در حقیقت، حضرت او را صدا نکردند بلکه در حال رکوع بودند که سائل به ایشان نزدیک شد. فقیر، مسئلت هم کرد اما کسی به او کمک نکرده بود.
وجود 52 شبهه در حوزه غدیر/ پاسخ به شبهات غدیر در هیئات جدی‌تر گرفته شود
حجت‌الاسلام مرادی در خاتمه سخنانش با توجه به نزدیک بودن ایام محرم با ارائه پیشنهادی به هیئات مذهبی، اظهار کرد: باید با حمایت اصحاب رسانه موجی ایجاد شود تا مسئله آموزش غدیر در هیئات جدی‌تر گرفته شود و جوانان در حد یک کارشناس خبره در این خصوص آموزش ببینند. زیرا در مورد واقعه غدیر حدود 52 شبهه وجود دارد که از صدر اسلام نیز وجود داشته و مخالفان تشیع نیز امروزه همان شبهات را تکرار می‌کنند.
وی اضافه کرد: ضروری است هیئات مذهبی در طول سال یا حداقل در فاصله عید غدیر تا محرم با برگزاری کلاس‌های آموزشی، جوانان را نسبت به واقعه غدیر در حد یک مجتهد و کارشناس آموزش دهند و اگر این مسئله جدی گرفته شود، یقینا دیگر در بین نسل جوان انحرافی مشاهده نخواهیم کرد.
محبوبه اسدپور
